Trong Báo cáo thẩm tra về sơ kết 3 năm thực hiện Kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia (2016 - 2020), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, tổng thu NSNN 3 năm 2016-2018 ước đạt 54,68% kế hoạch 5 năm. Tuy nhiên, phần tăng thu chủ yếu là ngân sách địa phương, số thu từ sản xuất kinh doanh 2 năm liên tiếp không đạt dự toán (2017 và 2018) đã ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện nhiệm vụ quan trọng của ngân sách Trung ương theo kế hoạch và tạo áp lực lên mục tiêu giảm bội chi NSNN. Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng, cần phân tích, đánh giá nguyên nhân số thu nội địa tăng chậm, hụt dự toán trong những năm gần đây để có các giải pháp khắc phục hợp lý; đồng thời để xây dựng dự toán thu NSNN các năm sau khả thi hơn.
 |
|
| Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều khiển Phiên họp sáng 16.10 | Ảnh: Quang Khánh |
Về chi NSNN 3 năm 2016-2018 ước đạt 54,39% kế hoạch 5 năm; tỷ trọng chi đầu tư phát triển tăng, đạt mục tiêu 25-26%; tỷ trọng chi thường xuyên năm sau giảm hơn so với năm trước. Tuy nhiên, Chủ nhiệm UB Nguyễn Đức Hải chỉ rõ: Trong bối cảnh nguồn lực NSNN còn hạn hẹp, phải đi vay để cân đối nhưng việc xây dựng, phân bổ và giao dự toán một số năm gần đây nói chung, năm 2017 nói riêng chưa sát với yêu cầu thực tiễn, dẫn đến cuối năm dư kinh phí (chưa giao đầu năm) hoặc chưa phân bổ. Việc triển khai thực hiện Kế hoạch Đầu tư công trung hạn còn lúng túng, dẫn đến việc phân bổ, giao dự toán chậm, giao nhiều đợt, tiến độ giải ngân năm 2017, 2018 rất chậm. Đáng chú ý, việc điều chỉnh mức lương cơ sở, lương hưu và trợ cấp ưu đãi đối với người có công đã bảo đảm tăng bình quân khoảng 7% mỗi năm. Tuy nhiên, việc điều chỉnh tăng lương trong các năm gần đây chưa có lộ trình cụ thể, đã tạo áp lực lớn cho cân đối NSNN, việc tăng lương chưa đi đôi với tinh giản biên chế và giảm chi đối với khu vực sự nghiệp công lập. Vì thế, Chính phủ cần tính toán kỹ về vấn đề này, việc điều chỉnh tiền lương cần đặt trong một tổng thể cân đối NSNN bền vững và chắc chắn.
Đối với vấn đề quản lý và sử dụng vốn vay ODA, Ủy ban Tài chính - Ngân sách nêu rõ còn một số hạn chế, như: Việc đàm phán, ký kết trong một số trường hợp chưa gắn chặt chẽ với khả năng trả nợ; việc huy động nguồn lực ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài có khả năng vượt mức trần theo Kế hoạch Đầu tư công trung hạn… Thực trạng này đòi hỏi việc sử dụng vốn ODA phải tăng cường quản lý chặt chẽ hơn nữa, nghiêm túc tuân thủ các quy định tại các nghị quyết và các văn bản pháp luật liên quan.
Ủy ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương về quản lý thu NSNN, nhất là ở cơ sở đối với khoản thu NSNN từ thuế, phí, tiền sử dụng đất và từ quản lý tài sản công; thực hiện rà soát, có cơ chế quản lý chặt chẽ về ưu đãi đầu tư, chống chuyển giá ngay trong quá trình thẩm định, phê duyệt dự án đầu tư; sớm có giải pháp phù hợp và chỉ đạo thực hiện quyết liệt việc quản lý thu nhập của các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Ngoài ra, tăng cường kỷ cương trong quản lý chi tiêu NSNN; nghiên cứu bổ sung các chế tài xử lý đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân vi phạm pháp luật trong thực hiện nhiệm vụ theo quy trình lập, chấp hành, quyết toán NSNN.
Sau 3 năm, thu NSNN mới đạt khoảng 54% kế hoạch 5 năm, trong đó phần thu trung ương khả năng sẽ gặp khó khăn, ảnh hưởng đến vai trò chủ đạo của ngân sách Trung ương, không bảo đảm nguồn chi thường xuyên của Trung ương. Nêu rõ thực tế này, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển đặt câu hỏi: Cần đánh giá liệu không hoàn thành thu ở Trung ương có giảm chi thường xuyên ở Trung ương không?
Cũng theo Phó Chủ tịch QH, việc sửa đổi chính sách thu vừa qua chưa thật sự kịp thời, tỷ lệ huy động thuế và phí giảm dần... Trong khi đó, cơ cấu chi đầu tư công có nhiều tiến bộ nhưng có mặt chưa hợp lý, phân bổ vốn còn dàn trải, dải ngân chậm, sự điều hòa giữa các nguồn vốn còn có sự lúng túng như vốn ODA, trái phiếu Chính phủ. Phó Chủ tịch QH đề nghị Chính phủ tiếp tục quản lý chặt chẽ bội chi và nợ công, tránh tình trạng bội chi của ngân sách địa phương làm thay đổi trần nợ công và kế hoạch đặt ra cho 2 năm cuối 2019 - 2020.
 |
|
| Toàn cảnh Phiên họp | Ảnh: Quang Khánh |
Cơ bản thống nhất báo cáo của Chính phủ, Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh, trần nợ công và bội chi cương quyết giữ như định hướng. Trong dự phòng của Trung ương về đầu tư công, UBTVQH sẽ đưa ra nguyên tắc, tiêu chí, thứ tự ưu tiên và giao Chính phủ điều hành. Với những công trình thực sự cấp bách, Chủ tịch QH đề nghị nên ưu tiên các công trình giao thông khu vực miền núi phía Bắc và vùng Đồng bằng sông Cửu Long; và những khoản chi cho lĩnh vực quốc phòng - an ninh.
Liên quan đến NSNN, Chủ tịch QH nhấn mạnh, từ năm 2019 phải thực hiện đấu thầu công khai việc giao đất có thu tiền sử dụng, cho thuê đất thu tiền một lần để thực hiện mục đích kinh doanh thương mại, bao gồm cả đất do doanh nghiệp nhà nước thuê hay có sở hữu tài sản trên đất, trừ trường hợp nhỏ, lẻ hay giao đất thực hiện tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để xây dựng dự án, công trình quan trọng.
Nếu cần thiết để tạo điều kiện đấu giá, NSNN ứng vốn giải phóng mặt bằng theo tiến độ đền bù cho người dân, sau khi đấu giá xong thì hoàn trả NSNN. Khẳng định Nhà nước thất thoát nhiều trong vấn đề đất đai, không hẳn do tham nhũng mà do cơ chế quản lý, Chủ tịch QH cho rằng, giải quyết được vấn đề này sẽ quản lý tài nguyên quốc gia; “cái gì liên quan đất đai Nhà nước là phải đấu giá công khai”.
Tại Phiên họp sáng nay, UBTVQH đã biểu quyết thông qua việc thành lập thị trấn Tân Khai thuộc huyện Hớn Quản; thành lập phường Tiến Thành thuộc thị xã Đồng Xoài và thành phố Đồng Xoài thuộc tỉnh Bình Phước.
Cơ quan chủ quản: Văn phòng Quốc hội
