Ngay sau phát biểu khai mạc của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn sáng nay, 7.10, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.
Nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn nhà nước tại doanh nghiệp
Theo Tờ trình tóm tắt dự án Luật do Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn trình bày, Chính phủ trình dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp thay thế Luật số 69/2014/QH13 là cần thiết để thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước trong việc nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp, trước yêu cầu mới từ thực tiễn quản lý và hội nhập quốc tế, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.
Gồm 8 chương, 62 điều, dự thảo luật điều chỉnh phạm vi theo hướng không quy định cụ thể nội dung “sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp”. Theo đó, việc sử dụng vốn, tài sản được quy định theo hướng “đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp”; các quy định về huy động vốn; mua, bán, sử dụng tài sản cố định; quản lý nợ phải thu, phải trả được giao cho doanh nghiệp quyết định nhằm xác định rõ Nhà nước là chủ sở hữu đầu tư vốn, quản lý theo phần vốn góp tại doanh nghiệp, không can thiệp hành chính vào hoạt động của doanh nghiệp; tăng cường phân cấp mạnh gắn với trách nhiệm giải trình của doanh nghiệp.
Đối tượng áp dụng của luật gồm: doanh nghiệp nhà nước theo quy định của Luật Doanh nghiệp, tổ chức tín dụng do nhà nước nắm giữ từ 50% vốn điều lệ trở lên; cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn, người đại diện chủ sở hữu vốn và tổ chức tín dụng có vốn đầu tư của nhà nước; cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
Trình bày Báo cáo thẩm tra sơ bộ dự án luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Lê Quang Mạnh nêu rõ, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban tán thành với sự cần thiết ban hành luật.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu, dự án luật còn nhiều nội dung, chính sách mới cần tiếp tục đánh giá tác động kỹ lưỡng để bảo đảm chất lượng dự án luật. Quán triệt sâu sắc tinh thần đổi mới trong công tác xây dựng pháp luật của Hội nghị Trung ương 10 khóa XIII, đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách thống nhất trình Quốc hội xem xét dự án luật này tại Kỳ họp thứ Tám tới đây.
Song, để bảo đảm chất lượng dự án luật trình Quốc hội, Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo, các cơ quan có liên quan khẩn trương tiếp thu, hoàn chỉnh các nội dung.
Về phạm vi điều chỉnh, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách tán thành với phạm vi điều chỉnh và đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, xem xét kỹ lưỡng, bảo đảm bao quát, xử lý các tồn tại, vướng mắc trong quá trình tổ chức thi hành luật, đánh giá rõ tác động và tính khả thi của các nội dung sửa đổi. Có ý kiến đề nghị cần làm rõ nội hàm phạm vi quản lý, đầu tư vốn nhà nước để từ đó quy định phạm vi áp dụng của luật cho phù hợp.
Bên cạnh đó, đề nghị nghiên cứu, quy định đối tượng áp dụng cho phù hợp, bảo đảm bao quát hết các trường hợp có vốn nhà nước đầu tư, thống nhất với phạm vi điều chỉnh là quản lý, đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp và quản lý chặt chẽ nguồn lực của nhà nước, tránh nguy cơ thất thoát, lãng phí.
Đã xử lý dứt điểm hay một phần vấn đề vướng mắc tại luật hiện hành?
Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao Ban soạn thảo đã chuẩn bị công phu, cơ quan thẩm tra đã thẩm tra kỹ dự án luật.
Nhấn mạnh đây là dự án luật khó, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần xem xét luật sửa đổi lần này đã thực hiện đúng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng hay chưa?
Theo Chủ tịch Quốc hội, cần đặt vấn đề sửa luật trên tinh thần cụ thể hóa đầy đủ quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước về thay đổi cơ cấu và phát triển doanh nghiệp nhà nước có vốn nhà nước. Cụ thể là việc tách bạch, phân định rõ chức năng chủ sở hữu tài sản vốn nhà nước có chức năng quản lý nhà nước đối với mọi loại hình doanh nghiệp; chức năng quản trị kinh doanh doanh nghiệp bảo đảm nguyên tắc Nhà nước không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất kinh doanh, quản trị doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc sửa luật lần này phải nhấn mạnh đến tăng cường phân cấp, phân quyền.
Mặt khác, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, sửa đổi, xây dựng luật mới cũng cần tách bạch nội dung nào Quốc hội quy định, nội dung nào Chính phủ và các bộ, ngành quy định. Cùng với đó, cần làm rõ các quy định của dự thảo luật đã bảo đảm tính đồng bộ với quy định của pháp luật hay chưa, nhất là với những luật khác có liên quan như: Luật Đầu tư, Luật Doanh nghiệp, Luật Xây dựng.
Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, cần làm rõ những nội dung trong luật hiện hành còn phù hợp với thực tế, có tác động tích cực đến sự phát triển của doanh nghiệp vốn nhà nước thì có được tiếp tục giữ lại tại dự thảo luật này hay không? Dự thảo luật đã xử lý dứt điểm hay một phần vấn đề vướng mắc tại luật hiện hành cũng như các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thực tiễn thời gian qua liên quan đến đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp?
Cho rằng đây là dự án luật khó, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh nêu vấn đề, dự thảo luật thay thế toàn bộ bố cục, cách tiếp cận, điều chỉnh rất nhiều nội dung cụ thể, bổ sung nhiều quy định mới so với Luật số 69/2014/QH13, trong đó có nhiều nội dung quy định hạn chế hơn đối với hoạt động của các doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ từ trên 50% đến 100% vốn điều lệ.
Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo chưa có báo cáo giải trình về lý do nội dung sửa đổi, bổ sung, thay thế và đánh giá tác động các nội dung sửa đổi này tới hoạt động của doanh nghiệp, chưa thiết kế hết các chi tiết và quy định chuyển tiếp, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.
Về đối tượng áp dụng, theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, Điều 2 dự thảo luật quy định đối tượng áp dụng bao gồm doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ từ trên 50% đến dưới 100% vốn điều lệ là không phù hợp. Do đó, cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu, cân nhắc việc bổ sung đối tượng này để bảo đảm tính bao quát các trường hợp có vốn đầu tư nhà nước; quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ nguồn lực nhà nước tại doanh nghiệp, tránh nguy cơ thất thoát, lãng phí cũng như tránh tạo khoảng trống pháp lý.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị Chính phủ chỉ đạo cơ quan soạn thảo và các cơ quan liên quan nghiên cứu, tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ý kiến của cơ quan thẩm tra để hoàn thiện hồ sơ dự án luật; giải trình đầy đủ các ý kiến tham gia. Trường hợp không kịp tiếp thu, giải trình, Chính phủ đề xuất thời điểm báo cáo Quốc hội phù hợp, không vì tiến độ mà bỏ qua chất lượng. Ủy ban Tài chính - Ngân sách tổ chức thẩm tra chính thức để trình Quốc hội xem xét, thảo luận.
