Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương

Mới nhìn thấy hiệu quả giảm biên chế

- Thứ Ba, 16/07/2019, 07:34 - Chia sẻ
Tại Báo cáo về một số vấn đề lớn dự kiến tiếp thu, giải trình ý kiến của ĐBQH để chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã đề xuất sẽ quy định lãnh đạo HĐND tỉnh, ban của HĐND gồm hai đại biểu chuyên trách, không ấn định rõ chỉ còn một Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, một Phó trưởng ban chuyên trách của HĐND tỉnh như trước đây. Nhưng UBTVQH nhận thấy, nếu quy định theo phương án này sẽ vẫn có nguy cơ giảm số lượng đại biểu chuyên trách, không bảo đảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động của HĐND.

Không thể giảm biên chế bằng cách giảm số lượng đại biểu HĐND

Theo báo cáo của Ủy ban Pháp luật, đa số ĐBQH tán thành việc cụ thể hóa chủ trương của Trung ương trong việc giảm số lượng đại biểu HĐND các cấp ở từng loại đơn vị hành chính, giảm số lượng cấp phó của HĐND. Tuy nhiên, giảm như thế nào, giảm ở cấp nào, cơ quan nào thì ý kiến còn khác nhau. Đối với HĐND cấp huyện, đa số ý kiến thống nhất. Đối với HĐND cấp tỉnh, đa số ý kiến đại biểu đề nghị giữ nguyên như Luật hiện hành (gồm 2 Phó Chủ tịch HĐND) hoặc đề nghị quy định số lượng cấp phó căn cứ vào phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh.


Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Thanh Bình phát biểu tại phiên họp
Ảnh: Quang Khánh

Chúng ta mới chú ý đến giảm biên chế, trong khi còn một vế rất lớn khác là tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước. Việc sắp xếp bộ máy HĐND theo phương án mới được đề xuất này có bảo đảm sự tăng cường quản lý nhà nước không? Tôi nhìn thấy giảm biên chế, nhưng chưa nhìn thấy hiệu quả quản lý nhà nước trong thời gian sắp tới. Đặc biệt trong này có vấn đề giám sát quyền lực và quản lý quyền lực. Bây giờ cơ chế nào, bộ máy nào quản lý quyền lực? HĐND được đề nghị sắp xếp lại và giảm số lượng cấp phó thì sẽ quản lý quyền lực và giám sát quyền lực tại địa phương ở đâu?
Quy định về số lượng Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Phó trưởng ban chuyên trách của HĐND tỉnh theo phương án nào cũng phải bảo đảm tuân thủ yêu cầu Đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, nhân dân làm chủ, tức là phải xác định cơ chế phù hợp để bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân trong mỗi phương án được đề xuất. Hiệu quả làm việc khi giảm biên chế cần được chứng minh cụ thể. Tiến hành đánh giá tác động khi giải quyết vấn đề quản lý quyền lực trong thời gian sắp tới.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, TN, TN và NĐ Phan Thanh Bình

Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo thống nhất đề xuất giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp huyện xuống còn một người. Nhưng về số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh sẽ đưa ra hai phương án. Phương án 1, quy định lãnh đạo HĐND cấp tỉnh có hai đại biểu hoạt động chuyên trách. Trường hợp Chủ tịch HĐND cấp tỉnh là đại biểu hoạt động chuyên trách thì bố trí một Phó Chủ tịch HĐND hoạt động chuyên trách. Trường hợp Chủ tịch HĐND là đại biểu hoạt động kiêm nhiệm thì bố trí hai Phó Chủ tịch HĐND hoạt động chuyên trách. Phương án 2, giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND cấp tỉnh xuống còn một người, như phương án được Chính phủ đề xuất tại Kỳ họp thứ Bảy. Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo thống nhất đề xuất lựa chọn theo phương án thứ nhất.

Tuy phương án được Thường trực Ủy ban Pháp luật và cơ quan chủ trì soạn thảo đề xuất mang tính dung hòa các luồng ý kiến khác nhau, song Trưởng ban Công tác đại biểu Trần Văn Túy chưa hài lòng với lựa chọn này. Sự chưa hài lòng với phương án này không phải chỉ do chưa nhận được phản ánh nào về vướng mắc trong thực hiện các hoạt động HĐND khi tổ chức theo mô hình có hai Phó Chủ tịch HĐND tỉnh. 

Theo ông Trần Văn Túy, nếu giữ nguyên số lượng đại biểu HĐND chuyên trách trên cả nước cũng chỉ giữ 508 người trong bộ máy. Nếu đồng ý tăng số Phó Chủ tịch UBND cấp xã loại 2 sẽ có thêm 5.300 người vào bộ máy. “Tìm cách giảm 508 đại biểu chuyên trách của HĐND tỉnh, mà lại đề nghị tăng 5.300 Phó Chủ tịch UBND cấp xã loại hai”? Chỉ ra mâu thuẫn này, Trưởng ban Trần Văn Túy nhấn mạnh, thiết chế HĐND và thiết chế UBND khác nhau. UBND điều hành nên chỉ cần bộ máy tập trung, nhanh gọn. HĐND là thiết chế dân chủ, giúp tăng tính dân chủ, có thể lắng nghe ý kiến người dân, nên ông Trần Văn Túy không đồng tình với việc giảm số lượng đại biểu chuyên trách ở HĐND tỉnh để giảm biên chế. 

Sẽ đi ngược lại xu hướng chung

Theo phân tích của nhiều Ủy viên UBTVQH, phương án mới về quy định số lượng Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Phó Trưởng ban chuyên trách của HĐND tỉnh có nguy cơ ảnh hưởng đến tổ chức bộ máy, hiệu quả, hiệu lực hoạt động của cơ quan dân cử ở địa phương. Đưa ra quan điểm cá nhân về vấn đề này, Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu chỉ rõ, mỗi kỳ họp của HĐND tỉnh thông thường chỉ diễn ra trong 2 - 3 ngày, song số lượng nội dung trình ra kỳ họp để HĐND tỉnh quyết định là rất nhiều. Cơ quan giúp Thường trực HĐND thẩm tra chỉ có các Ban của HĐND. Do vậy, nếu giảm số lượng cấp phó ở các ban HĐND tỉnh sẽ có nguy cơ làm giảm chất lượng công tác thẩm tra, chưa nói đến tham mưu soạn thảo dự thảo nghị quyết của HĐND, thực hiện giám sát…

Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, xu hướng hiện nay là tăng cường sức mạnh của cơ quan dân cử ở địa phương, thông qua tăng cường hiệu lực, hiệu quả khi tiến hành quyết định vấn đề quan trọng, giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật trên địa bàn… Do vậy, nếu dự án Luật quy định theo hướng tinh giản bộ máy cơ quan dân cử ở địa phương là đi ngược với xu thế chung. Phó Chủ tịch QH cũng cho rằng, UBTVQH, Đảng đoàn của QH Phùng Quốc Hiển cần có ý kiến cụ thể với cơ quan có thẩm quyền về vấn đề này.

Các Ủy viên UBTVQH đề nghị, cần giữ số lượng Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Phó Trưởng ban chuyên trách của HĐND tỉnh như quy định tại Luật Tổ chức chính quyền địa phương hiện hành. Bởi rõ ràng, việc giảm số lượng Phó Chủ tịch HĐND tỉnh, Phó Trưởng ban chuyên trách của HĐND tỉnh mới chỉ chứng minh được giúp giảm biên chế, chưa chứng minh giúp tăng hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan dân cử địa phương. Một đề xuất chưa vững chắc như vậy sẽ khó có thể thuyết phục.

Thanh Hải