Còn nhiều khoảng trống

Khó kiểm soát chất lượng

Theo Phó trưởng Phòng Giám sát ngộ độc thực phẩm, Cục ATTP Cao Văn Trung, số vụ ngộ độc thực phẩm tập thể tại trường học chỉ chiếm khoảng 3,7% tổng số các vụ ngộ độc thực phẩm. Tuy nhiên, ở các vụ ngộ này, số trẻ bị mắc khá đông, hơn nữa các em còn nhỏ, sức đề kháng yếu, nên khi bị ngộ độc sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, gây lo lắng, bức xúc cho nhiều người.

Bên cạnh yếu tố thời tiết, nguyên nhân để xảy ra ngộ độc trong trường học thường là do khó kiểm soát thực phẩm “đầu vào”. Các cơ sở cung cấp suất ăn sẵn không ngừng gia tăng, nhiều cơ sở quy mô nhỏ, điều kiện thủ công, khó kiểm soát yêu cầu về ATTP như phương tiện, dụng cụ chế biến, bảo quản, thời gian vận chuyển. Bên cạnh đó, các cấp chính quyền địa phương, ban giám hiệu các trường chưa sâu sát quan tâm vấn đề ATTP, không nắm rõ hoạt động bếp ăn tập thể, cơ sở cung cấp suất ăn sẵn trên địa bàn.

Số vụ ngộ độc thực phẩm tập thể tại trường học chỉ chiếm khoảng 3,7% tổng số các vụ ngộ độc thực phẩm

Nguồn: ITN

Khó kiểm soát thực phẩm “đầu vào” tại bếp ăn tập thể cũng là mối lo lắng của các chuyên gia y tế, đặc biệt là đối với những trường học ký hợp đồng cung cấp thức ăn với bên thứ ba. Nguyên nhân là do cơ sở cung ứng ở xa bếp ăn tập thể, khó kiểm soát được thực phẩm đầu vào, thời gian vận chuyển thức ăn từ nơi nấu đến nơi sử dụng dài, nếu phương tiện vận chuyển không bảo đảm có thể ảnh hưởng tới chất lượng thực phẩm, gây hư hỏng.

Thậm chí, mới đây, kết quả kiểm tra của đoàn kiểm tra liên ngành y tế - giáo dục tại các quận, huyện của Hà Nội năm học 2017 - 2018 vẫn cho thấy nhiều sai sót. Đơn cử như còn xảy ra một số sự cố ATTP quy mô nhỏ tại một trường mầm non và một trường tiểu học; ý thức thực hành trong chế biến thực phẩm của một số nhân viên chưa cao. Nhiều trường mới chỉ kiểm tra được hợp đồng, giấy phép kinh doanh của công ty cung ứng và kiểm tra thực phẩm bằng cảm quan, khó phát hiện thực phẩm bẩn.

Quy định đã rõ

Cục trưởng Cục ATTP Nguyễn Thanh Phong cho biết, an toàn bếp ăn tập thể, trong đó có bếp ăn trường học đã sớm được cảnh báo và có những chế tài nhằm kiểm soát chất lượng. Cụ thể, ngay từ đầu năm 2018, đã có Thông tư liên tịch số 08/2008 về việc hướng dẫn công tác bảo đảm vệ sinh ATTP trong các cơ sở giáo dục của Bộ Y tế và Bộ Giáo dục và Đào tạo. Thông tư nêu rất cụ thể quy định về ATTP cho bữa ăn tại nhà trường. Tuy nhiên, tình trạng ngộ độc thực phẩm trong các bếp ăn tập thể vẫn tiếp diễn và xuất hiện ngày càng nhiều vụ.

