Gánh nặng chi phí từ khói thuốc lá

Chi nhiều tỷ đồng hút thuốc

Thống kê cho thấy, Việt Nam nằm trong nhóm 15 nước có số người hút thuốc lá nhiều nhất thế giới. Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành, hiện có 45,3% nam giới và 1,1% nữ giới và tính chung là 22,5% người trưởng thành (tương đương 15,6 triệu người) hiện đang hút thuốc lá, thuốc lào. Trong đó, 36,7% nam giới, 0,88% nữ giới và tính chung là 18,2% người trưởng thành (tương đương 12,6 triệu người) đang hút thuốc lá điếu.

Ngoài những tác hại về mặt sức khỏe, hút thuốc lá còn gây ra gánh nặng về mặt kinh tế. Theo kết quả một cuộc khảo sát gần đây cho thấy, chi tiêu cho thuốc lá ở nước ta cao gấp 3,6 lần phí tổn học hành, gấp 2,5 lần mức chi cho quần áo và gần gấp đôi mức chi cho khám, chữa bệnh. Giá trung bình của một bao thuốc lá 20 điếu là 11.819 đồng Việt Nam. Tiền mua thuốc lá trung bình hàng năm của một người đang hút là 2,7 triệu đồng Việt Nam. Ước tính tiền mua thuốc lá hàng năm của tất cả người đang hút thuốc lá là 31 nghìn tỷ đồng.

Thuốc lá độc hại gây ra chi phí khổng lồ trong chăm sóc y tế	Nguồn: ITN

Theo một kết quả khảo sát nghiên cứu của tổ chức HealthBridge Canada, nhóm người nghèo có xu hướng hút thuốc nhiều hơn người giàu. Trung bình, các hộ gia đình nghèo tại Việt Nam tiêu tốn khoảng 5% thu nhập gia đình vào thuốc lá. Hộ nghèo nhất chi cho thuốc lá gấp 2,2 lần chi cho giáo dục và gấp 1,6 lần so với chăm sóc sức khỏe. Rõ ràng, tình trạng hút thuốc lá nhiều hơn ở nhóm người nghèo cũng làm gia tăng nghèo đói bởi những lý do như phải cắt giảm tiền mua lương thực, thực phẩm, hay tiền học hành của con cái để mua thuốc lá, họ dễ mắc bệnh hơn vì điều kiện dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe hạn chế, bị suy giảm khả năng lao động do bệnh tật hay mất sớm.

Theo các chuyên gia, dù Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách cũng như đẩy mạnh công tác truyền thông song giá thuốc lá rẻ chính là nguyên nhân làm tăng khả năng tiếp cận và mua thuốc lá của thanh thiếu niên và người nghèo, giảm hiệu quả của công tác phòng chống tác hại của thuốc lá.

Tiêu tốn nhiều tiền chữa bệnh

Ngoài việc phải chi hàng tỷ đồng mua thuốc lá, người hút thuốc còn phải chi phí rất nhiều tiền để chăm sóc sức khỏe, chưa kể những tổn thất do giảm hoặc mất khả năng lao động, do hỏa hoạn và những tổn hại cho môi trường. Trên toàn thế giới, ước tính mỗi năm sử dụng thuốc lá gây thiệt hại khoảng 500 tỷ USD.

Tại Việt Nam, tổng chi phí điều trị và tổn thất do mất khả năng lao động vì ốm đau và tử vong sớm cho 5 nhóm bệnh (ung thư phổi, ung thư đường tiêu hóa - hô hấp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, nhồi máu cơ tim, đột quỵ) do hút thuốc gây ra vào khoảng 24.000 tỷ đồng mỗi năm.

Chi tiêu cho thuốc lá làm giảm các chi tiêu thiết yếu khác của hộ gia đình, đặc biệt là các hộ có thu nhập thấp. Một cuộc điều tra mức sống hộ gia đình cho thấy các hộ nghèo tại Việt Nam phải tiêu tốn tới gần 5% thu nhập của gia đình vào thuốc lá. Ở những hộ này, khoản tiền mua thuốc lá thậm chí cao hơn khoản tiền chi cho y tế hay cho giáo dục. Nếu người hút thuốc nghèo bỏ thuốc, họ sẽ có nhiều tiền hơn để mua thức ăn hoặc để trả tiền học cho con em mình.

Theo các chuyên gia, tổng chi phí này tạo ra gánh nặng lên gia đình và xã hội. Trong đó, hộ gia đình phải chịu hoàn toàn các khoản chi phí do mất khả năng lao động do bị bệnh và tử vong sớm. Gánh nặng của khoản chi phí điều trị nội trú được chia cho ba bên Nhà nước, các cơ quan bảo hiểm và gia đình bệnh nhân. Chi phí của nhà nước và bảo hiểm chiếm khoảng 46% - 67% tổng chi phí tùy theo từng nhóm bệnh. Tính trung bình ngân sách nhà nước trả 40% chi phí điều trị nội trú, hộ gia đình trả 40,8% và 19,2% chi phí điều trị nội trú là từ bảo hiểm y tế.