Đề xuất tăng thuế thuốc lá

- Thứ Bảy, 16/11/2019, 07:45 - Chia sẻ
Theo các chuyên gia, giá bán thuốc lá tối thiểu và mức điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt mặt hàng này ở nước ta còn thấp so với mặt bằng các nước trong khu vực. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng tiêu dùng trong người dân và thu hút người hút mới, đặc biệt là những đối tượng nghèo và thanh thiếu niên. Tại Hội nghị Sơ kết 5 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá diễn ra mới đây, Bộ Y tế đã đề xuất tăng thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá, cũng như cấm kinh doanh, tiêu dùng thuốc lá điện tử và kiểm soát chặt quảng cáo thuốc lá trên internet.

195 nghìn công nhân viên chức bỏ thuốc lá

Theo báo cáo sơ kết của Bộ Y tế, trong 5 năm, kể từ khi Luật Phòng, chống tác hại thuốc lá có hiệu lực, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới Việt Nam giảm khoảng 2,1% vào năm 2015 so với năm 2010. Trung bình hơn 90% cán bộ, công viên chức, người lao động hiểu biết về quy định của Luật. Đến nay, đã có 1.560 cơ quan hành chính, 3.778 trường mẫu giáo, 3.577 trường hiểu học, 2.502 trường trung học cơ sở, 1.010 trường trung học phổ thông thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc trong khuôn viên và trong nhà, 169 trường đại học, cao đẳng trong toàn quốc thực hiện cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà…

Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cũng cho biết, 5 năm qua đã có 195 nghìn công nhân viên chức lao động bỏ thuốc lá, hơn 200 nghìn đoàn viên, công nhân viên chức giảm hút thuốc lá. Báo cáo điều tra Tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành năm 2015 cũng cho thấy, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể so với năm 2010 ở hầu hết các địa phương như tại gia đình giảm từ 73,1% xuống còn 59,9%; tại nơi làm việc từ 55,9% xuống còn 42,6%, tại cơ sở y tế từ 23,6% xuống 18,4%...

Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế Trần Thị Trang cho biết, hiện nay mạng lưới tổ chức hoạt động cai nghiện thuốc lá quốc gia gồm 24 bệnh viện, trong đó có những bệnh viện chuyên khoa có liên quan đến các bệnh có sử dụng thuốc lá và có lượng bệnh nhân lớn. 10 bệnh viện đã xây dựng kế hoạch hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá hàng năm.

Trong đó, Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương đã tiến hành nghiên cứu sử dụng phương pháp điều trị nhĩ trâm kết hợp xoa bóp bấm huyệt và tư vấn cai nghiện thuốc lá, tỷ lệ cai thuốc lá là 67,2% đạt tốt và 5% đạt khá. Báo cáo của 6 bệnh viện triển khai hoạt động tư vấn cai nghiện cho thấy, trong giai đoạn 2015 - 2018, đã có hơn 5 nghìn số lượt tư vấn tại phòng tư vấn cai nghiện và tại các khoa lâm sàng, gần 45 nghìn lượt tư vấn qua tổng đài. Bên cạnh đó, các bệnh viện đã thực hiện chương trình cai thuốc lá chủ động nhằm hỗ trợ tư vấn định kỳ cho các bệnh nhân tư vấn và theo dõi quá trình cai thuốc lá.


Tăng thuế sẽ góp phần giúp giảm tỷ lệ hút thuốc lá Nguồn: ITN

Đề xuất tăng thuế đối với thuốc lá

Theo WHO, Việt Nam là một trong 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới, đứng thứ ba tại ASEAN sau Indonesia và Philippines. Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành thì Việt Nam hiện có 45,3% người hút thuốc lá, nghĩa là cứ hai người có một người hút thuốc. Hiện nay, có khoảng 53,3% người không hút thuốc lá bị phơi nhiễm khói thuốc lá trong gia đình, 36,8% người không hút thuốc lá làm việc trong những tòa nhà bị phơi nhiễm khói thuốc lá. Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 40 nghìn người tử vong vì các bệnh liên quan đến thuốc lá.

Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế Nguyễn Huy Quang nhận định, mặc dù các bộ, ngành và địa phương đã có sự hưởng ứng tích cực đưa Luật vào cuộc sống, nhưng tính nghiêm minh và chế tài xử lý vẫn còn nhiều vấn đề. Chưa kể, dù giá bán thuốc lá tối thiểu đã được điều chỉnh tăng và đã tăng thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình từ năm 2013, nhưng giá bán tối thiểu và mức điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt còn thấp và giá xuất xưởng thấp so với mặt bằng các nước trong khu vực. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng tiêu dùng trong người dân và thu hút người hút mới, đặc biệt là những đối tượng nghèo và thanh thiếu niên.

“Năm 2018, tỷ lệ thuế trong giá bán lẻ của nhãn hiệu thuốc lá phổ biến nhất ở Việt Nam đang ở mức 36,7% so với mức giá trung bình toàn cầu là 58,3% và mức khuyến nghị của WHO là 75% do hệ thống thuế thuốc lá ở Việt Nam có những hạn chế về cơ cấu và quản lý, đó là hệ thống thuế tỷ lệ và giá thuế là giá xuất xưởng nên mức thuế còn thấp ảnh hưởng đến thu ngân sách và làm cho giá thuốc lá thấp” - ông Quang cho hay.

Ngoài thuế, việc chế tài xử lý vi phạm được quy định ở nhiều Nghị định xử phạt vi phạm hành chính cũng khiến việc xử lý còn gặp nhiều khó khăn. Lực lượng thanh tra mỏng, hành vi hút thuốc xảy ra nhanh, công tác xử lý vi phạm hành chính ở một số cơ quan quản lý nhà nước còn chưa hiệu quả đối với những hành vi hút thuốc nơi công cộng, nơi cấm hút thuốc. Trong khi các hoạt động cai nghiện thuốc lá chủ yếu mới được triển khai ở bệnh viện tuyến Trung ương và một số bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh, chưa được triển khai toàn quốc, làm giảm sự tiếp cận của Luật đối với tuyến dưới.

Để khắc phục điều này, tại Hội nghị Sơ kết 5 năm thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá diễn ra mới đây, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế Trần Thị Trang cho biết, Bộ Y tế đang nghiên cứu và đề xuất Quốc hội xem xét đưa các loại thuốc lá điện tử vào loại hàng hóa cấm kinh doanh và tiêu dùng và quản lý chặt thuốc lá làm nóng. Đặc biệt, Bộ cũng đề xuất sửa đổi Luật thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó tăng thuế đối với thuốc lá.

Vân Phi