Vụ ngộ độc thực phẩm ở Trường tiểu học Đinh Tiên Hoàng, thành phố Ninh Bình vào đầu năm học đã khiến các bậc phụ huynh nhớ lại hàng loạt các vụ ngộ độc thực phẩm vào dịp này năm ngoái. Chẳng hạn như việc hơn 30 trẻ nhỏ tại Trường Mầm non Lại Yên, huyện Hoài Đức, Hà Nội bị rối loạn tiêu hóa hay 70 em học sinh tại huyện Sa Pa, Lào Cai có dấu hiệu ngộ độc  và đau bụng. Hồi đầu tháng 3 năm nay, sau khi uống sữa tươi 73 học sinh mầm non và tiểu học ở Đồng Nai phải nhập viện cấp cứu.

Trưởng phòng Công tác thanh tra, Cục ATTP Trần Văn Châu nhấn mạnh, Điều 15, Nghị định 115/2018 quy định xử phạt vi phạm hành chính về ATTP có hiệu lực từ 20.10, quy định bếp ăn tập thể, cơ sở chế biến suất ăn sẵn… sẽ bị phạt từ 1 triệu - 15 triệu đồng nếu có các hành vi vi phạm về ATTP. Những trường học có hàng nghìn học sinh, mỗi ngày cung cấp vài nghìn suất ăn trưa (chưa tính bữa phụ), dễ xảy ra ngộ độc thực phẩm kể cả cấp tính và mạn tính. 

“Cục ATTP tiếp nhận thông tin hàng ngày, hàng giờ tại các đường dây nóng. Khi phát hiện có dấu hiệu sai phạm, Cục sẽ thanh tra đột xuất và có thể đến trực tiếp tại trường để kiểm tra mà không thông qua địa phương”, ông Trần Văn Châu cho biết.

Cần những giải pháp đồng bộ

Song, để hạn chế tối đa tình trạng ngộ độc tại bếp ăn trường học, theo Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong, cần nhiều giải pháp đồng bộ. Cụ thể như yêu cầu hiệu trưởng hoặc người chịu trách nhiệm bếp ăn phải có cam kết bảo đảm ATTP cho học sinh; các nhà trường phối hợp chặt chẽ với chính quyền các địa phương trong công tác giám sát ATTP trong trường học.

Bên cạnh đó, cơ quan chức năng cần đưa ra khuyến cáo đối với các trường học, đề nghị các trường thành lập ban giám sát ATTP, trong đó đại diện cha mẹ học sinh sẽ là một thành phần của ban này; nguyên liệu thực phẩm đầu vào phải có nguồn gốc rõ ràng; bếp ăn của các trường có trách nhiệm ghi chép, lưu trữ đầy đủ hồ sơ đối với các nguyên liệu chế biến bữa ăn trong trường. Các đoàn kiểm tra sẽ tiến hành thanh tra, kiểm tra thực tế quá trình chế biến, hồ sơ ghi chép, nguyên liệu thực tế, chế độ lưu mẫu thực phẩm trong từng bữa ăn, qua đó bảo đảm khi có vấn đề xảy ra có thể tìm ra nguyên nhân từ kiểm định mẫu lưu.

Việc tổ chức diễn tập điều tra, xử lý ngộ độc thực phẩm nhiều người mắc tại bếp ăn tập thể, cũng là giải pháp cần thiết trong giai đoạn hiện nay. Mới đây tại Trường Tiểu học Yên Sở, UBND huyện Hoài Đức tổ chức diễn tập giả định về trường hợp các em học sinh bán trú có dấu hiệu ngộ độc thực phẩm. Buổi diễn tập đã góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của các trường học, các đơn vị và các ngành có liên quan trong công tác xử lý ngộ độc thực phẩm và các bệnh truyền qua thực phẩm, là cơ hội để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn cho các cán bộ y tế. Qua diễn tập cũng góp phần hoàn thiện tổ chức lực lượng, tạo sự phối hợp chặt chẽ giữa các đơn vị, sẵn sàng khả năng huy động lực lượng, trang thiết bị, phương tiện tại chỗ để triển khai điều tra, xử lý ngộ độc thực phẩm nhiều người mắc theo đúng quy định.