Cá da trơn Việt Nam rộng cửa vào thị trường Hoa Kỳ

- Thứ Ba, 05/11/2019, 12:24 - Chia sẻ
Sau hơn 3 năm nỗ lực đàm phán và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, cuối cùng, ngày 31.10 vừa qua, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang nước này - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN - PTNT) Phùng Đức Tiến cho biết sáng 4.11.

Vượt qua rào cản

Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân cho biết, Đạo luật Nông nghiệp 2014 (Farm Bill 2014) được cụ thể hóa bằng Chương trình thanh tra cá da trơn (bộ Siluriformes) của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ và có hiệu lực từ 1.9.2017. Để tiếp tục xuất khẩu cá da trơn (chủ yếu là cá tra) vào Hoa Kỳ, Việt Nam phải xây dựng và tổ chức hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm (ATTP) tương đương với Hoa Kỳ về 3 nhóm tiêu chí bao gồm: Hệ thống pháp luật trong kiểm soát chất lượng, ATTP; Năng lực thực thi pháp luật của cơ quan thẩm quyền; Điều kiện bảo đảm vệ sinh, ATTP trong toàn bộ quá trình từ sản xuất con giống, nuôi trồng, vận chuyển, sơ chế, chế biến, xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ.

Nhằm đáp ứng quy định mới của Hoa Kỳ, Bộ NN - PTNT đã trình Chính phủ ban hành Chương trình hành động ứng phó xuất khẩu cá da trơn sang Hoa Kỳ; tổ chức rà soát hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật; phổ biến, tập huấn cho người dân, doanh nghiệp về triển khai quy định mới của Hoa Kỳ; hoàn thiện hồ sơ đăng ký và chủ trì cùng các bộ ngành đàm phán với phía Hoa Kỳ để công nhận tương đương về hệ thống pháp luật vào tháng 2.2018.

Tháng 5.2018, Đoàn thanh tra của Cơ quan thanh tra An toàn thực phẩm (FSIS) Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ sang đánh giá thực địa và ghi nhận việc thực thi hệ thống kiểm soát ATTP trong sản xuất, chế biến, xuất khẩu cá da trơn Việt Nam hoàn toàn đáp ứng các quy định  của Hoa Kỳ.

Tháng 9.2018, FSIS đã công bố dự thảo công nhận Hệ thống của Việt Nam để xin ý kiến công chúng. Kết quả ý kiến ủng hộ của công chúng đối với Việt Nam đạt mức cao nhất (80%) so với tỉ lệ ủng hộ dành cho Trung Quốc (57%) và Thái Lan (40%).

Và cuối cùng, ngày 31.10.2019, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ đã chính thức công bố quyết định công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ.

Thứ trưởng Bộ NN và PTNT Phùng Đức Tiến phát biểu tại cuộc hop Ảnh: L. Hiển

Thị trường rộng mở

Theo Thứ trưởng Bộ NN - PTNT Phùng Đức Tiến, việc Hoa Kỳ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ là động lực quan trọng thúc đẩy phát triển ngành cá tra bền vững trong thời gian tới. Sự kiện này cũng khẳng định năng lực kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm chuỗi sản xuất, chế biến xuất khẩu cá tra của Việt Nam, giúp Việt Nam dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh đó, với việc Hoa Kỳ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm, Việt Nam được bổ sung doanh nghiệp đăng ký xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ (hiện nay là 13 doanh nghiệp) và quan trọng hơn là tạo niềm tin cho nhà nhập khẩu Hoa Kỳ yên tâm nhập khẩu sẽ gia tăng sản lượng, giá trị xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019, góp phần tăng trưởng ngành hàng cá tra năm 2019. “Việc đáp ứng yêu cầu công nhận tương đương của Hoa Kỳ góp phần chuyển mạnh ngành nuôi cá tra từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất lớn trên cơ sở kiểm soát có hệ thống từ con giống đến sản phẩm cuối cùng, đồng thời tạo tiền đề cho sự phát triển bền vững của ngành thủy sản” - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết.

Cùng với việc chính thức công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ, ngày 11.10.2019, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) cũng đã thông báo quyết định sơ bộ của đợt rà soát thuế chống bán phá giá lần thứ 15 (POR15) cho giai đoạn từ ngày 1.8.2017 đến ngày 31.7.2018 đối với sản phẩm cá tra, cá basa của Việt Nam.

Theo đó Công ty Vĩnh Hoàn, Công ty Biển Đông duy trì mức thuế suất là 0 USD/kg; bổ sung 2 doanh nghiệp sẽ được xem xét áp dụng mức thuế suất là 0 USD/kg dự kiến trong tháng 112019 (Công ty CP Thủy sản NTSF và Công ty CP XNK Thủy sản Cần Thơ - CASEAMEX).

Như vậy, sắp tới có 4 doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu cá tra vào Hoa Kỳ với thuế suất 0 USD/kg sẽ đẩy mạnh kim ngạch xuất khẩu cá tra vào thị trường này trong những tháng cuối năm 2019.

Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản Trần Đình Luân cho biết, sau khi công nhận tương đương, Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ tiếp tục giám sát, định kỳ thanh tra lại Hệ thống kiểm soát ATTP chuỗi sản xuất kinh doanh cá tra Việt Nam. Do vậy để duy trì việc công nhận và mở rộng xuất khẩu sang Hoa Kỳ và các thị trường khác, chúng ta cần tiếp tục rà soát hoàn thiện và triển khai hệ thống chính sách pháp luật và tổ chức tốt việc thực thi Chương trình kiểm soát ATTP trong sản xuất kinh doanh cá tra tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.

Theo đánh giá của Bộ trưởng Bộ NN - PTNT Nguyễn Xuân Cường, ngành cá tra với diện tích khoảng 5.000ha, nhưng kim ngạch xuất khẩu đã đạt 1,8 tỷ USD và còn nhiều tiềm năng, dư địa phát triển. Tuy nhiên, vẫn còn một số điểm chưa yên tâm, đó là một số khâu còn yếu, liên kết chuỗi giá trị chưa chặt chẽ, tính cạnh tranh chưa cao... Do đó, các địa phương phát triển mặt hàng cá tra cần xem khâu giống là khâu “yết hầu”. Cùng với đó, phải tăng cường sự liên kết trong sản xuất, tiêu thụ, ứng dụng công nghệ tiên tiến, gia tăng giá trị... tận dụng tốt lợi thế từ việc Mỹ công nhận tương đương hệ thống kiểm soát ATTP cá da trơn của Việt Nam xuất khẩu để phát triển, mở rộng thị trường xuất khẩu, góp phần quan trọng vào việc thực hiện đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp.

Lâm Hiển