Nội dung kiểm tra tập trung vào các hoạt động chỉ đạo, hướng dẫn, triển khai thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; nguồn lực bảo đảm, những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc của địa phương trong triển khai công tác này. Đoàn kiểm tra đã tiến hành xem xét thực tế hồ sơ đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2023; hồ sơ thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở năm 2023, 2024 được lưu trữ tại UBND xã.
Qua kiểm tra cho thấy, công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đã được HĐND, UBND quan tâm triển khai thực hiện. UBND xã đã ban hành các văn bản triển khai thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở, quan tâm củng cố, kiện toàn đội ngũ hòa giải viên.
Hiện nay, trên địa bàn xã có 6 tổ hòa giải với 37 hòa giải viên; mỗi tổ có từ 4 đến 9 hòa giải viên, bảo đảm thành phần, huy động được lực lượng công an viên, người có uy tín trong cộng đồng tham gia công tác hòa giải ở cơ sở. Năm 2023, các tổ hòa giải trên địa bàn xã đã tiếp nhận tổng số 3 vụ việc mâu thuẫn, tranh chấp thuộc phạm vi hòa giải ở cơ sở, hòa giải thành 3/3 vụ, đạt tỷ lệ 100%.
Trong 10 tháng đầu năm 2024, hòa giải 4 vụ việc, hòa giải thành 4/4 vụ, đạt tỷ lệ 100%. Việc chi thù lao cho hòa giải viên, chi hỗ trợ hoạt động của tổ hòa giải bảo đảm đúng theo quy định của pháp luật, qua đó góp phần tạo điều kiện khuyến khích hòa giải viên tích cực tham gia công tác hòa giải cơ sở tại địa phương.
Cùng với đó, UBND xã quan tâm triển khai nhiệm vụ đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật. Hàng năm, xã đều xác định các nhiệm vụ về công tác đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật trong Kế hoạch triển khai công tác PBGDPL, hoà giải ở cơ sở, đánh giá công nhận chuẩn tiếp cận pháp luật.
Về cơ bản, các chỉ tiêu, tiêu chí tiếp cận pháp luật được xã thực hiện đúng quy định pháp luật. Trong đó có nội dung thực hiện tốt, như: Ban hành và triển khai Kế hoạch công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, tiếp cận pháp luật hàng năm; bồi dưỡng, tập huấn cho tuyên truyền viên pháp luật, hòa giải viên ở cơ sở; tổ chức Hội nghị trao đổi đối thoại giữa chính quyền cấp xã với người dân, tiếp công dân, giải quyết thủ tục hành chính, tiêu chí về an toàn, an ninh trật tự; bố trí kinh phí cho công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở.
Thay mặt Đoàn kiểm tra, TS. Ngô Quỳnh Hoa, Phó Cục trưởng Cục PBGDPL, Bộ Tư pháp - Trưởng đoàn ghi nhận sự tích cực, nỗ lực và kết quả đạt được của Đảng ủy, chính quyền xã Giao Long trong triển khai công tác hòa giải ở cơ sở; đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật trước bối cảnh phải đảm nhận khối lượng công việc ngày càng nhiều, nguồn lực hạn chế, lại có sự biến động về nhân sự.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, qua kiểm tra cho thấy, các công tác này của xã Giao Long vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Cụ thể như: Chưa ban hành văn bản phân công các công chức chuyên môn cấp xã theo dõi các chỉ tiêu, tiêu chí tiếp cận pháp luật; chưa kịp thời ban hành Quy chế thực hiện dân chủ ở xã theo quy định tại Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022; chưa ban hành Quy chế nội bộ về cung cấp thông tin của xã; việc lập, cập nhật Danh mục thông tin phải công khai chưa bảo đảm theo quy định của Luật Tiếp cận thông tin năm 2016.
Bên cạnh đó, tài liệu kiểm chứng tại một số chỉ tiêu, tiêu chí chưa đầy đủ, việc lưu trữ hồ sơ tài liệu đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật chưa khoa học. Năm 2023, xã không được công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật do có trường hợp Chủ tịch UBND xã bị xử lý kỷ luật do có hành vi vi phạm pháp luật trong thi hành công vụ.
Để triển khai và nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, Trưởng đoàn kiểm tra đề nghị, chính quyền xã Giao Long cần nâng cao hơn nữa nhận thức về vai trò, ý nghĩa của công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, có giải pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế.
Việc đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP là nhiệm vụ thường xuyên, độc lập và phải bảo đảm thực chất, tránh hình thức. Do đó, Trưởng đoàn kiểm tra cũng đề nghị, Sở Tư pháp tỉnh Bến Tre, Phòng Tư pháp huyện Châu Thành tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ của các đơn vị cấp xã trên địa bàn; nâng cao trách nhiệm của Hội đồng đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật trong thẩm định hồ sơ xét công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật của cấp xã.
Đặc biệt, chú trọng việc tổ chức tập huấn, kiểm tra chuyên đề về PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, tiếp cận pháp luật, để từ đó hỗ trợ, giải đáp các vấn đề mà cơ sở còn lúng túng, khó khăn, vướng mắc; tham mưu UBND tỉnh Bến Tre, UBND huyện Châu Thành quan tâm bố trí kinh phí, nhân lực bảo đảm thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ về PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật trong thời gian tới.
