70% đơn thư liên quan đến bồi thường, giải phóng mặt bằng
Là một tỉnh đang trên bước đường phát triển, nên hiện nay trên địa bàn Lâm Đồng đang triển khai rất nhiều dự án, quy hoạch để tập trung phát triển kinh tế, chỉnh trang đô thị, hệ thống giao thông, các công trình thủy điện… Việc thu hồi đất, quy hoạch lại để đáp ứng những nhu cầu phát triển nêu trên một cách khoa học hết sức cần thiết. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển đó, việc giải quyết các vấn đề liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng cũng hết sức khó khăn và phức tạp.
Qua công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của Thường trực HĐND tỉnh cho thấy, những năm qua, tình hình khiếu nại, tố cáo nhiều nhất chủ yếu tập trung vào lĩnh vực đất đai. Trong đó, có đến 70% số lượng đơn thư liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng các công trình, triển khai các dự án.
Nguyên nhân là do đơn giá bồi thường, hỗ trợ thấp hơn rất nhiều so với giá thị trường, trong khi giá đất tái định cư quá cao nên nhiều trường hợp sau khi nhận tiền bồi thường không đủ để mua nhà ở mới tại khu tái định cư; tiền bồi thường đất nông nghiệp thường không đủ để nhận chuyển nhượng diện tích đất nông nghiệp tương tự. Mặt khác, một số khu tái định cư không bảo đảm điều kiện sống tốt hơn hoặc bằng nơi ở cũ; các quy định của pháp luật về đất đai để giải quyết vấn đề tái định cư đã khá đầy đủ nhưng một số địa phương thực hiện chưa tốt, dẫn đến tình trạng khiếu kiện kéo dài.
Cử tri Lâm Đồng gửi gắm nhiều kiến nghị đến đại biểu HĐND |
| Ảnh: Phúc Khánh |
Nhiều dự án vướng về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Xuất phát từ tình hình thực tế trên, tỉnh Lâm Đồng luôn coi đây là một trong những vấn đề quan trọng hàng đầu. Năm 2016, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức giám sát chuyên đề Việc thực hiện các quy định của pháp luật trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đối với một số dự án, công trình trên địa bàn. Qua giám sát cho thấy, tuy đã đạt được một số kết quả nhất định, song trên thực tế công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng của tỉnh thời gian qua vẫn còn một số hạn chế, tồn tại.
Cụ thể, trên địa bàn còn nhiều công trình, dự án cấp tỉnh và huyện vẫn vướng mắc về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, dẫn đến thời gian, tiến độ thực hiện dự án kéo dài. Có những dự án kéo dài đến trên 10 năm, gây khó khăn cho công tác quản lý nhà nước ở địa phương và ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống, sinh hoạt của người dân trong vùng dự án cũng như quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp thực hiện dự án.
UBND một số huyện, thành phố chưa chấp hành đúng quy định của pháp luật về việc lập và phê duyệt dự án tái định cư trước khi thu hồi đất. Vì vậy, còn trường hợp đã thu hồi đất của người dân nhưng vẫn chưa có đất tái định cư, phát sinh chi phí hỗ trợ chỗ ở và ảnh hưởng đến việc ổn định đời sống của người dân có đất bị thu hồi. Một số địa phương còn để xảy ra tình trạng người dân lấn chiếm đất tái định canh hoặc bố trí đất tái định canh không đúng đối tượng, dẫn đến không có đất tái định canh cho người có đất bị thu hồi gây khiếu nại kéo dài.
Việc tổ chức kiểm kê, thống kê hiện trạng về số lượng, khối lượng, nguồn gốc đất đai và tài sản, lập phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư của tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng chưa bảo đảm chặt chẽ, chính xác. Nhiều trường hợp tính toán chi phí bồi thường, hỗ trợ cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có đất bị thu hồi không đúng quy định, gây thất thoát kinh phí ngân sách nhà nước…
Làm rõ trách nhiệm thủ trưởng cơ quan hành chính các cấp
Trên cơ sở xác định rõ nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế, Thường trực HĐND tỉnh Lâm Đồng đã có văn bản đề nghị UBND sớm hoàn chỉnh và ban hành quy định một số nội dung về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn bảo đảm đúng quy định, phù hợp tình hình thực tế; chỉ đạo các địa phương kịp thời chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất. Chỉ đạo cơ quan chức năng của tỉnh tăng cường thanh, kiểm tra và hướng dẫn nghiệp vụ trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với các huyện, thành phố để giúp các địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cũng như chấn chỉnh, xử lý kịp thời các sai phạm theo quy định.
Thường trực HĐND tỉnh thường xuyên kiểm tra, theo dõi kết quả giải quyết các ý kiến kiến nghị của cử tri, các vụ việc khiếu nại, tố cáo liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng mà Thường trực, các Ban và đại biểu HĐND tỉnh đã có ý kiến, có văn bản chuyển đơn đến các cơ quan chức năng; đôn đốc, yêu cầu người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền thông báo kết quả giải quyết, thực hiện chế độ báo cáo, cung cấp kết quả theo quy định. Đồng thời, lûåa choån giaám sát đối với các công trình, dự án dư luận, nhân dân còn nhiều ý kiến bức xúc; làm rõ trách nhiệm của Thủ trưởng cơ quan hành chính các cấp, nhất là trong giải quyết các vụ việc liên quan đến công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng. Tổ chức tập huấn, nâng cao vai trò giám sát của đại biểu HĐND ở các địa phương nơi có dự án…
Nhờ thực hiện tốt các giải pháp trên, những chính sách về giá bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất cơ bản phù hợp với các quy định hiện hành, bảo đảm tính công khai, quan tâm đến lợi ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân; được cập nhật, điều chỉnh, bổ sung những chế độ, chính sách mới, tạo hành lang pháp lý để thực hiện phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Đại đa số các hộ dân sau khi phải di dời, di chuyển chỗ ở đều có cuộc sống ổn định... Vì vậy, công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư trong thời gian qua đã được thực hiện tương đối tốt, góp phần triển khai thực hiện bảo đảm đúng tiến độ của các dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh.
