Talkshow “Sở hữu nhà ở xã hội từ giấc mơ đến hiện thực” nằm trong sự kiện “Vì 1 triệu mái ấm gia đình Việt” do Tập đoàn Hoàng Quân và Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh sáng 17.11.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Phan Đức Hiếu chia sẻ: “1 triệu căn nhà ở xã hội” (NOXH) là từ khóa được nhắc đến nhiều nhất trong hôm nay. NOXH là một sản phẩm mà Chính phủ mong muốn phát triển dành riêng cho nhóm đối tượng là những người có thu nhập thấp. Tuy nhiên, thực tế với thu nhập thấp thì khó có thể tiếp cận mua nhà hay có một chỗ ở như những người dân khác.
Các dự án NOXH hiện nay thực hiện theo cơ chế doanh nghiệp đầu tư xây dựng bằng vốn của doanh nghiệp chứ không phải xây dựng bằng tiền của Nhà nước. “Ba điều luật năm ngoái đã hạ thấp điều kiện để người dân có thể tiếp cận gần hơn với giấc mơ NOXH. Tức là mở rộng đối tượng đối với những người có thu nhập hạn chế có thêm cơ hội tiếp cận nguồn cung cấp NOXH. Còn doanh nghiệp thì có 2 lựa chọn là xây nhà ở thương mại thông thường hoặc NOXH.
"Cá nhân tôi đánh giá xây dựng NOXH khó hơn là lựa chọn phân khúc nhà ở thương mại, bởi lựa chọn phân khúc này là sự san sẻ với xã hội. Tập đoàn Hoàng Quân cũng giống như nhiều đơn vị khác, có nhiều sáng tạo để tạo ra nhiều sản phẩm NOXH hơn. Một trong những cách đó là tạo ra từ thiết kế xây dựng tạo thêm nguồn nhiều nguồn vốn từ các ngân hàng”, ông Hiếu nhận định.
Chủ tịch Hội Môi giới BĐS Việt Nam Nguyễn Văn Đính đồng tình với ý kiến của các khách mời tại chương trình. Ông Đính cho rằng, trước đây, việc thực hiện dự án NOXH có nhiều khó khăn, vướng mắc, tập trung vào 5 yếu tố: quỹ đất, thủ tục, cơ chế, lãi suất và đầu ra thị trường. Hiện nay, vấn đề thủ tục, đầu ra và vốn thì các quy định của pháp luật đã gần như “cởi trói” một cách rất mạnh cho hướng phát triển NOXH.
Theo ông Đính “điểm nghẽn” trong thực hiện NOXH hiện nay còn nhiều như: vấn đề về lãi suất. Đối với khách hàng mua NOXH là những người ít có khả năng chi trả những chi phí vay bằng đồng lương. Trong khi đó, doanh nghiệp thực hiện dự án NOXH cũng đang gặp khó trong việc tiếp cận nguồn đất.
“Vấn đề ứng xử của chính quyền cần phải được đẩy mạnh hơn, nhất là chính quyền địa phương nơi các doanh nghiệp tiếp cận vẫn bị rào cản. Bên cạnh đó, những quy định, quy trình hướng dẫn thực hiện vẫn lúng túng nên đến lúc này thực trạng thực thi của luật tại một số địa phương vẫn còn khó khăn, vướng mắc”, ông Đính cho hay.
Tiến sĩ Cấn Văn Lực, chương trình NOXH hiện còn nhiều khó khăn do vướng mắc về cơ chế, chính sách, quy trình - thủ tục và thực thi. Hiện nay mỗi địa phương thực hiện một kiểu, quy trình, thủ tục triển khai NOXH còn phức tạp. Trong khi đó, nguồn vốn phát triển NOXH cũng là một vướng mắc lớn. Nguồn vốn phát triển NOXH trong thời gian qua chủ yếu dưới hình thức các “gói hỗ trợ” ngắn và trung hạn, do đó chỉ mang tính thời điểm và không bền vững; và gần như chưa có nguồn vốn hỗ trợ nhà ở thương mại vừa túi tiền.
Bên cạnh đó là các vướng mắc liên quan đến công tác quy hoạch, quỹ đất: có tình trạng vừa thiếu, vừa thừa quỹ đất phát triển NOXH tại nhiều địa phương. Nguyên nhân chủ yếu là đến từ công tác quy hoạch, khi nhiều địa phương chưa quan tâm đến phát triển NOXH, chưa chủ động dành những quỹ đất trong quy hoạch đô thị, khu công nghiệp cho xây dựng NOXH, chưa có quy chuẩn nào về quỹ đất NOXH…
Một vướng mắc khác mà tiến sĩ Lực đưa ra đó là giới hạn về lợi nhuận của các dự án NOXH ở mức tối đa 10% tổng chi phí đầu tư xây dựng phần diện tích NOXH. Đây không phải là mức lợi nhuận hấp dẫn. Ngoài ra còn nhiều vấn đề khác khiến cho việc triển khai dự án NOXH “rất khiêm tốn” đó là hoạt động thanh tra, kiểm tra phức tạp, các dự án phải tuân thủ quy định khá phức tạp và nhiều trường hợp chưa thống nhất cách hiểu giữa các địa phương nên phần nào ảnh hưởng đến hoạt động của DN.
