HỘI ĐỒNG HIẾN PHÁP CH CHAD
CH Chad là một quốc gia vùng Trung Phi vốn là thuộc địa của Pháp. Năm 1958, Chad trở thành một nước CH thuộc khối Liên hiệp Pháp - một Liên hiệp được thành lập theo Hiến pháp Đệ ngũ CH năm 1958 của CH Pháp. Năm 1960, CH Chad chính thức trở thành một quốc gia độc lập với Tổng thống đầu tiên là Francois Tombalbaye. Năm 1990, tướng Idriss Deby thực hiện cuộc đảo chính quân sự lật đổ nhà độc tài Hissen Habre và lên làm Tổng thống. Năm 1993, Deby bãi bỏ lệnh cấm hoạt động đối với các đảng phái chính trị đối lập và bắt đầu tiến trình dân chủ hóa đất nước. Năm 1996, một bản Hiến pháp được ban hành, làm nền tảng tổ chức và vận hành bộ máy nhà nước. Kể từ năm 1996, bốn cuộc bầu cử Tổng thống và ba cuộc bầu cử Nghị viện đã được tiến hành. Tuy nhiên, tiến trình dân chủ hóa ở CH Chad cũng gặp nhiều khó khăn và chưa tạo ra các kết quả mong muốn. Xung đột sắc tộc vẫn tiếp diễn, nội chiến giữa các phe phái đang tiếp tục và bất ổn chính trị ngày càng gia tăng.
Đối diện với một lịch sử chính trị phức tạp, lịch sử lập hiến của CH Chad cũng trải qua nhiều thăng trầm. Kể từ khi trở thành một quốc gia CH thuộc khối Liên hiệp Pháp cho đến năm 1990, Chad đã có đến 8 bản Hiến pháp. Bản Hiến pháp đầu tiên được ban hành năm 1959, theo mô hình của bản Hiến pháp 1958 của Pháp với một số khác biệt nhỏ. Bản Hiến pháp này nhanh chóng bị thay thế bởi một bản Hiến pháp mới của CH Chad độc lập có hiệu lực kể từ năm 1960. Kể từ đó cho đến năm 1996, một loạt bản Hiến pháp đã được ban hành nhằm sửa đổi, bổ sung hay thay thế các bản Hiến pháp cũ. Một đặc trưng của các bản Hiến pháp trong thời kỳ này là thường được thay thế sau khi một nhà độc tài cũ bị lật đổ và một lực lượng mới lên cầm quyền. Do đó, Hiến pháp thường được ban hành nhằm hợp thức hóa chính quyền mới và nhiều khi là để xác lập vị trí độc tài cho một cá nhân hay một chính quyền bạo lực.
Năm 1996, một bản Hiến pháp cho thời kỳ quá độ, dân chủ được ban hành, được xem là bản Hiến pháp dân chủ đầu tiên ở CH Chad. Hiến pháp này được sửa đổi vào năm 2005 và hiện vẫn là bản Hiến pháp có hiệu lực ở Chad. Hiến pháp 1996 thiết lập một chính thể CH dựa trên các nền tảng dân chủ, pháp quyền và công lý. Các quyền và nghĩa vụ căn bản của nhân dân được minh thị ghi nhận trong Hiến pháp. Bên cạnh đó, nguyên tắc phân quyền, kiềm chế và đối trọng cũng được thể hiện một cách rõ ràng với quyền lực nhà nước được phân chia cho ba cơ quan độc lập với nhau là quyền hành pháp bao gồm Tổng thống và nội các đứng đầu bởi Thủ tướng. Quyền lập pháp do Quốc hội một viện thực thi và quyền tư pháp do tòa án đảm nhiệm. Tòa án còn được xác định là người bảo vệ các quyền tự do căn bản của nhân dân. Ngoài ra, còn có các thiết chế hiến định khác là: Hội đồng Hiến pháp; Hội đồng Kinh tế, Văn hóa và Xã hội; Tòa án công lý Cấp cao; Hội đồng tư pháp cấp cao và Hội đồng truyền thông cấp cao. Việc sửa đổi Hiến pháp phải được trưng cầu ý dân, các sửa đổi có tính chất kỹ thuật có thể được thông qua bởi đa số 2/3 đại biểu Quốc hội.
Hiến pháp 1996 được sửa đổi vào năm 2005. Theo đó, giới hạn nhiệm kỳ Tổng thống bị bãi bỏ. Tổng thống có thể ra ứng cử và được bầu giữ chức vụ bao nhiêu lần cũng được. Thượng viện bị bãi bỏ và thay thế bằng Hội đồng kinh tế, văn hóa và xã hội, biến Quốc hội lưỡng viện thành Quốc hội một viện. Hai thay đổi này, đặc biệt là việc bãi bỏ quy định hạn chế nhiệm kỳ Tổng thống đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các đảng phái chính trị đối lập. Sự sửa đổi năm 2005 dường như phản ánh một truyền thống lạm quyền và tập quyền của các lãnh đạo nhà nước ở CH Chad và cũng là một nguyên nhân của tình trạng nội chiến, xung đột sắc tộc cũng như bất ổn chính trị lâu dài ở nước này.
Một trong những đặc điểm của Hiến pháp CH Chad là chịu nhiều ảnh hưởng của Hiến pháp Pháp. Tuy nhiên, thiết chế Hội đồng Hiến pháp đặc trưng của CH Pháp lại không hề được du nhập trong bản Hiến pháp độc lập đầu tiên của Chad cũng như trong các bản Hiến pháp tiếp theo. Phải đợi đến năm 1996 thì thiết chế Hội đồng Hiến pháp mới lần được quy định chính thức trong Hiến pháp Chad tại Chương VII. Nhưng cũng phải đợi đến năm 2000 thì Hội đồng Hiến pháp mới chính thức đi vào hoạt động, sau khi Tổng thống ký sắc luật bổ nhiệm và các thành viên Hội đồng tuyên thệ nhậm chức. Kể từ khi đi vào hoạt động, Hội đồng Hiến pháp của Chad đã gặp nhiều chỉ trích về mức độ độc lập của nó với các cơ quan nhà nước khác, nhất là với Tổng thống, đặc biệt là sau khi Hiến pháp 1996 được sửa đổi nhằm tăng thời gian cầm quyền của Tổng thống, bãi bỏ thiết chế Thượng viện, dẫn đến việc phải sửa đổi một số quy định liên quan đến Hội đồng Hiến pháp. Một số quyết định của Hội đồng về kết quả bầu cử Tổng thống cũng bị chỉ trích mạnh mẽ, đặt ra nhiều câu hỏi về tính khoa học và hiệu quả của mô hình Hội đồng Hiến pháp này.
