Không tìm được tiếng nói chung

- Thứ Năm, 15/08/2019, 07:36 - Chia sẻ
Thượng viện Italy mới đây đã biểu quyết chống lại các đề xuất của phe trung hữu về việc ngay lập tức tiến hành bỏ phiếu bất tín nhiệm Thủ tướng Giuseppe Conte. Động thái trên diễn ra trong bối cảnh đất nước hình chiếc ủng đang phải đối mặt với khủng hoảng chính trị, thể hiện qua những rạn nứt sâu sắc và khó có thể hàn gắn ngay trong liên minh cầm quyền.

Sự gắn kết lỏng lẻo

Thượng viện đã ấn định ngày bỏ phiếu bất tín nhiệm Chính phủ của Thủ tướng Giuseppe Conte ngày 20.8, ngay khi các thượng nghị sĩ trở lại làm việc sau kỳ nghỉ hè để tham gia phiên họp bất thường.

Phát biểu trong phiên họp đặc biệt của Thượng viện, Phó Thủ tướng Matteo Salvini cho biết, ông sẽ chấp nhận đề xuất cải cách Hiến pháp từ lãnh đạo Luigi di Maio của Phong trào Năm sao (M5S) nhằm cắt giảm số lượng thành viên Quốc hội (630 đại biểu tại Hạ viện xuống còn 400, và 315 còn 200 Thượng nghị sĩ) và tổ chức bầu cử. Nhưng thay vào đó, M5S không chấp nhận “thỏa hiệp”.

Chính phủ liên minh của Italy đã đứng bên bờ vực sụp đổ nhiều tuần qua. Phó Thủ tướng Salvini mới đây cho biết, đảng Liên đoàn cánh hữu của ông sẽ không còn ủng hộ liên minh hiện tại với M5S. Ông hy vọng, cuộc bầu cử mới sẽ được tổ chức sớm nhất là vào mùa thu này để tận dụng uy tín đang lên của đảng Liên đoàn. Đảng này đang cố gắng rút khỏi liên minh cầm quyền với M5S, hiện giữ nhiều ghế nhất ở cả Thượng viện và Hạ viện.

Liên minh cầm quyền, dù gắn kết lỏng lẻo ngay từ đầu, đã hoạt động được 14 tháng. Nhưng bất đồng nảy sinh gay gắt nhất từ tuần trước khi M5S cố gắng ngăn chặn các kế hoạch xây dựng một tuyến đường sắt cao tốc trên núi giữa thành phố Torino, Italy và Lyon, Pháp (TAV). Lúc đó, đảng Liên đoàn đã đệ trình kiến nghị đòi bất tín nhiệm Thủ tướng  Giuseppe Conte vào thứ Sáu tuần qua.

Sau cuộc bầu cử tháng 3 năm ngoái, Italy đã phải mất tới 88 ngày để thành lập Chính phủ liên minh. Theo đó, ông Matteo Salvini đã đảm nhận vai trò Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Nội vụ với cam kết sẽ áp dụng các biện pháp mạnh tay với người di cư bất hợp pháp cũng như hạn chế những nỗ lực kiểm soát chi tiêu công ở Italy của Brussels. Lãnh đạo M5S Luigi Di Maio cũng được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Lao động. Trong khi đó, luật sư còn ít tiếng tăm Giuseppe Conte được chọn làm Thủ tướng.

Thực tế cho thấy, không mất nhiều thời gian để các rạn nứt xuất hiện trong liên minh, với việc cả hai bên không tìm được tiếng nói chung liên quan đến lời hứa tranh cử của M5S về việc đưa ra chương trình thu nhập công dân nhằm giải quyết nghèo đói.

Họ cũng đụng độ quan điểm về các chủ đề như nhập cư, kế hoạch thuế suất thống nhất của đảng Liên đoàn và gần đây nhất là ủng hộ người nào trở thành Chủ tịch Ủy ban châu Âu tiếp theo. M5S ủng hộ Tổng thống đắc cử Ursula von der Leyen, trong khi đảng Liên đoàn lại phản đối bà.

