Công nghiệp hỗ trợ

Làm rõ lĩnh vực muốn tập trung phát triển

- Thứ Năm, 15/08/2019, 07:34 - Chia sẻ
“Để phát triển công nghiệp hỗ trợ, trước hết, Việt Nam cần làm rõ được lĩnh vực muốn tập trung trong sản xuất chế tạo. Theo quan điểm của tôi, điện tử, tự động hóa và sản xuất ô tô là những lĩnh vực đang được chú ý”, ông HIRONOBU KITAGAWA, Trưởng đại diện Tổ chức xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội chia sẻ bên lề 2 triển lãm lớn về công nghiệp hỗ trợ đang diễn ra tại Hà Nội.

Khó khăn nhất là tỷ lệ nội địa hóa thấp

 “Phải hiểu rằng, công nghiệp hỗ trợ không phải là một ngành phụ trợ mà là “xương sống” cho rất nhiều ngành công nghiệp khác. Được coi là ngành sản xuất nền tảng của ngành công nghiệp chính yếu thông qua việc cung cấp linh kiện, phụ tùng và các quy trình kỹ thuật, công nghiệp hỗ trợ phát triển sẽ giúp doanh nghiệp quyết định giá thành sản xuất, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm cuối cùng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm”.

Trưởng đại diện JETRO Hà Nội Hironobu Kitagawa

- Ông đánh giá thế nào về ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam?

- Hàng năm, JETRO đều khảo sát các doanh nghiệp Nhật Bản đang đầu tư ở Việt Nam. Kết quả năm 2018 cho thấy, số dự án của Nhật Bản vào Việt Nam đạt mức cao nhất từ trước đến nay với 630 dự án, tổng vốn đầu tư khoảng 8 tỷ USD. Khoảng 70% doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam có hướng mở rộng hoạt động. Đây là tỷ lệ cao so với các quốc gia khác. Điều đó chứng tỏ Việt Nam tiếp tục có vị thế là điểm đến đầu tư. Động lực để các doanh nghiệp Nhật Bản tiếp tục đầu tư vào Việt Nam là doanh thu tăng, tiềm năng và tính tăng trưởng cao. Tuy nhiên, vẫn tồn tại những khó khăn trước mắt cần phải giải quyết sớm.

- Khó khăn đó là gì, thưa ông?

- Đó là tỷ lệ nội địa hóa nguyên liệu, vật tư, linh kiện còn thấp. Theo thống kê, tỷ lệ nội địa hóa nguyên liệu, vật tư, linh kiện của doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam là 36,3%. Những năm gần đây, tỷ lệ nội địa hóa nguyên liệu tại Việt Nam có tăng trưởng nhưng vẫn còn thấp so với các nước trong khu vực. Điều này khiến doanh nghiệp Nhật Bản hoạt động trong lĩnh vực chế tạo tại Việt Nam buộc phải nhập khẩu từ các nước xung quanh, làm cho chi phí gia tăng và tiềm ẩn nhiều rủi ro, gây khó khăn trong việc duy trì hoạt động sản xuất của doanh nghiệp trong trung và dài hạn. Các doanh nghiệp sản xuất bị phụ thuộc rất nhiều vào việc nhập khẩu nguyên vật liệu từ một số quốc gia lân cận.

Xây dựng chính sách dài hạn, sát thực tiễn

- Theo ông, vì sao tỷ lệ nội địa hóa của Việt Nam thấp như vậy?

- Ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam phần lớn do doanh nghiệp vừa và nhỏ đảm nhận. Những hạn chế về cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ là một trong những vấn đề tồn đọng ở Việt Nam. Nếu giải quyết được những vấn đề nêu trên thì sẽ có ngày càng nhiều doanh nghiệp nước ngoài chú ý, quan tâm đến ngành sản xuất, chế tạo của Việt Nam. Có khả năng Việt Nam sẽ được thế giới công nhận là có kỹ thuật sản xuất và chế tạo cao.

