Người dân mòn mỏi đòi đất

Đã mừng vì được cấp đất trên giấy

Đó là trường hợp của gia đình ông Nguyễn Đăng Dũng và bà Nguyễn Thị Lan, có hộ khẩu hiện nay tại tổ dân phố Nguyên Xá 1, phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm, TP Hà Nội. Năm 2009, gia đình ông, bà cũng như bao gia đình khác dọc Quốc lộ 32 trong diện giải phóng mặt để thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp mở rộng tuyến đường này. Khi đó, gia đình ông, bà Dũng, Lan đang sinh sống trong căn nhà cấp 4 trên tổng diện tích đất 172,3m2, là đất ở ổn định từ năm 1990 cho đến khi bị thu hồi. Khi kiểm đếm, gia đình ông, bà đang làm đại lý kinh doanh dịch vụ bưu điện. Theo Biên bản điều tra, xác minh số 332/BB-HĐ ngày 20.8.2009 của Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư huyện Từ Liêm khi đó, để làm căn cứ thu hồi đất và tài sản trên đất trong chỉ giới phục vụ công tác giải phóng mặt bằng thực hiện dự án cải tạo, nâng cấp mở rộng Quốc lộ 32 đoạn Cầu Diễn - Nhổn. Biên bản được 16 thành viên toàn đoàn kiểm đếm ghi rõ gia đình ông, bà Dũng, Lan đang có nhà cấp 4 lát nền gạch hoa cùng các công trình phục vụ sinh hoạt, hiện đang kinh doanh bưu điện. Đại diện UBND xã Minh Khai khi đó là ông Nguyễn Văn Sỹ - Chủ tịch UBND ký và đóng dấu xác nhận (ông Sỹ hiện đang là Chánh Văn phòng UBND quận Bắc Từ Liêm).

Từ những căn cứ tại biên bản kiểm tra trên, ngày 14.7.2010 UBND huyện Từ Liêm ban hành Quyết định số 9238/QĐ-UBND về việc phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đối với hộ gia đình ông Nguyễn Đăng Dũng tại thôn Nguyên Xá, xã Minh Khai, Từ Liêm, Hà Nội. Tại quyết định trên, gia đình ông, bà Dũng, Lan bị Nhà nước thu hồi tổng diện tích đất là 172,3m2, trong đó, đất ở và kinh doanh ổn định trước năm 15.10.1993 là 94,9m2; đất lưu không do UBND xã quản lý, hộ gia đình tự sử dụng trước năm 1993 là 27,2m2, đất lưu không do UBND xã quản lý, hộ gia đình sử dụng từ sau 1993 đến ngày 1.7.2004 là 50,2m2. Do vậy, UBND huyện Từ Liêm quyết định sẽ giao cho gia đình ông, bà Dũng, Lan 80m2 đất tái định cư có thu tiền tại khu đất thuộc xã Phú Diễn: Tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ là 656 triệu đồng, trừ 520 triệu đồng tiền sử dụng đất phải nộp khi giao đất tái định cư; gia đình được ký nhận lấy về 136 triệu đồng. Sau khi ký nhận số tiền chênh, ông, bà Dũng, Lan chờ đợi đến ngày được gọi giao đất. Tuy nhiên, chờ mãi không nhận được đất, gia đình đến huyện Từ Liêm hỏi thì được trả lời: Quỹ đất khu tái định cư không còn, chờ kết luận thanh tra của thành phố về dự án này. Ngày 5.4.2013, Thanh tra TP Hà Nội có Kết luận số 795/KL-TTTP cho rằng gia đình vi phạm là Không ăn ở tại nơi giải phóng mặt bằng, có đất ở khác trên địa bàn xã, kết luận này khiến gia đình bất bình vì không đúng sự thật, hành trình đi đòi đất bắt đầu từ đó cho đến nay.

Quốc lộ 32 đoạn qua phường Minh Khai, Bắc Từ Liêm

Nhiều văn bản mâu thuẫn

Do bức xúc vì đã nộp tiền mà không nhận được đất tái định cư gia đình ông, bà Dũng, Lan đã làm đơn cầu cứu gửi đến nhiều cơ quan chức năng về việc lập biên bản xác minh gia đình gia đình không ăn ở tại nơi giải phóng mặt bằng. Trong khi Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND ngày 29.9.2009 của UBND TP Hà Nội ban hành quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP Hà Nội quy định tại Khoản c, Điều 45 chỉ quy định hộ gia đình bị giải phóng mặt bằng, thu hồi đất không có nơi ở khác. Qua nhiều văn bản UBND quận Bắc Từ Liêm trả lời công dân, chỉ căn cứ và thực hiện theo Kết luận số 795/KL-TTTP ngày 5.4.2013 kèm theo biểu 1.1 có danh sách 219 hộ dân vi phạm do không ăn ở tại nơi giải phóng mặt bằng, có nơi ở khác trên địa bàn xã. Phía gia đình ông, bà Dũng, Lan bất bình bởi, tại thời điểm thu hồi gia đình chỉ có 1 chỗ ở duy nhất, khi lên nhận tiền thấy ghi không ăn ở tại nơi giải phóng mặt bằng đã khiến gia đình ông, bà không được hỗ trợ khoản tiền di chuyển chỗ ở.

