Giám đốc Ban quản lý Tiểu dự án FIRST – IFRAD Trần Thị Thu Hà cho biết, ở Việt Nam hiện nay nhu cầu sử dụng nguồn nguyên liệu phục vụ cho ngành chế biến dược liệu ngày càng tăng cao, phần lớn các cây dược liệu được trồng rải rác, không tập trung, phân tán nhỏ lẻ và chưa có nhiều nghiên cứu về bảo tồn và phát triển. Theo đó, Thông đất là một loài quý hiếm, được xếp vào sách đỏ, có nguy cơ tuyệt chủng, trong cây Thông đất có các chất alcaloid như Huperzine A (Hup A), Huperzine B (Hup B), N-methyl-huperzine B, Huperzinine, Lycoporine A, Carina-tumine A...có tác dụng chữa các bệnh Alzheimer, Parkinson, teo não và sa sút trí tuệ. Việc nhân giống thông đất theo phương pháp tự nhiên hiện nay mất thời gian rất lâu và hiệu quả nhân giống thấp, vì vậy cần có những phương pháp nhân giống vô tính thông đất tạo ra số lượng cây giống lớn trong thời gian ngắn, không phụ thuộc vào mùa vụ, cây giống có chất lượng cao, sạch bệnh.
 |
Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn và những kinh nghiệm trong nghiên cứu nhân giống và sản xuất cây dược liệu quý và cơ sở vật chất sẵn có, IFRAD tiến hành thực hiện Tiểu Dự án. Mục tiêu là nâng cao năng lực nghiên cứu và hoàn thiện quy trình nhân giống loài cây dược liệu thông đất có giá trị kinh tế cao trên quy mô công nghiệp phục vụ bảo tồn, khai thác và phát triển bền vững. Trên cơ sở đó tạo điều kiện cho IFRAD trở thành Viện hàng đầu về ứng dụng công nghệ sinh học trong nhân giống dược liệu và có đủ khả năng tự chủ hoàn toàn về năng lực khoa học và công nghệ, tài chính.IFRAD đã xác định đúng loài được 10 xuất xứ thông đất thông qua đặc điểm hình thái và ứng dụng chỉ thị Sinh học phân tử, lựa chọn được 3 xuất xứ thông đất có hàm lượng Huperzine A cao nhất, đăng ký được 11 đoạn trình tự gen trên ngân hàng gene quốc tế và đăng kí bản quyền trình tự gen.
Giám đốc Ban quản lý Tiểu dự án FIRST – IFRAD Trần Thị Thu Hà cho biết, hiện IFRAD đã làm chủ được công nghệ sử dụng các chỉ thị Sinh học phân tử xác định đúng loài thông đất (Huperzia squarrosa (G. Forst.) Trev.) từ các xuất xứ thu thập khác nhau; phân tích hoạt chất dược liệu để xác định được những xuất xứ có hàm lượng dược liệu cao xây dựng được vườn giống gốc phục vụ cho nhân giống loài cây dược liệu thông đất sinh trưởng và phát triển tốt, sạch bệnh cung cấp nguồn vật liệu cho nhân giống; Bảo hộ được giống thông đất TN- 10.
Đồng thời, hoàn thiện được quy trình nhân giống vô tính loài dược liệu thông đất: Nhân giống nuôi cấy mô tế bào (in vitro), nhân giống giâm hom (in vivo) trên quy mô công nghiệp phục vụ bảo tồn, khai thác và phát triển bền vững; xây dựng được 2 bộ tiêu chuẩn cơ sở cây giống thông đất có nguồn gốc Nuôi cấy mô tế bào và giâm hom; xây dựng, phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ bền vững và hoàn thiện các trang thiết bị phục vụ nghiên cứu trong lĩnh vực sinh học phân tử, hóa sinh, xây dựng được 1 phòng thí nghiệm Sinh học phân tử và Hóa sinh đạt tiêu chuẩn phòng thí nghiệm an toàn Sinh học cấp 2.
Theo các chuyên gia, kết quả của Tiểu Dự án đã góp phần nâng cao năng lực nghiên cứu khoa học và công nghệ cho cán bộ và kỹ thuật viên, tập huấn được cho người dân về kỹ thuật giâm hom, nuôi trông và chăm sóc loài cây Thông đất.Phó hiệu trưởngTrường Đại học Nông lâm Thái Nguyên Nguyễn Thế Hùng cho biết, thời gian qua, nhà trường luôn coi trọng công tác nghiên cứu khoa học và đây là nhiệm vụ song song với hoạt động đào tạo của nhà trường. Cùng với sự nỗ lực, quyết tâm của cá nhân, tập thể IFRAD, đặc biệt là sự hỗ trợ, giúp đỡ từ phía Ban Quản lý Dự án FIRST cũng như các ban ngành liên quan trong thời gian qua. Tiểu dự án đã bước đầu mang lại những thành công lớn trong việc nghiên cứu, chọn tạo giống cây dược liệu, giúp tạo ra nguồn giống tốt phục vụ sản xuất quy mô công nghiệp.
