Các quy định về tội danh gian lận bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) trong Bộ luật Hình sự năm 2015 đã có hiệu lực, tuy nhiên vẫn còn mang tính chung chung, định tính và có cách hiểu khác nhau, cần có sự hướng dẫn để bảo đảm áp dụng thống nhất pháp luật.
Trước tình hình thực tế, ngày 13.5.2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 634/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình thực hiện Nghị quyết số 96/2019/QH14 ngày 27.11.2019 của Quốc hội khóa XIV về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác của Viện KSND, của TAND và công tác thi hành án.
Theo đó, ngày 7.7, BHXH Việt Nam đã ban hành Công văn số 2185/BHXH-PC, yêu cầu các đơn vị trực thuộc và BHXH các tỉnh, thành phố triển khai thực hiện nghiêm túc các mục tiêu, nhiệm vụ sau:
Tổ chức quán triệt nội dung Nghị quyết số 96/2019/QH14 của Quốc hội XIV và Quyết định số 634/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ tới toàn thể đội ngũ cán bộ viên chức và người lao động của các đơn vị, nhằm nâng cao ý thức pháp luật trong công tác phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật nói chung; cũng như phòng ngừa vi phạm, tội phạm trong lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN nói riêng.
Nêu cao trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ, nhằm phòng ngừa vi phạm pháp luật dẫn đến phát sinh trách nhiệm bồi thường đối với người bị thiệt hại do hành vi không thực hiện hoặc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn không đúng quy định pháp luật của cán bộ viên chức và người lao động ngành BHXH gây ra; phòng ngừa và đấu tranh chống các biểu hiện tham nhũng, tiêu cực có thể xảy ra.
Thi hành kịp thời các bản án, quyết định của Tòa án về vụ án hành chính, dân sự, lao động trong trường hợp cơ quan BHXH là người phải thi hành án theo quy định. Đồng thời, theo dõi, đôn đốc các đơn vị sử dụng lao động thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN đúng quy định. Kịp thời lập hồ sơ gửi kiến nghị khởi tố theo hướng dẫn tại Công văn số 239/BHXH-PC của BHXH Việt Nam về hướng dẫn tiếp nhận, xử lý thông tin; lập, gửi hồ sơ kiến nghị khởi tố khi có căn cứ về dấu hiệu phạm tội được quy định tại Nghị quyết số 05/2019/NQ-HĐTP của Hội đồng Thẩm phán (TAND Tối cao) hướng dẫn áp dụng Điều 214 về tội gian lận BHXH, BHTN; Điều 215 về tội gian lận BHYT và Điều 216 về tội trốn đóng BHXH, BHYT, BH thất nghiệp cho người lao động trong Bộ luật Hình sự. Báo cáo kịp thời các khó khăn, vướng mắc để được hướng dẫn giải quyết.
Bên cạnh đó, thực hiện nghiêm việc thanh tra, xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi vi phạm trong lĩnh vực BHXH theo quy định tại Nghị định số 28/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính lĩnh vực lao động, BHXH và đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
