Doanh nghiệp khó đáp ứng tiêu chí

Giải pháp thích hợp

Những năm gần đây, vấn đề xử lý chất thải tại TP Hồ Chí Minh được quan tâm do khối lượng chất thải rắn công nghiệp, chất thải nguy hại, chất thải sinh hoạt ngày càng gia tăng. Bên cạnh đó, biện pháp xử lý rác hiện hành là chôn lấp ngày càng biểu hiện nhược điểm rất khó giải quyết. Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh cho biết, hiện nay lượng rác thải sinh hoạt phát sinh trên địa bàn thành phố khoảng 8.000 - 8.500 tấn/ngày, chưa kể khối lượng rác từ lĩnh vực công nghiệp, xây dựng. Con số này sẽ còn tăng nhiều trong thời gian tới.

Góp ý với TP Hồ Chí Minh về hướng xử lý chất thải hiện nay, nhiều chuyên gia cho rằng, công nghệ đốt chất thải tạo điện năng là một trong những giải pháp thích hợp cho việc xử lý chất thải công nghiệp, chất thải nguy hại, chất thải y tế và một phần chất thải sinh hoạt.

Do đó, để đẩy nhanh công tác xử lý chất thải rắn đô thị, Sở Tài nguyên và Môi trường đã công bố bộ tiêu chí cơ bản, để các nhà đầu tư quan tâm làm căn cứ thực hiện và nộp hồ sơ báo cáo đầu tư dự án, tham gia danh sách đấu thầu chọn nhà đầu tư xử lý rác cho thành phố.

Theo đó, dự án xử lý rác sinh hoạt bằng công nghệ đốt phát điện kêu gọi đầu tư đợt này có công suất 1.000 tấn/ngày, đơn giá xử lý không quá 21 USD/tấn, loại rác tiếp nhận xử lý rác sinh hoạt của TP Hồ Chí Minh chưa qua phân loại. Các nhà đầu tư cam kết và chấp thuận điều kiện ràng buộc hợp đồng về bảo đảm thiết bị máy móc mới 100%, cung cấp hồ sơ thông số kỹ thuật, số serie, đời sản xuất, tuổi thọ… của thiết bị máy móc; yêu cầu bảo đảm vận hành cơ sở xử lý chất thải rắn liên tục trong thời gian bảo hành, sửa chữa hoặc gặp sự cố…

Đồng thời, TP Hồ Chí Minh sẽ ưu tiên cho những nhà đầu tư có kinh nghiệm thực hiện đầu tư và vận hành các dự án đốt rác phát điện tương tự có công suất trên 1.000 tấn/ngày. Đối với các tiêu chí về công nghệ, vận hành, sẽ ưu tiên dây chuyền thiết bị theo tiêu chuẩn các nước G7; có hệ thống phân loại để thu hồi tái chế trước khi đốt; thiết kế modul bảo đảm khối lượng trong trường hợp khối lượng rác vượt 1.000 tấn/ngày; có phương án tiêu thụ điện năng và sản xuất điện năng; bắt buộc tỷ lệ chất thải rắn thứ cấp phát sinh từ lò đốt rác dưới 10%. Ưu tiên các công trình trực tiếp tiếp nhận rác, tất cả hạng mục phát sinh mùi đều phải có thiết kế bảo đảm kín; ưu tiên nhà đầu tư cam kết giáo dục - đào tạo, sử dụng nguồn nhân lực địa phương, hỗ trợ độc hại cho cư dân địa phương.

Chuyển hóa rác thải công nghiệp thành khí làm nguyên liệu chạy máy phát điện tại bãi rác Gò Cát

Điều kiện để doanh nghiệp thay đổi

Tuy nhiên, ghi nhận thực tế tại một số doanh nghiệp xử lý chất thải trong nước cho thấy, phần lớn các doanh nghiệp đều không thể đáp ứng được hết các tiêu chí mà TP Hồ Chí Minh đã ban hành như vốn đối ứng, cung cấp về thông số, máy móc thiết bị hay đơn giá xử lý quá thấp...

Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP Hồ Chí Minh Huỳnh Minh Nhựt cho biết, đây là bộ tiêu chí rất cao, rất khó để các doanh nghiệp Việt đáp ứng được 100% yêu cầu. Với tiềm lực đang có, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TP Hồ Chí Minh cũng chỉ đáp ứng được khoảng 60% tiêu chí. Nhiều doanh nghiệp cũng bày tỏ, chỉ riêng tiêu chí doanh nghiệp phải có vốn đối ứng 50% đầu tư đã rất khó để doanh nghiệp nội tham gia.

Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho hay, đến thời điểm hiện tại mới chỉ có một số đơn vị nộp hồ sơ tham gia tư vấn đấu thầu, còn lĩnh vực trực tiếp đấu thầu xử lý rác vẫn chưa có đơn vị nào. Theo bà Mỹ, tuy bộ tiêu chí này khá cao so với doanh nghiệp Việt, song bộ tiêu chí này đã được thành phố tham khảo rất nhiều nước trên thế giới và cũng đã thông qua các bộ, ngành của Việt Nam. Các tiêu chí cao cũng là điều kiện cần thiết để các doanh nghiệp trong nước phải thay đổi, phải đổi mới để phù hợp với thực tế. Đã đến lúc phải tạo môi trường kinh doanh công bằng cho các doanh nghiệp. Đây cũng được xem là động lực, thách thức để cho doanh nghiệp Việt chuyển mình.

Theo các chuyên gia, việc kêu gọi các doanh nghiệp tham gia đấu thầu công khai, minh bạch trong việc xử lý rác có thu hồi năng lượng là cần thiết. Tuy nhiên, cũng nên tính đến các yếu tố phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp nội tham gia đầu tư xử lý. Điều này cũng nhằm thực hiện chủ trương hỗ trợ doanh nghiệp trong nước chuyển đổi và phát triển, từng bước nâng cao nội lực, cạnh tranh được với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.