Xây dựng khu vực nông thôn đậm đà bản sắc văn hóa

Tạo nên môi trường sống văn hóa lành mạnh ở các vùng quê

Tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới (NTM) ở Đồng Nai tập trung vào việc bồi đắp các giá trị văn hóa tốt đẹp, nâng cao chất lượng đời sống văn hóa, bên cạnh việc phát triển hạ tầng hay cải thiện thu nhập cho người dân; điều này bao gồm việc duy trì và nâng cao các tiêu chí văn hóa trong chương trình xây dựng NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu, góp phần tạo nên một môi trường sống văn hóa lành mạnh ở các vùng quê.

Một trong những nét mới khi triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021 - 2025 của tỉnh Đồng Nai là bảo đảm NTM phát triển hài hòa, bền vững, giàu bản sắc, nâng cao dân trí và chất lượng sống cho người dân. Bám sát mục tiêu trên, Đồng Nai đã chú trọng khai thác, bảo tồn giá trị văn hóa bản địa đa dạng, đặc sắc, xem đó là tài sản quý cần bảo vệ và phát huy để nông thôn không chỉ giàu, đẹp mà còn đậm đà bản sắc văn hóa.

Theo UBND tỉnh Đồng Nai, trong quá trình xây dựng NTM, ngoài những tiêu chí cứng, các địa phương trên địa bàn tỉnh rất chú trọng đến các tiêu chí văn hóa, nhất là trong xây dựng và phát huy công năng của các thiết chế văn hóa. Tiêu biểu là tại các xã, các mô hình câu lạc bộ, đội, nhóm sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao… không ngừng được nhân rộng. Việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa nông thôn được chú trọng nhằm giữ gìn hồn quê Việt; góp phần không ngừng nâng cao đời sống tinh thần cho người dân nông thôn.

Là một trong những địa phương giữ vững và nâng chất các tiêu chí văn hóa NTM kiểu mẫu, xã Xuân Định đã đầu tư các trang thiết bị, vận động các nguồn xã hội hóa để bê tông hóa các tuyến đường giao thông nông thôn, lắp đặt hệ thống đèn đường, camera an ninh, tổ chức nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao. UBND xã Xuân Định cho biết, hiện Trung tâm Văn hóa, thể thao và học tập cộng đồng xã đã trang bị hàng trăm đầu sách, duy trì hoạt động nhiều câu lạc bộ như bóng đá, bóng chuyền... Tại đây cũng được trang bị nhiều dụng cụ, trò chơi phục vụ cho nhu cầu của nhân dân.

Gìn giữ nét đặc sắc văn hóa bản địa

Sở hữu cộng đồng dân cư đa dạng với khoảng 13 dân tộc anh em cùng sinh sống, xã Nha Bích là nơi hội tụ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc; nổi bật trong đó là các lễ hội, phong tục, tập quán của người Khmer và S’tiêng - hai dân tộc chiếm tỷ lệ lớn trong tổng dân cư vẫn đang được gìn giữ và lan tỏa tích cực.

UBND xã Nha Bích cho biết, chính quyền địa phương đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao đời sống tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số trong quá trình xây dựng NTM; song song với việc tạo sinh kế, nâng thu nhập cho người dân, điều quan trọng không kém là phải giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa riêng của từng dân tộc, qua đó tạo nên nét đặc thù, độc đáo của Nha Bích.

Phường Tân Triều là địa phương có nhiều mô hình hay trong phát huy tiêu chí văn hóa gắn với xây dựng NTM. Tiêu biểu nhất là mô hình “Ngôi nhà trí tuệ”. Đây là mô hình hoạt động trong lĩnh vực giáo dục, tập trung vào việc tạo dựng, duy trì và phát triển những cộng đồng học tập và các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể dục thể thao, góp phần rèn luyện kỹ năng sống, tạo sân chơi lành mạnh cho thanh thiếu niên và người dân.

Chính quyền địa phương lựa chọn xây dựng Ngôi nhà trí tuệ sử dụng một phần diện tích của nhà văn hóa, trung tâm văn hóa - thể thao, hội trường cộng đồng để đặt các giá sách được trang bị sách báo, tạp chí và một số trang thiết bị, bố trí bàn ghế đọc sách và tổ chức các hoạt động hỗ trợ dạy học. Ngoài ra, nơi đây còn được bố trí thêm các hoạt động vui chơi giải trí khác như bóng bàn, cờ vua, cờ tướng, trò chơi dân gian… Tùy theo điều kiện cụ thể của từng thiết chế văn hóa để bố trí các hoạt động hỗ trợ dạy học văn hóa, thư viện đọc sách, kỹ năng sống, duy trì phát triển các loại hình văn hóa dân gian phù hợp với đặc trưng của từng địa phương…

Các Ngôi nhà trí tuệ đã thành lập được 100 câu lạc bộ như đọc sách, tiếng Anh, bóng đá, yoga, võ thuật, thể dục dưỡng sinh… Trung bình mỗi Ngôi nhà trí tuệ thu hút hơn 100 người/ngày đến sinh hoạt với đa đạng các hoạt động vui chơi, giải trí, thể dục - thể thao, đọc sách, học tiếng Anh, giao lưu với giáo viên tiếng Anh người nước ngoài. Đặc biệt, Ngôi nhà trí tuệ đã tiếp và giao lưu với 5 đoàn người nước ngoài chia sẻ kinh nghiệm trong việc xây dựng và tổ chức hoạt động; giao lưu phát triển kỹ năng tiếng Anh cho các câu lạc bộ tiếng Anh. Nhờ đó, tỷ lệ người dân tham gia sinh hoạt văn hóa, văn nghệ trên địa bàn đạt gần 55% tổng dân số; tỷ lệ số người tập thể dục - thể thao thường xuyên gần 54%. Trong những năm qua, mô hình này tiếp tục được nhân rộng trong các trường học với mục tiêu tạo ra những thư viện thân thiện, thư viện thông minh và phát triển văn hóa đọc trong trường học.