Bài diễn văn đầu tiên

Việc nghị sĩ trình bày diễn văn đầu tiên khi nhậm chức trước Quốc hội là một truyền thống xuất phát từ Hạ viện Anh. Truyền thống về bài diễn văn đầu tiên của các tân nghị sĩ khác nhau ở mỗi nước. Thông thường, tại nghị viện các nước theo hệ thống Westminster (hệ thống của Anh), bài phát biểu đầu tiên của nghị sĩ thường về những chủ đề không gây tranh cãi, là những tuyên bố về quan điểm chung hay tầm nhìn của vị nghị sĩ. Ðây có thể là cơ hội để tân nghị sĩ trình bày đề cương chương trình hành động, những điều họ hy vọng đạt được trong nhiệm kỳ của mình. Có nghị sĩ lựa chọn đề cập đến những vấn đề cụ thể có ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân ở khu vực bầu cử của mình, chẳng hạn như vấn đề chăm sóc sức khỏe, giáo dục, hoặc vấn đề việc làm, nhà ở…

Dựa trên truyền thống này, hàng nãm, bắt đầu từ năm 2011, Văn phòng Hạ viện Australia tổ chức một cuộc thi cho đối tượng học sinh cấp III có tên Bài diễn vãn đầu tiên của tôi. Mục đích của cuộc thi là để nâng cao nhận thức của thanh niên, học sinh về Nghị viện thông qua việc khuyến khích các em tưởng tượng mình là nghị sĩ mới được bầu và có bài diễn văn đầu tiên trước Hạ viện Liên bang về những vấn đề mà mình tâm huyết. Trên trang web của Hạ viện có thông tin chi tiết hướng dẫn các em tham gia chương trình, thậm chí có đăng tải cả những bài diễn văn đầu tiên của các nghị sĩ đại diện cho chính khu vực cử tri nơi các em sinh sống để các em có thể tham khảo.

Các em học sinh dưới 18 tuổi khi tham dự cuộc thi phải có sự đồng ý của phụ huynh hoặc người bảo hộ. Các thí sinh tự quay video bài phát biểu của mình (thời lượng không quá 3 phút) và gửi về ban tổ chức qua thư điện tử (comps.reps@aph.gov.au) hoặc in ra  CD, DVD hoặc USB và gửi về ban tổ chức (thuộc Văn phòng Hạ viện) để được bình chọn. Một nhóm gồm 3 nghị sĩ: 1 nghị sĩ đại diện cho đảng cầm quyền, 1 nghị sĩ từ phe đối lập và 1 nghị sĩ trung lập - thường cũng là những nghị sĩ lần đầu tiên được bầu vào Hạ viện - sẽ tham gia việc bình chọn bài phát biểu của các thí sinh.

Ba người có thứ hạng cao nhất trong cuộc thi sẽ được Văn phòng Hạ viện tổ chức cho tới Thủ đô Canberra, gặp Chủ tịch Hạ Viện và trình bày bài diễn văn của mình trước toàn thể Hạ viện. Năm 2017, có 4 thí sinh được tới Canberra do có 2 em đồng giải ba. Người đoạt giải cao nhất là em Thomas Paparo đến từ Trường John XXIII College thuộc bang Tây Australia với bài phát biểu về chủ đề tạo cơ hội phát triển kinh tế bình đẳng, nâng cao mức sống cho thanh niên bản địa và bảo vệ các di sản của người bản địa Australia.

Ðây là hoạt động rất có ý nghĩa, không chỉ giúp cho thế hệ trẻ của Australia quan tâm nhiều hơn đến hoạt động chính trị, có cơ hội tăng cường hiểu biết về cơ quan lập pháp, hệ thống chính trị mà còn nuôi dưỡng cho các em ước mơ trở thành người lãnh đạo đất nước, tạo cho các em có sự tiếp cận, nhìn nhận và thấu hiểu sớm những vấn đề thực sự có ý nghĩa đối với người dân, đối với đất nước trong tương lai.

Hiện nay, Văn phòng Quốc hội Việt Nam đang triển khai các chương trình giáo dục trải nghiệm cho các em học sinh tại Nhà Quốc hội. Việc tổ chức một cuộc thi tương tự như “Bài diễn văn đầu tiên của tôi” có thể góp phần thu hút các em học sinh, sinh viên quan tâm hơn tới các hoạt động của Quốc hội và nâng cao hơn nữa chất lượng các chương trình giáo dục cho các em về Quốc hội Việt Nam.