Trao đổi với ông Nguyễn Viết Hân - Bí thư phường Minh Khai cho biết: Việc báo cáo hộ dân có ăn, ở tại nơi giải phóng mặt bằng hay không là do công an xã, khi đó ông Sơn là trưởng công an xã nay đã chuyển công tác, sau này công an xã thuộc công an quận quản lý nên hồ sơ cũng chuyển lên đó, nay muốn tìm biên bản xác nhận ngày 30.11.2009 thế nào phải lên công an quận. Bên cạnh đó, số liệu trong nhiều văn bản của Thanh tra thành phố, UBND quận về sự việc và trả lời báo chí số liệu còn mâu thuẫn, chưa thống nhất. Trong kết luận thanh tra còn ghi gia đình có đất ở khác trên địa bàn xã, tại thời điểm giải phóng mặt bằng có khách quan? Bởi lẽ, thời điểm kết luận thanh tra là ngày 5.4.2013, căn cứ vào hồ sơ mảnh đất cụ Nguyễn Đăng Tụ là bố đẻ ông Nguyễn Đăng Dũng, sau nhiều tháng khi thấy con bị thu hồi đất, không có nơi ở nên đã làm thủ tục cho tặng, được thể hiện qua hợp đồng công chứng ngày 20.12.2010 và sang tên cho ông Nguyễn Đăng Dũng ngày 24.01.2011. Ngày 12.11.2018 UBND quận Bắc Từ Liêm có Văn bản số 4958/UBND - VP căn cứ vào Báo cáo số 205/BC-UBND của UBND xã Minh Khai ngày 18.5.2011 - tức sau gần 2 năm thu hồi đất thể hiện hộ gia đình ông Dũng đang ăn ở tại nhà ông Nguyễn Đăng Tụ làm căn cứ.  Có nghĩa là gia đình ông bà Dũng, Lan được cho tặng mảnh đất trên sau 14 tháng kể từ ngày Hội đồng xác minh lập phương án đền bù hỗ trợ; sau 5 tháng kể từ khi UBND huyện Từ Liêm ra quyết định đền bù, giao đất tái định cư.

Kết luận thanh tra đã có nhiều bất cập, dẫn đến khiếu kiện, UBND TP Hà Nội đã có nhiều văn bản liên quan chỉ đạo khắc phục hậu quả sau thanh tra. Tại thông báo số 288/TB-VP ngày 7.9.2015, UBND quận Bắc Từ Liêm ra Quyết định số 8190/QĐ-UBND ngày 31.10.2017 về việc phê duyệt điều chỉnh diện tích đất giao, số tiền sử dụng đất trong phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Theo quyết định này, gia đình ông, bà Dũng, Lan được giao 80m2 tại khu 3,6ha và khu tái định cư mở rộng Xuân Phương thuộc phường Phương Canh, quận Nam Từ Liêm.

Tuy nhiên, theo đơn giá đất mới do TP Hà Nội thì lần giao đất này gia đình phải nộp thêm 621.920.000 đồng sau khi trừ 520 triệu đồng hiện quận vẫn giữ. Tưởng mình được trả phần đất lẽ ra đã được nhận từ trước, nay được “trả đất” lại phải nộp thêm số tiền lớn, gia đình ông, bà Dũng, Lan thấy bất hợp lý, không chấp nhận và tiếp tục làm đơn kêu cứu đến các cơ quan chức năng. Gia đình cho rằng không vi phạm, chỉ vì kết luận thanh tra không phản ảnh đúng bản chất sự việc (thanh tra vào thời điểm sau khi gia đình được cho bố cho tặng), đã làm căn cứ để quận Bắc Từ Liêm thực hiện, dẫn tới các khiếu kiện sau này. Số tiền 520 triệu tại thời điểm năm 2010 nếu khi đó không có quyết định giao đất mà trả cho gia đình có thể đã mua được mảnh đất khác. Việc cơ quan chức năng giữ khoản tiền trên  suốt 8 năm không tính lãi là những thiệt hại không hề nhỏ đến quyền lợi chính đáng của gia đình ông, bà Dũng, Lan.