Bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp Luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với nhiều nội dung của dự thảo Luật như: bổ sung mức phạt tiền tối đa của một số lĩnh vực; sửa đổi tên một số lĩnh vực để thống nhất giữa các văn bản; sửa đổi tên chức danh có thẩm quyền xử phạt, quyết định cưỡng chế, quyết định áp dụng biện pháp tạm giữ người do có sự thay đổi tên gọi, sắp xếp lại tổ chức bộ máy; làm rõ hơn quy định về thẩm quyền xử phạt khi có sự thay đổi về tên gọi, chức năng, nhiệm vụ; quy định rõ hơn về giao quyền xử phạt, lập biên bản, một số thời hạn mà Luật Xử lý vi phạm hành chính quy định chưa rõ ràng; sửa đổi, bổ sung quy định về việc tạm giữ, xử lý tang vật, phương tiện, giấy phép, chứng chỉ hành nghề bị tạm giữ, tịch thu theo thủ tục hành chính để khắc phục vướng mắc trong thực tiễn, phù hợp với Luật Quản lý, sử dụng tài sản công; sửa đổi, bổ sung quy định về trình tự, thủ tục áp dụng biện pháp xử lý hành chính nhằm đơn giản hóa thủ tục nhưng vẫn bảo đảm tính chặt chẽ…
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp Luật Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật |
| Ảnh: Quang Khánh |
Các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản nhất trí với Tờ trình và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật. Bên cạnh đó, nhiều ý kiến cũng lưu ý, Chính phủ cần rà soát thật kỹ, thống kê số liệu xử lý vi phạm hành chính của từng năm, từng lĩnh vực và có so sánh với các luật hiện hành, trong đó có Bộ luật Hình sự nhằm bảo đảm các nội dung sửa đổi, bổ sung đồng bộ, thống nhất với hệ thống pháp luật.
Cần “khoanh” phạm vi áp dụng 2 biện pháp cưỡng chế mới
Về biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, ngoài các biện pháp hiện hành, dự thảo Luật bổ sung 2 biện pháp cưỡng chế mới gồm: ngừng cung cấp các dịch vụ điện, nước tại địa điểm vi phạm đối với cá nhân, tổ chức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ vi phạm và đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Đối với việc bổ sung biện pháp cưỡng chế ngừng cung cấp điện, nước, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật cho biết, ngoài quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính, Nghị định số 134/2013/NĐ-CP có quy định biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính ngừng cung cấp điện tại địa điểm vi phạm đối với cá nhân, tổ chức sản xuất, kinh doanh, dịch vụ vi phạm nhưng hồ sơ dự án Luật không có tài liệu tổng kết việc thi hành biện pháp này. Báo cáo tổng kết thi hành Luật Xử lý vi phạm hành chính cũng cho thấy, các cơ quan thực thi việc cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính không gặp khó khăn, vướng mắc do thiếu biện pháp cưỡng chế. Việc cung cấp điện, nước là giao dịch dân sự giữa nhà cung cấp và người sử dụng. Người sử dụng không vi phạm các điều khoản trong hợp đồng hoặc vi phạm pháp luật trong việc sử dụng điện, nước thì không nên buộc nhà cung cấp ngừng cung cấp điện, nước cho cá nhân, tổ chức. Quy định như dự thảo Luật là can thiệp quá sâu vào quan hệ dân sự. Trong khi đó, cơ quan chủ trì soạn thảo cũng chưa đánh giá tác động của việc bổ sung biện pháp cưỡng chế này. Vì vậy, Ủy ban Pháp luật đề nghị không bổ sung biện pháp cưỡng chế ngừng cung cấp điện, nước trong lần sửa đổi này. Thay vào đó, có thể quy định việc ngừng cung cấp điện, nước là một biện pháp ngăn chặn hành vi vi phạm, xác định rõ, biện pháp này chỉ được áp dụng đối với những hành vi vi phạm hành chính mà điện, nước là điều kiện cần, là phương tiện để thực hiện hành vi vi phạm hành chính và việc áp dụng biện pháp này không làm ảnh hưởng đến sinh hoạt, hoạt động của cá nhân, tổ chức khác.
Đối với việc bổ sung biện pháp đình chỉ hoạt động vĩnh viễn, Ủy ban Pháp luật cho rằng, đây là biện pháp cưỡng chế không đúng về bản chất, trùng lặp với hình thức xử phạt. Việc quy định và áp dụng biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính phải bảo đảm nguyên tắc tương xứng và phù hợp với nghĩa vụ phải thi hành trong quyết định xử phạt. Biện pháp cưỡng chế đình chỉ hoạt động vĩnh viễn là biện pháp có tính nghiêm khắc hơn cả hình thức xử phạt, không tương xứng, phù hợp với các hình thức xử phạt vi phạm hành chính và các biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại Điều 21 và Điều 28 của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Mặt khác, đình chỉ hoạt động vĩnh viễn là biện pháp có tính nghiêm khắc cao, có ảnh hưởng lớn đến cá nhân, tổ chức nhưng chưa được đánh giá tác động cụ thể và việc bổ sung biện pháp này cũng không xuất phát từ khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn thi hành. Do đó, đề nghị không bổ sung biện pháp cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu |
| Ảnh: Quang Khánh |
Đa số Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với ý kiến của cơ quan thẩm tra và đề nghị, cân nhắc kỹ lưỡng việc bổ sung hai biện pháp cưỡng chế nêu trên. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho rằng, trong trường hợp xử lý vi phạm hành chính đối với công trình xây dựng trái phép, việc áp dụng biện pháp ngừng cung cấp điện, nước nhằm cưỡng chế là phù hợp bởi trong trường hợp này, điện và nước là điều kiện, phương tiện để tiếp tục thực hiện hành vi vi phạm. Tuy nhiên, hợp đồng cung cấp điện, nước là hợp đồng dân sự, do đó không nên lấy việc ngừng cung cấp điện, nước làm biện pháp cưỡng chế thi hành xử phạt vi phạm hành chính đối với tất cả các trường hợp khác. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cũng đề nghị, Chính phủ làm rõ căn cứ bổ sung biện pháp ngừng cung cấp điện, nước nhằm cưỡng chế thi hành xử phạt vi phạm hành chính; đồng thời, cung cấp thêm thông tin kinh nghiệm áp dụng thực tiễn biện pháp này ở những nước khác trên thế giới để có cơ sở cân nhắc việc bổ sung biện pháp này trong dự thảo Luật.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến phát biểu |
| Ảnh: Quang Khánh |
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Hà Ngọc Chiến cũng cho rằng, nếu coi đây là biện pháp cưỡng chế áp dụng ở tất cả các hành vi vi phạm hành chính khác thì chưa phù hợp và chưa thực sự khách quan vì liên quan đến quyền của công dân, thuộc phạm vi hợp đồng dân sự. Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc, cần xác định cụ thể những trường hợp áp dụng biện pháp cưỡng chế này để vừa bảo đảm hiệu quả xử lý vi phạm hành chính vừa bảo đảm quyền lợi của người dân.
Từ thực tế giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về quy hoạch, quản lý, sử dụng đất đai đô thị, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, bổ sung biện pháp ngừng cấp điện, ngừng cấp nước nhằm cưỡng chế thi hành xử phạt vi phạm hành chính là cần thiết. Tuy nhiên, ông cũng đề nghị cần “khoanh lại” những hành vi, đối tượng nào để áp dụng biện pháp cưỡng chế này.
