Từ họp trực tuyến đến bỏ phiếu từ xa
Theo đề xuất của Chủ tịch Hạ viện Anh Lindsay Hoyle, cuộc họp hôm 21.4 giới hạn số nghị sĩ tại Tòa nhà Nghị viện xuống 50 người (trong đó có Chủ tịch Hạ viện và các bộ trưởng). Để tuân thủ quy định giãn cách xã hội, mọi nghị sĩ phải ngồi cách nhau 2m, trong khi 120 nghị sĩ khác tham gia phiên họp thông qua ứng dụng Zoom, nền tảng được các chuyên gia công nghệ thông tin và bảo mật của Nghị viện chấp nhận. Trước đó, tất cả 650 thành viên của Hạ viện đã gửi câu hỏi cho ông Lindsay, người sẽ quyết định nghị sĩ nào có thể tham gia. Những nghị sĩ nào không được chọn có thể theo dõi quá trình họp trực tiếp thông qua trang web của Hạ viện. Ông Jacob Rees-Mogg, lãnh đạo phe Bảo thủ tại Hạ viện Anh từng thông báo, các nghị sĩ sẽ họp theo giải pháp lai cho tới tháng 5 và có khả năng mở rộng để cho phép nhiều nghị sĩ hơn tham gia từ xa. Ông cho biết, năm 1349, khi “Cái chết đen” (bệnh dịch hạch tàn phá châu Âu, châu Phi và châu Á) ảnh hưởng đến xứ sở sương mù, Quốc hội Anh đã không thể hoạt động và toàn bộ các phiên họp đều bị hủy. Tuy nhiên, nhờ có công nghệ hiện đại, cơ quan lập pháp Anh nay đã có thể thực hiện vai trò, chức năng được quy định trong Hiến pháp của mình.
Những đề xuất về thay đổi thủ tục để mở đường cho Hạ viện họp theo hai giải pháp như trên, đã được Hạ viện nhất trí trong ngày 21.4. Và ngay hôm sau, các cuộc họp đã bắt đầu được tiến hành, trong đó có phiên chất vấn Thủ tướng mang tính lịch sử đầu tiên. Tuy nhiên, tại phiên này, Ngoại trưởng Dominic Raab tạm thời thay Thủ tướng Boris Johnson, người lúc đó đang phải nghỉ ngơi hồi phục sau khi được chữa khỏi bệnh Covid-19.
Ngày 22.4, Hạ viện Anh cũng ban hành quy định tạm thời để đưa vào hoạt động một hệ thống bỏ phiếu từ xa. Hệ thống này được phát triển dựa trên nền tảng có tên gọi MemberHub sẵn có, vốn được sử dụng để các nghị sĩ nêu câu hỏi và kiến nghị. Các nghị sĩ có thể truy cập vào hệ thống thông qua một lần đăng nhập với quá trình xác thực nhiều lớp. Thành viên Hạ viện có thể nhận thông báo của các bộ phận từ xa nhờ một số kênh do hệ thống cung cấp. Ngoài ra, họ cũng nhận được thông báo từ các viên chức đặc trách kỷ luật của đảng tại Nghị viện (party whips). Hệ thống bỏ phiếu trên được áp dụng trong suốt thời gian hiệu lực của các quy định tạm thời. Bên cạnh đó, ứng dụng ParliamentNow cũng đang được phát triển.
Trong khi đó, các cuộc họp ảo của Thượng viện sử dụng phần mềm Teams của Microsoft, mặc dù Thượng viện cũng dự kiến sẽ áp dụng trong thời gian thích hợp phần mềm Zoom.
Tương tự như vậy, tất cả các ủy ban của Nghị viện Anh hoạt động qua các phiên họp ảo, trong đó nền tảng kỹ thuật số cho phép xác minh đại biểu bằng chữ ký số.
Mới đầu, quy trình lập pháp trực tuyến được giới hạn ở việc chất vấn bộ trưởng, các tuyên bố khẩn cấp và tuyên bố cấp bộ trưởng... Sau đó, các nhà chức trách Nghị viện nỗ lực hiện thực hóa các đề xuất giới thiệu hệ thống bỏ phiếu từ xa. Dự kiến trong tuần này, các nghị sĩ sẽ tiến hành biểu quyết từ xa đầu tiên, giúp tránh những thủ tục rườm rà và phức tạp truyền thống, vốn yêu cầu các nghị sĩ bỏ phiếu thuận và phiếu chống đi vào 2 hành lang khác nhau và thư ký sẽ ghi tên từng người trước khi vào hành lang để kiểm phiếu.
Nghị viện Anh họp theo giải pháp lai |
Những ý kiến trái chiều
Hệ thống Nghị viện Anh xưa nay luôn được coi là hình mẫu cho rất nhiều cơ quan lập pháp trên thế giới. Nhiều Nghị viện tuy không theo hệ thống đó nhưng vẫn luôn theo dõi, học hỏi cách thức hoạt động và mô hình vận hành của xứ sở sương mù. Mặc dù Nghị viện Anh họp trực tuyến là một giải pháp tình thế thích đáng trong thời bệnh dịch, nhưng theo người đứng đầu Khoa Hiến pháp tại Đại học London, bà Meg Russell, chính trị sẽ trở nên khó khăn hơn nếu không có tiếp xúc trực tiếp và không chính thức. Bà cho rằng, các cuộc trò chuyện không chính thức cũng như những gì diễn ra ngoài tầm mắt công chúng thực sự rất quan trọng đối với cách thức điều hành Nghị viện.
Thậm chí, một số người tỏ ra lo ngại, họp trực tuyến nếu không được chuẩn bị kỹ càng, Nghị viện có thể trở thành mục tiêu tấn công và bị tin tặc kiểm soát. Họ mong muốn các nghị sĩ trở lại làm việc bình thường, trong khi số khác lại nghĩ thời điểm này vẫn chưa an toàn, nên mô hình họp trực tuyến cần được tiếp tục.
