Mexico đồng ý tăng cường an ninh
Thông báo về việc Mỹ và Mexico đã ký thỏa thuận nhập cư, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố, kế hoạch áp thuế lên hàng hóa Mexico từ ngày 10.6 đã bị đình chỉ vô thời hạn. Ông Trump cho biết, Mexico đã đồng ý thực hiện các biện pháp cứng rắn nhằm ngăn làn sóng di cư qua Mexico sang Mỹ. Việc thực hiện các cam kết theo thỏa thuận nhập cư giữa hai bên sẽ giúp giảm đáng kể, hoặc loại bỏ tình trạng di dân bất hợp pháp từ Mexico vào Mỹ.
 |
Đạt được thỏa thuận nhập cư giữa Mỹ - Mexico là thắng lợi của chính quyền Tổng thống Donald Trump trong việc gây sức ép lên Mexico nhằm giải quyết tình trạng căng thẳng tại biên giới phía Nam của Mỹ kéo dài nhiều tháng qua. Theo thỏa thuận, Mexico đồng ý tăng cường an ninh dọc biên giới phía nam với Guatemala, nơi nhiều người từ các nước Trung Quốc tìm cách vượt biên vào Mexico để sang Mỹ. Chính quyền Mexico còn hứa điều 6.000 binh sĩ thuộc lực lượng bảo vệ quốc gia nhằm ngăn tình trạng vượt biên trái phép. Đây là kế hoạch điều quân lớn nhất từ trước đến nay nhằm giải quyết tình trạng di cư trái phép qua Mexico sang Mỹ. Mexico cũng nhất trí mở rộng chính sách của Mỹ về người nhập cư, cho phép những người nhập cư tìm kiếm quy chế tỵ nạn tại Mỹ chuyển sang Mexico trong thời gian chờ kết quả, vốn có thể kéo dài hàng tháng. Theo đó, Chính phủ Mexico sẽ phải chu cấp nơi tạm trú, dịch vụ y tế, giáo dục, việc làm tạm thời và các lợi ích cơ bản khác cho người di cư tỵ nạn theo tiêu chuẩn của Mỹ.
Thỏa thuận nhập cư giữa Mỹ - Mexico là kết quả các cuộc đàm phán căng thẳng giữa phái đoàn hai nước tại Bộ Ngoại giao Mỹ ở Washington. Trong quá trình hai bên đàm phán, ông Trump không ngừng gây sức ép lên Mexico. Gần 2 tuần trước, Tổng thống Mỹ tuyên bố, sẽ áp thuế nhập khẩu 5% trị giá hàng trăm tỷ USD lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Mexico vào đầu tuần sau và tăng thêm 5%/tháng tới khi đạt 25% vào tháng 10, nếu Mỹ và Mexico không đạt được thỏa thuận nhằm giải quyết làn sóng di cư qua Mexico sang Mỹ. Ông Trump cũng nhiều lần chỉ trích các cuộc đối thoại giữa Mỹ - Mexico liên quan đến vấn đề nhập cư trái phép đã diễn ra nhiều lần song tình trạng này không được giải quyết; đồng thời nhấn mạnh Mexico cần đưa ra hành động cụ thể và quyết liệt hơn.
Thách thức vẫn lơ lửng
Báo New York Times cho hay, hầu hết các cam kết trong thỏa thuận đạt được mới đây đều đã được Mexico nhất trí nhiều tháng trước. Đơn cử, tháng 12.2018, Mexico đã hứa cho Mỹ trục xuất thêm nhiều người di cư tìm kiếm quy chế tị nạn tại nước này sang Mexico cho đến khi hồ sơ của họ được xét duyệt.
Tuy nhiên, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định, mức độ cam kết và các nỗ lực thực hiện theo cam kết trong thỏa thuận mà Mỹ - Mexico vừa đạt được cao hơn rất nhiều so với những gì mà hai bên nhất trí tháng 12 năm ngoái. Ông Pompeo còn cho rằng, điều này sẽ không thể xảy ra nếu như Tổng thống Donald Trump không gây sức ép tối đa lên Mexico. Theo thỏa thuận trước, mỗi ngày Mỹ gửi khoảng 200 người xin tị nạn sang Mexico, tuy nhiên, với thỏa thuận mới, Mỹ có thể gửi hàng nghìn người tị nạn sang quốc gia láng giềng mỗi ngày.
Bộ trưởng Ngoại giao Mexico Marcelo Ebrard ngày 10.6 cho biết, Mexico và Mỹ có thể đàm phán các bước bổ sung của thỏa thuận nhập cư mới vào tháng tới, nhằm hạn chế làn sóng di cư bất hợp pháp từ Trung Mỹ. Theo đó, Mexico muốn Brazil, Panama và Guatemala tham gia đàm phán để san sẻ gánh nặng về người di cư Trung Mỹ, nếu Mexico không thể chứa hết người di cư tìm kiếm quy chế tị nạn tại Mỹ.
Một điểm nhấn quan trọng trong thỏa thuận mới là Mexico có thể trở thành “quốc gia thứ ba an toàn” đối với người di cư tị nạn sang Mỹ. Theo đó, những người này có thể tìm nơi cư trú tại Mexico nếu đang trên đường qua đây để sang Mỹ. Đây là một trong những yêu cầu mà Mỹ đặt ra với Mexico trong quá trình đàm phán, tuy nhiên, Mexico đã từ chối. Bộ trưởng Ngoại giao Ebrard cho biết, điều khoản này có thể được đặt lên bàn đàm phán lại, nếu thỏa thuận nhập cư mới giữa Mỹ - Mexico không làm giảm số lượng người di cư vào Mỹ.
Các nhà bình luận cho rằng, Mexico đang ở vị thế yếu hơn trong đàm phán thỏa thuận nhập cư với Mỹ. Bằng việc “khuất phục” trước sức ép của Washington, Mexico sẵn sàng chấp nhận mọi yêu sách mà Mỹ đưa ra, với hy vọng tránh được các lệnh áp thuế nhập khẩu của Mỹ lên hàng hóa của nước này. Hiển nhiên, Mỹ hiểu rõ lợi thế của mình và không ngần ngại thúc đẩy những yêu cầu khó hơn trong vấn đề nhập cư. Ngày 10.6, Tổng thống Donald Trump cảnh báo, Mỹ có thể áp thuế lên hàng hóa Mexico nếu Quốc hội nước này không thông qua thỏa thuận nhập hai bên vừa đạt được.
