Giám sát việc thực thi pháp luật tại địa phương

Bài 1: Tăng cường đối thoại, giải trình

- Thứ Tư, 19/02/2020, 09:32 - Chia sẻ
Quá trình xem xét ban hành các chính sách theo thẩm quyền, thông qua giám sát của Thường trực HĐND, thẩm tra của các Ban HĐND và lắng nghe cử tri, HĐND tỉnh Quảng Trị có nhiều phát hiện, kiến nghị, thống nhất với UBND đưa ra khỏi chương trình hoặc điều chỉnh nội dung chính sách cho sát thực tế. Qua giám sát và TXCT, Thường trực HĐND tỉnh đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại, chất vấn giải trình để làm rõ những vấn đề liên quan, kiến nghị UBND, các cơ quan chuyên môn khắc phục.

Đưa ra khỏi chương trình hoặc điều chỉnh nội dung sát thực tế

Giám sát của Tổ đại biểu và đại biểu HĐND tỉnh đã có tiến bộ nhất định, thông qua TXCT và qua đường dây “nóng” của HĐND đã tiếp nhận, xử lý nhiều kiến nghị, phản ánh, tiếp thu ý kiến xây dựng của cử tri trong hoạt động của HĐND. Bên cạnh đó, việc xem xét văn bản quy phạm pháp luật của UBND và HĐND cấp dưới là nội dung quan trọng được Thường trực, các Ban HĐND tỉnh quan tâm. Qua đó, đã kiến nghị để UBND tỉnh, HĐND cấp dưới tự kiểm tra, xử lý văn bản không phù hợp quy định pháp luật, giúp công tác ban hành các nghị quyết của HĐND cấp dưới và quyết định của UBND cùng cấp bảo đảm đúng quy định.

Qua giám sát tại kỳ họp của HĐND tỉnh, nhìn chung UBND tỉnh và các cơ quan chuyên môn cùng cấp cơ bản chấp hành tốt các quy định của pháp luật ngay từ khi tiếp nhận văn bản pháp luật, tổ chức tuyên truyền, phổ biến, ban hành hướng dẫn triển khai và thực hiện. Đối với văn bản pháp luật cấp trên giao HĐND tỉnh quy định chính sách, chế độ phù hợp với nguồn lực, tình hình thực tế của địa phương, UBND tỉnh đã chủ động xây dựng trình HĐND tỉnh xem xét, quyết định để kịp thời thực hiện, bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, công dân. Quá trình thực hiện quy trình xây dựng chính sách ngày càng chú trọng lấy ý kiến của đối tượng chịu tác động, của các ngành và địa phương liên quan nên nhiều chính sách bảo đảm tính thực tiễn và khả thi.

Những năm qua, tỉnh Quảng Trị đã ưu tiên ban hành nhiều chính sách hỗ trợ chuyển dịch cơ cấu kinh tế, khuyến khích thu hút đầu tư, hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao, sản xuất sạch, phát triển dịch vụ du lịch; chính sách đất ở, đất sản xuất, xóa đói giảm nghèo vùng đặc biệt khó khăn; đẩy mạnh cải cách hành chính; chính sách thu hút đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức, viên chức và cán bộ không chuyên trách… góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, quốc phòng an ninh, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân. Quá trình xem xét ban hành các chính sách theo thẩm quyền, thông qua giám sát của Thường trực HĐND, thẩm tra của các Ban HĐND và lắng nghe cử tri, HĐND tỉnh có nhiều phát hiện kiến nghị, thống nhất với UBND đưa ra khỏi chương trình hoặc điều chỉnh nội dung chính sách cho sát thực tế.