 Từ ngày 14 - 16.8, tại Cung văn hóa hữu nghị Việt Xô, Hà Nội diễn ra “Triển lãm quốc tế lần thứ 11 về công nghệ chế tạo phụ tùng công nghiệp tại Việt Nam” và “Triển lãm Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam - Nhật Bản lần thứ 8”, thu hút sự tham dự của hơn 200 thương hiệu thuộc 20 quốc gia. Đây được coi là cơ hội kinh doanh và thúc đẩy chỉ số nội địa hóa cho ngành công nghiệp chế tạo máy móc và phụ tùng công nghiệp, cũng như ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam.

- Theo ông, Việt Nam cần làm gì để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa?

- Phải khẳng định rằng, Việt Nam cũng có những doanh nghiệp xuất sắc nhưng con số này còn ít. Để phát triển công nghiệp hỗ trợ, trước hết Việt Nam cần làm rõ được lĩnh vực muốn tập trung chú trọng trong sản xuất chế tạo, khi đó Nhật Bản mới có thể hợp tác hỗ trợ một cách thuận tiện và hiệu quả hơn. Theo quan điểm của tôi, lĩnh vực điện tử, tự động hóa và sản xuất ô tô là một trong những lĩnh vực đang được chú ý.

Hơn nữa, cần phải xây dựng hệ thống đào tạo hỗ trợ cho những doanh nghiệp vừa và nhỏ trong lĩnh vực này. Hình thành phương thức nâng cao giá trị sản xuất cho công nghiệp hỗ trợ Việt Nam. Để cung cấp những chế phẩm chất lượng cao thỏa mãn yêu cầu của doanh nghiệp nước ngoài cần lắng nghe ý kiến từ các doanh nghiệp nước ngoài, từ đó xây dựng hệ thống cải tiến kỹ thuật nâng cao chất lượng cho sản phẩm.

- Ông có thể chia sẻ cụ thể hơn?

- Việt Nam cần xây dựng các chính sách dài hạn và bám sát thực tiễn cho ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là các chính sách ưu tiên để phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ hoạt động trong lĩnh vực này vì đây là một nhân tố quan trọng đưa nền công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam đi lên. Chẳng hạn như tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận được với nguồn vốn vay dài hạn cho đầu tư phát triển, hỗ trợ các doanh nghiệp về thiết kế mẫu và phát triển mẫu, cung cấp thông tin khách hàng cho doanh nghiệp.

Ngoài ra, yếu tố nguồn nhân lực vô cùng quan trọng. Việc xây dựng hệ thống đào tạo, nâng cao kỹ năng tay nghề ngay từ các cấp bậc đào tạo như đại học là điều cần thiết. Nâng cao đội ngũ thợ lành nghề và kỹ sư trong các ngành khoa học kỹ thuật. Tạo điều kiện để sinh viên nâng cao kỹ năng thực hành và có thái độ đúng đắn với môi trường làm việc của một doanh nghiệp sản xuất. Tại Nhật Bản, các chương trình đào tạo cải thiện hiệu suất làm việc, nâng cao kỹ năng tay nghề được thực hiện ngay tại nơi làm việc hay các chương trình giáo dục giúp người trẻ có kỹ năng thực tế khi làm việc như hệ thống trường cao đẳng dạy nghề được chú trọng xây dựng. 

Các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ gặp khó khăn trong hoạt động do họ có quá ít thông tin về các khách hàng. Do đó, cần thiết lập một hệ thống thông tin doanh nghiệp chính thức, xây dựng mạng lưới thông tin nội bộ doanh nghiệp. Thêm vào đó, cần tạo điều kiện thuận lợi để kết nối, trao đổi thường xuyên giữa doanh nghiệp Việt Nam với đối tác nước ngoài, thông qua đó hiểu được mong muốn, nhu cầu của nhau để hỗ trợ, giúp đỡ nhằm nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, phát triển nền công nghiệp hỗ trợ. Đặc biệt, doanh nghiệp Việt luôn phải cập nhật thông tin mới, chính xác về công nghệ, khoa học kỹ thuật để có chiến lược áp dụng bài bản, hiệu quả.

- Xin cảm ơn ông!

An Thiện thực hiện