Một phần ba trẻ em Thế giới bị đầu độc bằng chì

- Thứ Ba, 04/08/2020, 09:04 - Chia sẻ
Theo một báo cáo mới được Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc UNICEF và Pure Earth công bố mới đây, khoảng 800 triệu trẻ em trên toàn thế giới có mức chì trong máu bằng hoặc trên 5 microgam /deciliter, có khả năng làm giảm khoảng 3-5 điểm IQ của trẻ và làm tăng gấp đôi hành vi bạo lực ở con người.

Làm suy yếu một thế hệ tiềm năng

Với tiều đề “Sự thật độc hại: Trẻ em tiếp xúc với ô nhiễm chì làm suy yếu một thế hệ tiềm năng”, báo cáo là một phân tích về phơi nhiễm chì ở trẻ em được thực hiện bởi Viện Đánh giá Số liệu Y tế (IHME) và được xác minh bằng  một nghiên cứu được phê duyệt để công bố trên tạp chí Viễn cảnh Sức khỏe Môi trường.

Khoảng 800 triệu trẻ em và thanh thiếu niên dưới 19 tuổi có mức chì từ 5 mg/dl trở lên trong máu. UNICEF cho biết mức độ này đủ lớn để làm suy yếu sự phát triển của não bộ, hệ thần kinh và các cơ quan quan trọng như tim, phổi.

Ông Nicholas Rees, chuyên gia chính sách tại UNICEF và là tác giả của nghiên cứu cho biết: "Con số này hoàn toàn gây sốc. Từ lâu, chúng tôi đã biết về chất độc chì, nhưng không rõ nó lan rộng như thế nào và có bao nhiêu trẻ em bị ảnh hưởng".

Trẻ em ở các nước kém phát triển phải đối mặt với nguy cơ phơi nhiễm chì từ các ống nước không đảm bảo. Ảnh: ITN
Trẻ em ở các nước kém phát triển phải đối mặt với nguy cơ phơi nhiễm chì từ các ống nước không đảm bảo. Ảnh: ITN

Báo cáo chỉ ra rằng chì là một chất độc thần kinh mạnh gây ra tác hại không thể khắc phục đối với não của trẻ em. Chì đặc biệt tàn phá đối với trẻ sơ sinh và trẻ dưới năm tuổi vì chì gây tổn hại cho bộ não của trẻ trước khi trẻ có cơ hội phát triển đầy đủ, khiến trẻ bị suy giảm hệ thần thần kinh, nhận thức và thể chất suốt đời.

Phơi nhiễm chì ở trẻ em cũng liên quan đến sức khỏe tâm thần, các vấn đề hành vi, gia tăng tội phạm và bạo lực. Trẻ lớn hơn thì gánh chịu các hậu quả nghiêm trọng như tăng nguy cơ tổn thương thận và các bệnh tim mạch trong cuộc sống tương lai.

Theo ước tính, phơi nhiễm chì ở trẻ em sẽ làm thiệt hại gần 1 nghìn tỷ USD của các nước thu nhập thấp và thu nhập trung bình do những tiềm năng kinh tế bị mất trong suốt cuộc đời những trẻ em bị nhiễm chì.

Báo cáo lưu ý rằng việc tái chế pin axit chì không chính thức và không đạt tiêu chuẩn là tác nhân hàng đầu gây ngộ độc chì ở trẻ em ở các nước thu nhập thấp và trung bình, nơi số lượng phương tiện đi lại đã tăng gấp ba kể từ năm 2000. Số lượng phương tiện đi lại tăng lên, cùng với việc thiếu quy định và cơ sở hạ tầng tái chế ắc quy xe, đã dẫn đến 50% ắc quy axit chì được tái chế không an toàn trong nền kinh tế phi chính thức.

Khi tiến hành các hoạt động tái chế nguy hiểm và thường là bất hợp pháp, công nhân phá vỡ các vỏ pin/ắc-quy, đổ axit và bụi chì ra đất, và đốt cháy chì  trong các lò nung ngoài trời, thải ra khói độc hại cho cộng đồng xung quanh. Thông thường, các công nhân và cộng đồng bị phơi nhiễm không biết rằng chì là chất độc thần kinh mạnh.

Các nguồn tiếp xúc với chì khác ở trẻ em bao gồm chì trong nước từ việc sử dụng ống dẫn nước có chì; chì từ ngành công nghiệp đang hoạt động, như khai thác và tái chế pin; sơn và bột màu có chì; xăng pha chì đã giảm đáng kể trong những thập kỷ gần đây nhưng trước đó là một nguồn lây nhiễm chính; hàn chì trong thực phẩm đóng hộp; và chì có trong gia vị, mỹ phẩm, thuốc bổ, đồ chơi và các sản phẩm tiêu dùng khác. Cha mẹ làm việc liên quan chì thường mang bụi bẩn về nhà trên quần áo, tóc, tay và giày, do đó vô tình khiến con cái họ bị nhiễm độc tố.

