Đầu tháng 3 tới, Bộ GD-ĐT sẽ công bố số liệu tuyển sinh 2023 để các trường, các thí sinh, phụ huynh có thông tin đưa ra các quyết định phù hợp nhất trong việc định hướng đăng ký xét tuyển đại học. Phóng viên Báo Đại biểu Nhân dân đã có cuộc trao đổi với PGS.TS Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học - Bộ GD-ĐT về công tác tuyển sinh năm 2024. 

 Khuyến khích các trường công bố đề án tuyển sinh sớm

- Đến thời điểm này đã có rất nhiều trường đại học công bố đề án tuyển sinh năm học 2024. Theo bà, năm nay tuyển sinh có điểm gì mới cho với năm trước?

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy: Sự thay đổi của các trường trong đề án tuyển sinh cho thấy, các trường đại học đã rất nhạy bén, bám sát yêu cầu phát triển nhân lực của quốc gia.

Tuyển sinh năm 2024 này, nhiều trường đã và sẽ mở các ngành, các chương trình đào tạo liên quan tới thiết kế vi mạch, công nghệ bán dẫn; nhiều trường bắt đầu mở và triển khai đào tạo các ngành về Công nghệ thông tin, Khoa học máy tính, các ngành liên quan phân tích dữ liệu, trí tuệ nhân tạo…

Quy chế tuyển sinh năm 2024 của Bộ GD-ĐT giữ ổn định như năm trước, với các nguyên tắc và nội dung nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi nhất có thể cho các thí sinh. Đây là căn cứ quan trọng và thuận lợi cho thí sinh và nhà trường.

Do vậy các trường đại học công bố đề án tuyển sinh sớm cho năm 2024 là việc đáng khuyến khích, để thí sinh có thêm thời gian nghiên cứu và chuẩn bị tốt nhất, cho cả kỳ thi tốt nghiệp THPT và các đợt xét tuyển vào đại học, cao đẳng.

Việc truyền thông, thông tin tới các thí sinh về các đề án tuyển sinh, các ngành đào tạo mới, các phương thức tuyển  sinh… là rất quan trọng của các trường và cần có sự giúp sức của nhiều kênh, nhiều bên liên quan để thông tin nhanh chóng và chính xác nhất.

Đảm bảo công bằng chất lượng đầu vào

- Theo phương thức tuyển sinh của nhiều trường đại học đã công bố, trong đó đều có chỉ tiêu dành cho phương thức xét tuyển bằng học bạ. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, tuyển sinh bằng học bạ khó tạo “công bằng” giữa các thí sinh xét tuyển bằng phương thức khác như điểm thi tốt nghiệp THPT. Ý kiến của bà về vấn đề này như thế nào?

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy: Kết quả học tập ở bậc THPT của các thí sinh là phản ánh cả một quá trình học tập và đây cũng là một trong các kênh thông tin quan trọng để đánh giá năng lực, khả năng học tập, tiếp thu kiến thức và triển vọng tiếp tục học tập ở các bậc học cao hơn.

Quy chế tuyển sinh yêu cầu các cơ sở đào tạo có trách nhiệm giải trình về căn cứ khoa học và thực tiễn trong xác định phương thức tuyển sinh, phương thức xét tuyển, tổ hợp xét tuyển và phân bổ chỉ tiêu tuyển sinh; trong đó, các trường cũng cần có phân tích, đánh giá và đối sánh kết quả học tập của sinh viên trúng tuyển hàng năm theo các phương thức xét tuyển, tổ hợp xét tuyển khác nhau.

Vừa qua, một số trường đại học cũng đã công bố một số phân tích đối sánh và phân tích tương quan để xem xét các phương thức tuyển sinh (ví dụ bằng học bạ, bằng điểm thi tốt nghiệp THPT…) có tương quan như thế nào với kết quả học tập của các em sinh viên khi vào học ở trình độ đại học.

Kết quả phân tích này sẽ đưa đến việc các trường điều chỉnh các phương thức tuyển sinh, chỉ tiêu dành cho các phương thức… một cách hợp lý, khoa học, có căn cứ.

Tuyển sinh dù bằng phương thức nào thì điều quan trọng nhất chính là phải đảm bảo được chất lượng đầu vào của thí sinh đáp ứng được yêu cầu của chương trình đào tạo, và đồng thời đảm bảo sự công bằng giữa các thí sinh ứng tuyển.