Điểm giới hạn

Tuy nhiên, điểm giới hạn chịu đựng đã bị phá vỡ với tranh cãi kịch liệt giữa đôi bên về tuyến đường sắt TAV. Theo đảng Liên đoàn, đây là vấn đề thể hiện các đảng phái trong liên minh cầm quyền không thể cùng nhau làm việc.

TAV, kết nối Torino với Lyon, bao gồm một đường hầm dài 58km xuyên qua dãy núi Alps, bị M5S phản đối dữ dội, bởi chi phí xây dựng và cái giá phải trả đối với môi trường quá lớn. Ngược lại, đảng Liên đoàn và phần lớn các đảng khác lại ủng hộ dự án trên. Sau khi M5S thất bại trong nỗ lực ngăn dự án được Quốc hội thông qua, ông Salvini đã nói với Thủ tướng Giuseppe Conte rằng, liên minh của đảng Liên đoàn với M5S đã sụp đổ và “chúng ta nên nhanh chóng trả lại lựa chọn cho cử tri”. Ông mạnh mẽ phát biểu: “Italy không thể chịu đựng được những cái Không nữa, chúng ta cần phải Có nhiều hơn. Chúng ta phải dừng phản đối để cùng xây dựng và làm việc”.

Thủ tướng Conte đã từ chối từ chức vì ông muốn đây là cuộc khủng hoảng tranh chấp minh bạch nhất trong lịch sử Italy. Hiện nay, đảng Liên đoàn dẫn đầu, nhận được sự ủng hộ gấp đôi so với đối thủ trong các cuộc thăm dò. Do vậy, ông Salvini hy vọng bầu cử sớm sẽ là cơ hội để giành quyền lực hoàn toàn.

Các khả năng diễn ra

Tuần này, Quốc hội sẽ bàn bạc về vấn đề bất tín nhiệm Chính phủ do đảng Liên đoàn châm ngòi cũng như thời gian biểu cho quá trình đó. Tuy nhiên, một cuộc bỏ phiếu như vậy sẽ vấp phải nhiều rào cản đáng kể bởi nó bị cả M5S lẫn các đảng đối lập phản đối. Thậm chí, Phó Thủ tướng Di Maio nhận xét, châm ngòi cho một cuộc khủng hoảng chính trị bây giờ là “dại dột và nguy hiểm”. Dẫu vậy, ông Salvini đã bắt đầu tiến hành chiến dịch bầu cử không chính thức.

Theo luật định, chỉ Tổng thống Sergio Mattarella có quyền giải tán Quốc hội, bổ nhiệm chính phủ kỹ trị để thay thế và trì hoãn tổ chức bầu cử cho đến năm tới. Song nhiều khả năng nhà lãnh đạo này sẽ không sẵn sàng đưa ra quyết định đó trước công tác chuẩn bị ngân sách năm 2020 vào tháng 9 tới. Được biết, ngân sách 2020 sẽ phải trình Quốc hội và Ủy ban châu Âu vào tháng sau.

Tổng thống Mattarella sẽ gặp các bên xem có đa số khác trong Quốc hội để thành lập Chính phủ mới hay không. Trong trường hợp trên, ông có thể tái bổ nhiệm Thủ tướng Conte hoặc chọn người khác lãnh đạo Chính phủ. Tuy nhiên, dù ai được chọn cũng phải chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại hai viện.

Còn một khi cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm được thông qua, cuộc bầu cử mới sẽ được tổ chức trong vòng 70 ngày, và nhiều khả năng sẽ vào tháng 10 tới. Thực tế, người Italy có truyền thống tổ chức bầu cử vào mùa xuân, lần gần nhất vào mùa thu là năm 1919.

Linh Anh