Bám sát tinh thần Nghị quyết của Trung ương

Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn của dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, nhiều ý kiến đề nghị sửa đổi khái niệm doanh nghiệp nhà nước (DNNN) phải bám sát với quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 12-NQ/TW về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN (Nghị quyết số 12); cần nghiên cứu thận trọng, có quy định phù hợp để tránh ảnh hưởng xấu đến quá trình cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Theo Thường trực Ủy ban Kinh tế, việc quy định DNNN gồm các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết như dự thảo Luật đã trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Tám nhằm thể chế hóa chủ trương về tỷ lệ cổ phần, vốn góp chi phối của Nhà nước theo Nghị quyết số 12. Việc quy định tỷ lệ như dự thảo Luật quay trở lại quy định của Luật Doanh nghiệp năm 2005 trước đây. Tại Báo cáo số 73/BC-CP, Chính phủ đề nghị tiếp tục bảo lưu nội dung đã trình. Tuy nhiên, để bảo đảm tính khả thi của quy định này, Thường trực Ủy ban Kinh tế đề nghị cần làm rõ thêm một số nội dung: Một là, quy định trên tác động thế nào đến hệ thống pháp luật hiện hành và hướng khắc phục nếu xảy ra chồng chéo, mâu thuẫn, bảo đảm sự đồng bộ của hệ thống pháp luật khi Luật này có hiệu lực. Việc sửa đổi khái niệm về DNNN cần dự kiến cụ thể các điều, khoản sửa đổi, bổ sung tại các luật, nghị quyết của Quốc hội có liên quan về DNNN và trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Mười để bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật, có hiệu lực thi hành cùng với Luật Doanh nghiệp (sửa đổi). Hai là, cần đánh giá tác động toàn diện về cơ chế chính sách, quản trị doanh nghiệp... của quy định trên đối với hoạt động của các doanh nghiệp hiện nay do Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ, tổng số cổ phần có quyền biểu quyết. Ba là, việc quy định như dự thảo Luật nhằm mục đích kiểm soát chặt chẽ hơn hiệu quả sử dụng vốn Nhà nước đầu tư tại các doanh nghiệp có vốn của Nhà nước trên 50% đến dưới 100% có thể tác động thế nào đến tâm lý của các cổ đông khác là tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài, nhà đầu tư tiềm năng, ảnh hưởng thế nào đến quá trình cổ phần hóa và môi trường đầu tư kinh doanh. Bốn là, đánh giá sự phù hợp giữa dự thảo Luật với nội hàm của yếu tố "chi phối" như yêu cầu của Nghị quyết số 12. Quy định của dự thảo Luật phải bảo đảm DNNN là doanh nghiệp mà Nhà nước có thể chi phối các vấn đề của doanh nghiệp. Theo quy định của pháp luật hiện hành, các doanh nghiệp có tỷ lệ nắm giữ vốn góp hoặc tổng số cổ phần có quyền biểu quyết của Nhà nước thấp nhất là 75% thì có quyền chi phối trong mọi quyết định về quản trị, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, bao gồm việc thông qua nghị quyết của Hội đồng thành viên trong công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên và nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông trong công ty cổ phần. Do đó, đối tượng mà Nhà nước có sở hữu 75% trở lên được coi là DNNN là phù hợp. Đối tượng doanh nghiệp mà Nhà nước có sở hữu trên 50% đến dưới 75% chưa bảo đảm việc Nhà nước chi phối như yêu cầu của Nghị quyết số 12, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nêu rõ. 

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cũng nêu một số ý kiến đề nghị cần báo cáo với cơ quan có thẩm quyền về nội dung này để bảo đảm đánh giá đầy đủ các tác động đối với doanh nghiệp có cổ phần chi phối của Nhà nước.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, khái niệm DNNN cần bám sát Nghị quyết số 12 của Trung ương về tiếp tục cơ cấu lại, đổi mới, nâng cao hiệu quả DNNN và khẳng định, DNNN là doanh nghiệp mà Nhà nước nắm cổ phần, có quyền biểu quyết với tỷ lệ chi phối trong doanh nghiệp. Có nhiều khi chúng ta nắm cổ phần nhưng không chi phối được, chi phối đó tùy thuộc vào loại doanh nghiệp. Cho nên quy định như trên là đủ: nắm được cổ phần biểu quyết và cổ phần đó chiếm tỷ lệ chi phối toàn bộ hoạt động doanh nghiệp đó thì dù là 50%, 60% hay 100% cổ phần vẫn phải bảo đảm nguyên tắc quản lý của nhà nước. Nhấn mạnh điều này, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị rà soát thêm, không nên đưa ra quá nhiều khái niệm; cơ quan trình và cơ quan chủ trì thẩm tra, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp nên thống nhất đưa ra một khái niệm về DNNN.