Có thể khẳng định, phiên giải trình được coi gần như một cuộc rà soát, kiểm tra của Thường trực HĐND đối với cơ quan nhà nước cấp mình trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao. Từ nhận thức đó, tại phiên họp đầu năm, Thường trực HĐND tỉnh Tuyên Quang đã xây dựng chương trình hoạt động giám sát của mình, trong đó có kế hoạch tổ chức các phiên giải trình, làm cơ sở để chuẩn bị và tổ chức thực hiện.
Khảo sát - công đoạn quan trọng bảo đảm chất lượng
Để tổ chức phiên giải trình đạt hiệu quả, Thường trực HĐND tỉnh lựa chọn nội dung giải trình là những vấn đề cấp bách, nổi cộm, tác động lớn đến sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, được đông đảo cử tri quan tâm. Cơ sở để lựa chọn chính là tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri, đơn thư khiếu nại, phản ánh của công dân và kết quả giám sát, khảo sát của Thường trực, các Ban, tổ đại biểu, đại biểu HĐND và qua các phương tiện thông tin đại chúng.
Khảo sát và báo cáo kết quả khảo sát là một công đoạn rất quan trọng bảo đảm chất lượng, hiệu quả phiên giải trình, được thực hiện trên diện rộng, có trọng tâm, trọng điểm. Các Ban của HĐND tỉnh theo phân công của Thường trực, sau khi tiến hành khảo sát có báo cáo tình hình bằng văn bản, một số cuộc có kèm băng ghi hình minh họa, đề xuất các nội dung giải trình và các ngành, các cá nhân liên quan đến nội dung cần giải trình. Trên cơ sở đó, Thường trực HĐND tỉnh có văn bản gửi các cơ quan, đơn vị yêu cầu báo cáo về các vấn đề giải trình gửi Thường trực HĐND tỉnh trước phiên họp từ 5 - 7 ngày; đồng thời, giao cho các Ban, Văn phòng HĐND tỉnh tham mưu Thường trực HĐND tỉnh xây dựng chương trình cụ thể cho từng nội dung giải trình. Báo cáo kết quả khảo sát, báo cáo giải trình và các tài liệu liên quan được gửi trước cho các thành phần tham gia phiên giải trình.
Trong điều hành phiên giải trình, chủ tọa luôn chú ý bảo đảm các yêu cầu cơ bản là khoa học, linh hoạt, dân chủ, phát huy trách nhiệm của đại biểu cũng như người giải trình. Yêu cầu giải trình ngắn gọn, trực tiếp vào vấn đề. Báo cáo giải trình trung thực, sát đúng yêu cầu giải trình, rõ nguyên nhân, trách nhiệm. Kết luận giải trình cụ thể, rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm và thời hạn thực hiện, phân công trách nhiệm giám sát của các Ban HĐND tỉnh. Kết luận giải trình được gửi tới các cơ quan liên quan và đại biểu HĐND tỉnh. Các phiên giải trình được tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trên các phương tiện thông tin, truyền thông để cử tri và nhân dân theo dõi, giám sát.
Thường trực HĐND tỉnh Tuyên Quang giải trình việc thực hiện các nghị quyết của HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách khuyến khích hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa |
| Ảnh: Thủy Châu |
Hiệu quả thiết thực
Từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Thường trực HĐND tỉnh Tuyên Quang đã tổ chức nhiều phiên giải trình về các vấn đề, bước đầu đem lại những tác động thiết thực. Đơn cử, sau giải trình về công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên địa bàn, lũy kế đến nay, toàn tỉnh đã cấp được 528.564 giấy chứng nhận với diện tích 259.089,7ha/277.242,3ha diện tích cần cấp, đạt 93,5%. Đối với việc thực hiện nghị quyết của HĐND tỉnh về cơ chế, chính sách khuyến khích, hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa trên địa bàn, ngành chức năng đã tham mưu xây dựng dự thảo nghị quyết về chính sách khuyến khích phát triển hợp tác, liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp; sửa đổi, bổ sung cơ chế chính sách hỗ trợ sản xuất hàng hóa đối với một số cây trồng vật nuôi; chính sách hỗ trợ giống cây lâm nghiệp chất lượng cao trên địa bàn giai đoạn 2018 - 2021; sửa đổi, bổ sung hướng dẫn liên ngành để thực hiện nghị quyết; 42 sản phẩm nông nghiệp được đăng ký nhãn hiệu hàng hóa.
Hay việc thực hiện chế độ, chính sách bảo hiểm xã hội trên địa bàn, đến nay, tỷ lệ phủ bảo hiểm y tế trên địa bàn đạt 97%. Công tác quản lý nhà nước về thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội đã được các cấp tăng cường, đẩy mạnh, việc nợ đọng BHXH của các doanh nghiệp được hạn chế; không còn tình trạng các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp bị phạt do chậm đóng BHXH cho người lao động. Về đầu tư xây dựng, quản lý, sử dụng và khai thác các công trình cấp nước sinh hoạt tập trung trên địa bàn, các vấn đề kết luận tại phiên giải trình đã được UBND tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành rà soát, đánh giá thực trạng hoạt động của các công trình cấp nước tập trung và có phương án xử lý, khắc phục đối với từng công trình, bảo đảm mục tiêu đủ nguồn nước, nước hợp vệ sinh đạt tiêu chuẩn theo quy định phục vụ nhu cầu đời sống sinh hoạt của người dân... Sau 2 phiên giải trình về việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân, đến nay 2/3 số vụ việc đã được giải quyết dứt điểm, có những vụ việc đã được khắc phục ngay trước khi diễn ra phiên giải trình.
Kinh nghiệm cho thấy, cần lựa chọn đúng, trúng nội dung yêu cầu giải trình, người giải trình. Có kế hoạch thực hiện cụ thể; coi trọng việc khảo sát, nắm bắt thông tin và báo cáo đầy đủ, chính xác tình hình thực hiện nội dung giải trình đã lựa chọn, theo phương châm khảo sát sâu rộng, toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm. Báo cáo khảo sát bằng văn bản và hình ảnh được gửi sớm cho các thành phần tham gia phiên giải trình. Báo cáo của cơ quan, người giải trình phải bảo đảm thời gian và yêu cầu về nội dung. Bên cạnh đó, cần làm tốt công tác tuyên truyền về tổ chức phiên giải trình của Thường trực HĐND tỉnh trên các phương tiện thông tin đại chúng, lắng nghe ý kiến phản ánh của nhân dân và cử tri. Qua đó, vừa phát huy vai trò giám sát của người dân, vừa gắn trách nhiệm cụ thể của cơ quan, đơn vị, cá nhân trong việc thực hiện các kết luận của Thường trực HĐND tỉnh, phát huy tác động, hiệu quả phiên giải trình.