Tuy nhiên, do nguồn lực hạn chế trong khi nhu cầu phát triển rất lớn nên vẫn còn tình trạng nôn nóng, muốn đưa ra nhiều chính sách có tính ưu việt cao nhưng không có nguồn lực cân đối, hoặc không bảo đảm cân đối khi đã ban hành, như các chính sách hỗ phát triển vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh, chính sách bảo tồn, phát huy giá trị di tích do địa phương quản lý… Bên cạnh đó, thời gian kỳ họp HĐND không thể kéo quá dài, trong khi vấn đề cần thảo luận rất lớn nên nhiều nội dung chưa được xem xét kỹ, nhất là lĩnh vực văn hóa xã hội và bảo vệ pháp luật.


Phiên họp thứ 36 của Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị Ảnh: Hoàng Châu

Làm rõ những vấn đề liên quan

Hoạt động giám sát chuyên đề việc thực thi pháp luật trên các lĩnh vực được chú trọng. Thường trực HĐND tỉnh lựa chọn một hoặc một số chuyên đề ở mỗi lĩnh vực tập trung giám sát, nổi bật là về: Thực hiện Luật Đầu tư công, Luật Đất đai, Luật Khoáng sản; công tác quản lý nhà nước về tổ chức và hoạt động của các nhà máy chế biến gỗ, gỗ dăm; về cổ phần hóa các công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên lâm nghiệp 100% vốn nhà nước; công tác điều tra, truy tố xét xử, thi hành án; sắp xếp, sáp nhập thôn, khu phố; sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã; tình hình triển khai thực hiện về cơ chế, chính sách bảo vệ rừng, gắn với chính sách giảm nghèo nhanh, bền vững…

Qua giám sát cho thấy, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế, khó khăn, vướng mắc cần được tiếp tục tháo gỡ. Trong lĩnh vực đầu tư công, việc quy định các công trình khởi công mới phải được phê chuẩn chủ trương đầu tư trước ngày 31.10 năm trước, trong khi HĐND tỉnh họp quyết định nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của năm sau thường tổ chức vào những ngày đầu tháng 12, sau khi Quốc hội quyết định phân bổ ngân sách. Quy định này rất khó thực hiện tại nhiều địa phương. Trong lĩnh vực đất đai, quy định việc chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng đất của các danh mục dự án thu hồi đất trình kỳ họp cuối năm của HĐND tỉnh xem xét, quyết định gặp không ít khó khăn đối với các dự án thu hút đầu tư phát sinh trong năm.

Về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước, các công ty lâm nghiệp đang vướng phương án bàn giao đất kéo dài nên không thực hiện cổ phần hóa theo lộ trình Chính phủ quy định. Về thực hiện cơ chế tự chủ đối với các đơn vị sự nghiệp công theo Nghị định số 16/2015/NĐ-CP, hầu hết các đơn vị sự nghiệp giáo dục, các đơn vị sự nghiệp y tế dự phòng không thực hiện cơ chế tự chủ được. Đối với việc sắp xếp, sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã vẫn còn tiềm ẩn nhiều khó khăn, cần được tiếp tục tháo gỡ như: Sự đồng tình chưa cao ở một số địa phương về việc đặt tên xã, huyện, hoặc quy định địa phương có tính đặc thù chưa lượng hóa, việc đầu tư cơ sở vật chất sau sáp nhập; việc đưa công an về 100% xã phường, thị trấn còn nhiều vấn đề đặt ra về tính hợp lý trong công tác quản lý xã hội và văn hóa. Chính sách cho cán bộ không chuyên trách, cán bộ, công chức dôi dư sau khi sắp xếp lại cũng thiếu đồng bộ, kịp thời.

Qua giám sát và TXCT, Thường trực HĐND tỉnh Quảng Trị đã tổ chức nhiều cuộc đối thoại với các cơ quan chuyên môn và cộng đồng dân cư ở những nơi có nhiều ý kiến kiến nghị; chất vấn, giải trình tại các phiên họp HĐND để làm rõ những vấn đề liên quan, kiến nghị để UBND, các cơ quan chuyên môn khắc phục.

HOÀNG MAI