Lâm Đồng: Vì sao hơn 13 năm chưa giải quyết xong bồi thường, hỗ trợ tại Dự án KCN Sơn Mỹ I?

Từ năm 2011, UBND tỉnh Bình Thuận đã có các quyết định thu hồi đất để cho Tổng Công ty Đầu tư phát triển đô thị và Khu công nghiệp (KCN) Việt Nam (IDICO) thuê nhằm thực hiện Dự án KCN Sơn Mỹ I (xã Sơn Mỹ, huyện Hàm Tân, tỉnh Bình Thuận cũ, nay là xã Sơn Mỹ, tỉnh Lâm Đồng). Tuy nhiên, dự án “đứng hình” nhiều năm liền.

Đến tháng 12/2017, dự án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt chủ trương đầu tư cho chủ đầu tư mới là Công ty TNHH Đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp Sơn Mỹ (IPICO). Thế nhưng hiện nay, hiện trạng mặt bằng dự án vẫn chưa có nhiều chuyển biến.

Nguyên nhân do phương án bồi thường, hỗ trợ mà UBND huyện Hàm Tân cũ phê duyệt (sau khi tỉnh Bình Thuận ban hành quyết định thu hồi đất - PV) đã vướng phải sự phản đối của các doanh nghiệp có hàng chục hecta đất bị thu hồi như: Công ty TNHH TM Đại Thanh (Công ty Đại Thanh), Công ty TNHH Thương mại Đại Thuận Phát (Công ty Đại Thận Phát), Công ty TNHH Trang trại Sơn Mỹ, DNTN Hưng Long…

Các doanh nghiệp cho rằng các phương án đền bù, hỗ trợ đã không tính đầy đủ các phần đầu tư trên đất mà doanh nghiệp đã đầu tư; không bồi thường đối với phần diện tích doanh nghiệp đã bỏ tiền để đầu tư hoặc phần đất doanh nghiệp nhận chuyển nhượng từ các cá nhân, hộ gia đình. Điều này gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp.

Đại diện Công ty Đại Thanh phản ánh, trong quá trình xây dựng phương án đền bù, hỗ trợ, UBND huyện Hàm Tân cũ không làm đầy đủ các quy trình, áp dụng các quy định pháp luật không đúng vào thực tiễn. Cụ thể, sau khi khi có quyết định thu hồi đất, từ năm 2012, Công ty Đại Thanh đã tiến hành nộp các tài liệu, hồ sơ, chứng cứ liên quan để chứng minh đã đầu tư vào đất, đầu tư hạ tầng những nội dung nào, như thế nào (có văn bản tiếp nhận của Trung tâm Phát triển Quỹ đất (PTQĐ) huyện Hàm Tân, nay sáp nhập thành Trung tâm PTQĐ tỉnh Lâm Đồng – PV). Tuy nhiên không được phản hồi thỏa đáng từ đơn vị có trách nhiệm giải quyết là Trung tâm PTQĐ huyện và UBND huyện Hàm Tân.

đại diện Công ty Đại Thanh cho biết, khi tham dự các cuộc họp, chúng tôi yêu cầu cung cấp các tài liệu, pháp lý liên quan như: biên bản xác minh nguồn gốc đất, biên bản xác định mốc ranh dự án, biên bản xác định khối lượng đền bù… thì đều không được cung cấp và trả lời vòng vo cho xong việc.

Tuy ngay từ đầu, Công ty Đại Thanh và các doanh nghiệp đã phản ứng về phương án bồi thường, hỗ trợ; đã có nhiều đơn thư khiếu nại nhưng Trung tâm PTQĐ và UBND huyện Hàm Tân vẫn liên tục ban hành các quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và liên tục ban hành các quyết định điều chỉnh (hoặc thay thế) các quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ.

"Họ liên tục cho rằng chúng tôi không cung cấp hồ sơ, không nộp chứng từ kèm theo…nhưng lại không giải thích là nộp cụ thể chứng từ, tài liệu gì; làm cho vụ việc kéo dài hơn 13 năm vẫn chưa giải quyết xong và bắt buộc chúng tôi phải khởi kiện ra tòa. Hiện TAND tỉnh đã thụ lý”, đại diện Công ty Đại Thanh thông tin.

Điển hình tại Văn bản số 71/PTQĐ ngày 14/3/2025 của Trung tâm PTQĐ huyện Hàm Tân phúc đáp Công ty Đại Thuận Phát liên quan đến vấn đề bồi thường, hỗ trợ. Trung tâm PTQĐ huyện Hàm Tân phúc đáp: Về đề nghị bồi thường về đất, “đề nghị công ty cung cấp hồ sơ thể hiện việc đã chi trả bồi thường cho các hộ dân…”; về đề nghị bồi thường chi phí đầu tư vào đất còn lại, Trung tâm PTQĐ phản hồi “Do Công ty không kê khai chi phí thực tế đã đầu tư vào đất, xác định mức chi phí đã đầu tư và chi phí chưa thu hồi; đồng thời, không cung cấp hồ sơ, chứng từ chứng minh các chi phí đa đầu tư nên không đủ cơ sở để xác minh thực tế có chi phí đầu tư vào đất…”.

