Cải thiện dinh dưỡng cho trẻ em

Tỷ lệ thừa cân, béo phì ngày càng tăng

Theo Báo cáo Tình hình trẻ em thế giới năm 2019: Trẻ em, thực phẩm và dinh dưỡng của UNICEF, cứ 3 trẻ từ 6 tháng đến 2 tuổi, có 2 trẻ không được cho ăn những thực phẩm giúp trẻ phát triển tốt thể chất và trí não, khiến trẻ có nguy cơ chậm phát triển nhận thức, khả năng học tập kém, miễn dịch thấp, dễ nhiễm bệnh, thậm chí trong nhiều trường hợp có thể dẫn đến tử vong. Ít nhất 1 trong 3 trẻ em dưới 5 tuổi bị thiếu dinh dưỡng hoặc thừa cân; 1 trong 2 trẻ em bị đói tiềm ẩn, cản trở cơ hội của hàng triệu trẻ em được phát triển, phát huy hết tiềm năng của mình.

Trưởng đại diện của UNICEF tại Việt Nam Rana Flowers cũng cảnh báo, gánh nặng của 3 dạng thức suy dinh dưỡng - thiếu dinh dưỡng, đói tiềm ẩn, thừa cân - đe dọa đến sự sống còn, phát triển của trẻ em, thanh thiếu niên, nền kinh tế và quốc gia... Theo đó, chính thói quen ăn uống và việc cho trẻ ăn thực phẩm kém dinh dưỡng đã bắt đầu ngay từ những ngày đầu tiên khi trẻ mới ra đời. Trẻ em càng lớn, việc tiếp xúc với thực phẩm không lành mạnh càng trở nên đáng báo động. Thực phẩm siêu chế biến tràn ngập ở các thành phố, vùng sâu vùng xa. Thức ăn nhanh và nước giải khát có chất tạo ngọt ngày càng sẵn có. Do đó, tỷ lệ trẻ em, trẻ vị thành niên bị thừa cân, béo phì ngày càng tăng trên toàn cầu.

Tại Việt Nam, cứ 3 trẻ dưới 5 tuổi có 1 trẻ thiếu dinh dưỡng hoặc thừa cân	Nguồn: ITN

Chưa kể, theo một phân tích tổng quan đã được Viện Dinh dưỡng thực hiện năm 2019 nhằm tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến dinh dưỡng bà mẹ và ăn bổ sung ở Việt Nam cho thấy, hành vi, chuẩn mực văn hóa là các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến thực hành ăn bổ sung, dinh dưỡng bà mẹ nhưng chúng cũng chịu ảnh hưởng của các yếu tố mang tính hệ thống rộng hơn, đó là thực phẩm, y tế, bảo trợ xã hội, nước sạch - vệ sinh, giáo dục.

Theo đó, phụ nữ, trẻ nhỏ ở Việt Nam đang chịu gánh nặng 3 lần về suy dinh dưỡng. Cụ thể, hơn 10% phụ nữ thiếu cân; gần 24% thấp bé; 25,5% thiếu máu; 9,8% thừa cân. Trẻ em dưới 5 tuổi có hơn 23% thấp còi; gần 6% gày còm; 28% thiếu máu; gần 6% thừa cân. Các chuyên gia cũng khẳng định, chế độ ăn không đầy đủ của bà mẹ dẫn đến tình trạng thiếu cân hoặc thừa cân khi mang thai và con của họ có nguy cơ bị nhẹ cân sơ sinh. Theo số liệu điều tra dinh dưỡng quốc gia năm 2015, 18% trẻ em không được cho ăn đủ đa dạng thực phẩm, 36% trẻ em không được cho ăn đủ số bữa cần thiết.

Cải thiện dinh dưỡng

Theo Phó Trưởng khoa Vi chất Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng Quốc gia Trần Khánh Vân, việc thiếu vi chất dinh dưỡng trong bữa ăn sẽ gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe, trí tuệ, khả năng sinh sản và lao động của người lớn, cản trở sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của trẻ em. Thiếu vi chất dinh dưỡng còn là nguyên nhân quan trọng nhất dẫn tới suy dinh dưỡng thấp còi, chậm phát triển chiều cao khi trưởng thành.

“Không ít học sinh, thậm chí người trưởng thành tại các đô thị lớn vẫn thiếu vitamin A, thiếu i-ốt cũng như nhiều loại vi chất khác. Trong khi đó, tình trạng thừa cân béo phì lại diễn ra quá phổ biến và có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Trẻ mầm non nói chung chỉ đạt 2/3 nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị; trẻ ở độ tuổi 6 - 11 không đạt nhu cầu khuyến nghị. Ngoài ra, có nhiều trường hợp trẻ em ở cả nông thôn và thành phố thiếu canxi hoặc có tỷ lệ canxi/phốt-pho chưa hợp lý” - bà Vân cho hay.

Nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của dinh dưỡng đối với sức khỏe con người, nhất là trong tình trạng suy dinh dưỡng của người Việt Nam nói chung, trẻ em nói riêng vẫn còn rất cao so với khu vực, tình trạng thừa vi chất dinh dưỡng cũng tương tự, trong đó nhiều bệnh của người lớn là do chế độ ăn uống không hợp lý, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng, cần có hành động để giảm được tất cả các chỉ số, trước hết là những chỉ số liên quan đến dinh dưỡng trẻ em, để giảm tỷ lệ trẻ em thấp còi do thiếu dinh dưỡng, thừa cân do không có dinh dưỡng hợp lý.

Để giải quyết tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ em, UNICEF cũng cho rằng, cần tạo điều kiện cho các gia đình, trẻ nhỏ, thanh niên tiếp cận thực phẩm bổ dưỡng; tạo dựng môi trường thực phẩm lành mạnh cho trẻ em, thanh thiếu niên; kêu gọi các doanh nghiệp sản xuất ra thực phẩm phù hợp với trẻ em; huy động các hệ thống hỗ trợ như y tế, nước sạch, vệ sinh, giáo dục, an sinh xã hội - tăng cường kết quả đạt được trong việc cải thiện dinh dưỡng cho tất cả trẻ em...

“Thực tế cho thấy, chỉ cần đầu tư 1 USD chi phí dinh dưỡng cho trẻ trong 1.000 ngày đầu đời thì tương lai sẽ thu lại được 18 USD. Ngược lại, không được bảo đảm dinh dưỡng thì ngay từ tấm bé, trẻ đã bị ảnh hưởng tiêu cực về sức khỏe, thể chất, học lực… còn hệ lụy về sau là năng suất lao động kém, dễ mắc bệnh tật, nghỉ hưu sớm, tuổi thọ thấp… Cải thiện dinh dưỡng cho trẻ chính là “viên đạn thần kỳ” để thúc đẩy sự phát triển bền vững trong tương lai” - Trưởng đại diện của UNICEF tại Việt Nam Rana Flowers chia sẻ.