Bài 1: Cuộc sống đảo lộn vì ô nhiễm

Sống chung với ô nhiễm

Không chỉ bị ảnh hưởng ô nhiễm không khí mà nguồn nước sinh hoạt, phục vụ sản xuất nông nghiệp của hàng trăm hộ dân còn đứng trước nguy cơ bị ô nhiễm nghiêm trọng. Theo người dân, nguyên nhân chính xuất phát từ nước thải của bãi rác trực tiếp đổ ra sông. Thậm chí trước đây, nguồn thải này còn được xả vào cả ban ngày. Sau khi bị chính người dân nhắc nhở, ban quản lý tiếp tục xả vào ban đêm. “Đặc biệt, những đêm mưa bão, ít người qua lại không ai quan sát đã có lần chúng tôi đặt máy quay nhưng rồi đâu lại vào đấy. Nguy hiểm hơn, việc xả thải tự do không qua xử lý không chỉ ảnh hưởng đến nguồn nước sông mà còn ngấm vào nguồn nước sinh hoạt của người dân…”, đơn thư của người dân nêu rõ. Trong đơn thư, người dân còn phản ánh thêm hoạt động chăn nuôi cũng đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng do ảnh hưởng từ nguồn nước thải.

Sau khi nhận được phản ảnh từ phía người dân, chúng tôi đã tìm hiểu và được biết, bãi chôn lấp rác thải này nằm trên địa bàn phường Đa Mai, TP Bắc Giang nhưng lại giáp với các hộ dân đang sinh sống tại thôn Lò (xã Tân Mỹ). Đây là khu vực được được UBND tỉnh Bắc Giang quy hoạch và giao cho Công ty Cổ phần quản lý công trình đô thị Bắc Giang quản lý, sử dụng để xây dựng làm bãi xử lý và chôn lấp rác thải của TP Bắc Giang.

Những năm gần đây, do quá trình phát triển đô thị và gia tăng dân số nhanh, lượng rác thải đổ về ngày một nhiều đã khiến cho bãi rác này dần quá tải. Đồng thời, xuất hiện tình trạng ô nhiễm không khí và môi trường nước. Ông Đỗ Văn Giao (thôn Lò, xã Tân Mỹ) cho biết: “Từ khi bãi rác hoạt động, người dân khu vực này thường xuyên phải chịu đựng mùi hôi thối, nước thải từ bãi rác được xả ra hệ thống kênh, mương gần đó bọt trắng xóa khiến tôm, cua cá, hến đều không thể sinh sống được”.

Cùng chung bức xúc này, ông Đỗ Văn Hải (thôn Lò, xã Tân Mỹ) cho biết thêm: “Từ ngày bãi chôn rác trở về đây, tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng nặng nề. Không biết có phải do tiếp xúc mùi hôi thối suốt ngày đêm nên trong thôn đã có nhiều người mắc bệnh về hô hấp và bệnh ngoài da. Trâu bò chăn thả ở khu vực quanh bãi rác cũng lăn đùng ra chết. Không những vậy, việc trồng trọt cũng bị xáo trộn hoàn toàn, chẳng ai dám lấy nước sông đem tưới vì nồng nặc mùi xú uế. Nuôi cá thì cá chết hết. Trước đây, chúng tôi đào giếng khoan để lấy nước sinh hoạt nhưng đến bây giờ phải đi gánh nước, mua nước về dùng”.

Lo ngại ô nhiễm ngày càng nặng nề

Khi những tồn đọng về ô nhiễm môi trường đang ngày đêm gây ảnh hưởng đến cuộc sống do bãi rác hiện tại chưa được xử lý dứt điểm, người dân thôn Lò lại nhận được thông tin, ngay tại bãi rác này, sẽ có một nhà máy xử lý rác lớn hơn gấp nhiều lần, công suất 500 tấn/ngày, tức là gấp hơn 12 lần lượng rác thu gom thời điểm hiện tại. Cũng từ đây, nhiều cuộc họp nội bộ, hàng loạt đơn thư khiếu nại được người dân cùng nhau ký tên gửi đến các cơ quan chức năng từ xã đến UBND tỉnh Bắc Giang mong chính quyền các cấp cân nhắc thật kỹ lưỡng trước khi đồng ý cho xây dựng nhà máy mới này.

Ngày 12.5.2019 vừa qua, hơn 50 hộ dân thôn Lò tiếp tục tổ chức họp nội bộ xoay quanh tình trạng nhiễm nghiêm trọng hiện tại và phản đối gay gắt đối với chủ trương xây dựng Nhà máy xử lý rác thải TP Bắc Giang trong khuôn viên bãi chôn lấp hiện tại. Tại buổi họp, ông Đỗ Xuân Giao (thôn Lò, xã Tân Mỹ) cho biết: Chỉ đến khi theo dõi báo chí chúng tôi mới biết có chủ trương xây dựng nhà máy này. Bởi, chính quyền địa phương sở tại chưa từng phát đi thông báo, cũng chẳng có buổi đối thoại nào được tổ chức với người dân. Chúng tôi rất hoang mang vì cho dù nhà máy xây dựng trên địa bàn phường Đa Mai nhưng lại sát kề với khu dân cư thôn Lò. “Khoảng cách từ chân lò đốt đến nhà dân gần nhất chưa đầy 200m” - ông Giao lo lắng.

Cũng như ông Giao, ông Nguyễn Văn Mỹ bức xúc cho rằng: “Xây dựng nhà máy rác thải thì chính quyền phải tổ chức tham vấn ý kiến của người dân. Tuy nhiên, theo tôi được biết, ngày 13.5.2019, bên phường Đa Mai có tổ chức tham vấn ý kiến cộng đồng nhưng người dân thôn Lò sống sát ngay bên bãi rác, hàng ngày trực tiếp chịu đựng ô nhiễm thì không được mời dự. Cực chẳng đã mới phải dùng đến đơn từ, khiếu nại, phản ánh. Nhưng sống thế này thì bất an quá. Mong chính quyền có hướng xử lý di dời nhà máy đi chỗ khác hợp lý hơn, hoặc tái định cư cho dân chúng tôi để an tâm sinh sống”.