Đối với đề nghị cung cấp văn bản xét tính pháp lý, nguồn gốc đất bị thu hồi… Trung tâm PTQĐ phản hồi: “Việc xác định nguồn gốc đất thu hồi và tài sản gắn liền với đất thu hồi thuộc trách nhiệm của UBND cấp xã nơi có đất thu hồi. Do đó, đề nghị Công ty liên hệ UBND xã Sơn Mỹ để được giải quyết”.

Đối với vấn đề trích lục thửa đất của Công ty Đại Thuận Phát, Trung tâm PTQĐ phản hồi: “Hiện nay, chủ đầu tư dự án đã đề nghị đơn vị có thẩm quyền điều chỉnh hồ sơ kỹ thuật thửa đất của Công ty Đại Thuận Phát bị thu hồi để làm cơ sở điều chỉnh quyết định thu hồi đất đã ban hành trước đây cho đúng với diện tích đất UBND tỉnh Bình Thuận cho thuê. Trên cơ sở đó, trích lục thửa đất sẽ được gửi cùng quyết định thu hồi đất (điều chỉnh) cho Công ty”.

Đáng chú ý tại văn bản này, Trung tâm PTQĐ còn điều chỉnh luôn số tiền bồi thường đã niêm yết tại Thông báo số 03/TB-PTQĐ ngày 15/1/2025 như “tổng số tiền bồi thường, hỗ trợ là hơn 299 triệu đồng điều chỉnh thành hơn 286 triệu đồng”. Lý do điều chỉnh: “Do sai sót trong quá trình soạn thảo văn bản”.

Dù trả lời vậy, nhưng theo Công ty Đại Thuận Phát đến nay họ vẫn không nhận được các tài liệu đã yêu cầu cung cấp và theo như chính Trung tâm PTQĐ huyện Hàm Tân trả lời.

Mong chờ cách giải quyết hợp tình, hợp lý từ “chính quyền 2 cấp”

Theo hồ sơ vụ việc, để giải quyết vấn đề bồi thường, hỗ trợ cho các doanh nghiệp có đất bị thu hồi tại Dự án KCN Sơn Mỹ I, từ 2012 đến 2025 (trước sáp nhập tỉnh), UBND huyện Hàm Tân đã liên tục ban hành các quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ; quyết định điều chỉnh phương án bồi thường hỗ trợ hoặc quyết định thay thế phương án… Các quyết định liên quan đến bồi thường, hỗ trợ đều căn cứ theo các tờ trình liên quan của Trung tâm PTQĐ huyện Hàm Tân.

Cụ thể như: Quyết định số 769/QĐ-UBND ngày 21/4/2025 (điều chỉnh Quyết định số 2079/QĐ-UBND ngày 5/8/2014), UBND huyện Hàm Tân phê duyệt phương án bồi thường cho Công ty Đại Thanh với số tiền hơn 357 triệu đồng (trong đó bồi thường về tài sản là hơn 357 triệu đồng; các khoản hỗ trợ: 0 đồng). Dù trước đó, nhiều lần UBND huyện Hàm Tân đề cập các khoản hỗ trợ từ vài trăm đến hơn 1 tỷ đồng (Quyết định số 2793/QĐ-UBND 9/10/2012 các khoản hỗ trợ hơn 5,8 tỷ đồng; Quyết định 2112/QĐ-UBND ngày 5/8/2014, các khoản hỗ trợ hơn 1,9 tỷ đồng; Quyết định số 2097/QĐ-UBND gày 5/8/2014, các khoản hỗ trợ hơn 1,1 tỷ đồng; …)

Nhìn nhận về vấn đề bồi thường tài sản trên đất, các khoản đầu tư còn lại trên đất, Luật sư Phạm Thị Thanh Huyền ý kiến “Các khoản đã đầu tư vào đất, hoặc tài sản trên đất nêu doanh nghiệp không có chứng từ thì hiện nay tài sản vẫn còn đó! Theo khoản c, điểm 1 Điều 107 Luật Đất đai và điểm b khoản 2, khoản 5 Điều 17 của Nghị đinh 88/2024 quy định: Người có đất bị thu hồi nếu không có hồ sơ chứng từ chứng minh thì UBND cấp tỉnh căn cứ vào tình hình thực tế địa phương quy định việc xác định chi phí đã đầu tư vào đất. Rõ ràng sau hơn 10 năm thì sẽ có nhiều chứng từ không còn lưu giữ nhưng tài sản vẫn còn trên đất thì tại sao lại không được bồi thường?.

Đối với vấn đề bồi thường về đất, Luật sư Huyền cho rằng: Khi thu hồi đất, tiến hành bồi thường cơ quan chức năng cần phân định rõ: đất sạch do Nhà nước giao là bao nhiêu; đất Nhà nước giao nhưng doanh nghiệp tự bỏ tiền bồi thường là bao nhiêu; đất do doanh nghiệp nhận chuyển nhượng là bao nhiêu?. Để làm được vấn đề đó cần phải thực hiện đo đạc xác định diện tích đất trên thực tế và phải căn cứ vào nguồn gốc đất. Từ đó đưa ra phương án bồi thường về đất cho từng loại đất cụ thể!

Dư luận đang mong chờ mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sẽ phát huy hiệu quả, giải quyết dứt điểm những vướng mắc liên quan đến việc thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ tại Dự án KCN Sơn Mỹ I đã kéo dài hơn 10 năm qua để tài nguyên đất không bị lãng phí, tránh tình trạng khiếu nại, khiếu kiện kéo dài.