Tuy nhiên, ông Richard Fuller, Chủ tịch của Pure Earth cho biết, chì có thể được tái chế một cách an toàn mà không gây nguy hại cho công nhân, con cái họ và các khu vực lân cận. Các vị khu vực bị nhiễm chì có thể được khắc phục và phục hồi. “Có thể nâng cao nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của chì và giúp họ có khả năng bảo vệ chính bản thân và con em mình. Đây là sự đầu tư mang lại lợi ích lớn: sức khỏe được cải thiện, năng suất tăng, IQ cao hơn, ít bạo lực hơn và tương lai tươi sáng hơn cho hàng triệu trẻ em trên khắp hành tinh”, ông Richard Fuller nói. 

Mặc dù nồng độ chì trong máu đã giảm đáng kể ở hầu hết các quốc gia có thu nhập cao kể từ khi chấm dứt sử dụng xăng pha chì và hầu hết các loại sơn có chì, nhưng mức độ chì trong máu của trẻ em ở các nước thu nhập thấp và trung bình vẫn tăng và trong nhiều trường hợp, tăng cao tới mức nguy hiểm, ngay cả một thập kỷ sau khi chấm dứt xử dụng xăng pha chì trên phạm vi toàn cầu.

Báo cáo trình bày nghiên cứu điển hình ở năm quốc gia có ô nhiễm chì và ô nhiễm chất thải kim loại nặng độc hại khác gây ảnh hưởng đến trẻ em, bao gồm: Kathgora thuộc Bangladesh; Tbilisi thuộc Georgia; Agbogbloshie thuộc Ghana; Pesarean thuộc Indonesia; và bang Morelo thuộc Mexico.

Biện pháp can thiệp

Theo bà Henrietta Fore, Giám đốc điều hành UNICEF, với một vài triệu chứng ban đầu, chì âm thầm tàn phá sức khỏe và sự phát triển của trẻ em, hậu quả có thể dẫn tới tử vong” cho biết. “Hiểu được mức độ ô nhiễm chì lan rộng như thế nào, cũng như tác hại của chì đối cuộc sống của mỗi cá nhân và cộng đồng, có thể giúp thúc đẩy các hành động khẩn cấp để bảo vệ trẻ em một lần và mãi mãi”, bà Henrietta Fore nói.

UNICEF và Pure Earth khuyến nghị chính phủ ở các quốc gia bị ảnh hưởng có thể giải quyết ô nhiễm và phơi nhiễm chì ở trẻ em bằng cách xây dựng hệ thống giám sát và báo cáo bao gồm xây dựng năng lực về xét nghiệm mức độ chì trong máu.

Ban hành các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát, chú trọng việc ngăn không cho trẻ em tiếp xúc với các khu vực và sản phẩm có nguy cơ cao chứa chì, chẳng hạn như một số loại gốm sứ, sơn, đồ chơi và gia vị. Tăng cường hệ thống y tế để hệ thống này có thể phát hiện, theo dõi và điều trị phơi nhiễm chì ở trẻ em; và tiến hành giáo dục nâng cao và liệu pháp hành vi nhận thức cho trẻ em để giúp trẻ giải quyết tốt hơn các tác động tiêu cực của việc tiếp xúc với chì. Thường xuyên tiến hành các chiến dịch truyền thông về sự nguy hiểm và nguồn phơi nhiễm chì cho phụ huynh, nhà trường, lãnh đạo cộng đồng và nhân viên y tế để cộng đồng có những nhận thức chính xác về nguy hại của nhiễm độc chì.

Cùng với đó, xây dựng, thực thi các tiêu chuẩn về môi trường, sức khỏe và an toàn để sản xuất và tái chế pin axit chì và chất thải điện tử, và thực thi các quy định chất lượng môi trường và không khí cho các hoạt động nấu chảy.

Thành lập các đơn vị đo lường tiêu chuẩn toàn cầu để xác minh hậu quả của ô nhiễm đối với sức khỏe cộng đồng, môi trường và kinh tế địa phương; xây dựng một cơ quan đăng ký quốc tế về các kết quả ẩn danh của các nghiên cứu về mức độ chì trong máu; và tạo ra các tiêu chuẩn và quy chuẩn quốc tế xung quanh việc tái chế và vận chuyển pin axit chì đã qua sử dụng.

Xuân Tùng