Đối với các trường đại học đào tạo các ngành không có mức độ cạnh tranh quá cao, thì việc các thí sinh đạt một ngưỡng kết quả học tập (thể hiện qua điểm thi tốt nghiệp THPT hay học bạ) là có thể vào học được, và các em cũng không gặp phải khó khăn gì khi theo học.

Đối với các trường đại học, các ngành đào tạo có mức độ cạnh tranh cao, các trường cần có sự đối sánh công bằng, cần một mặt bằng chung tin cậy ở mức cao để xét tuyển, từ cao xuống thấp. Do vậy, các trường có thể sử dụng kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT hoặc cần 1 kỳ thi tuyển sinh riêng như đánh giá tư duy, đánh giá năng lực,… hoặc các trường có đào tạo các ngành đặc thù thì cần các kỳ thi năng khiếu riêng…

Các thí sinh nghiên cứu kỹ đề án tuyển sinh của từng trường trước khi đăng ký

-Mặc dù Bộ GD-ĐT đã khuyến cáo nhưng nhiều trường đại học hiện nay vẫn đưa ra nhiều phương thức xét tuyển “lắt léo” khiến thí sinh như lạc vào “ma trận”, lúng túng không biết chọn phương thức nào. Bà có chia sẻ gì với các thí sinh tham gia xét tuyển năm nay?

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy: Dù xét tuyển theo phương thức nào, cách đánh giá nào cũng đều dựa trên tiêu chí, yêu cầu về kiến thức nền tảng, năng lực cốt lõi, khả năng học tập của người học (những năng lực cần thiết cho các ngành, chương trình đào tạo; đã được định hướng, lựa chọn từ sớm khi các em vào học THPT, chứ không phải chỉ mới xác định trong thời gian ngắn).

Từ nhiều năm nay, các thí sinh đã học tốt, có năng lực tốt thì dù đánh giá theo cách này hay cách khác đều không cần phải băn khoăn, vì đều đánh giá đúng năng lực của thí sinh, phù hợp với yêu cầu của trường, của ngành đào tạo.

Tuy nhiên, thí sinh lưu ý, xem xét nghiên cứu kỹ lưỡng đề án tuyển sinh của các trường đã công bố; thực chất các thí sinh đều đã có thời gian khá dài để chuẩn bị chứ không phải chờ đến học kỳ cuối cùng của năm lớp 12 mới bắt đầu chuẩn bị.

Hiện nay, hầu hết các trường vẫn giữ ổn định các phương thức xét tuyển của năm trước, có thể thay đổi phân bố số lượng chỉ tiêu cho từng phương thức nhất định. Các thí sinh nghiên cứu kỹ thông tin này để đăng ký xét tuyển phù hợp.

Các thí sinh cần tập trung cao độ cho kỳ thi tốt nghiệp THPT. Đây là điều kiện cần để vào học ở bậc đại học. Bên cạnh đó, chuẩn bị cho các phương thức xét tuyển mà các em có lợi thế, hoặc đã nghiên cứu theo đuổi từ trước; chuẩn bị đúng các hồ sơ, đáp ứng về quy trình và thời hạn mà các trường công bố (nhất là khi các trường có tổ chức xét tuyển sớm).

Ngoài ra, các trường đại học cần xem xét, cân nhắc việc sử dụng các đợt xét tuyển sớm, phương thức xét tuyển sớm. Theo tôi, đối với những trường quan tâm nhiều đến chất lượng và sự công bằng đối với thí sinh thì phương thức xét tuyển sớm không mang lại hiệu quả nhiều lắm, mà lại khó đảm bảo sự công bằng.

Việc dành nhiều chỉ tiêu cho xét tuyển sớm có thể làm bỏ lỡ mất các thí sinh giỏi khi các em đặt nguyện vọng trong Hệ thống hỗ trợ xét tuyển chung.

Các trường cần ưu tiên việc phân tích so sánh tương quan kết quả học tập ở bậc đại học với các phương thức xét tuyển đầu vào; từ đó lựa chọn phương thức xét tuyển khoa học, phù hợp, công bằng với thí sinh, phù hợp với các đặc trưng riêng của nhà trường.

Các trường cũng nên tránh sử dụng quá nhiều phương thức xét tuyển không cần thiết, có thể gây khó khăn, rắc rối đối với thí sinh.

- Với các thí sinh trúng tuyển sớm thì cần làm những thủ tục gì thưa bà?

PGS.TS Nguyễn Thu Thủy: Dù các em có tham gia xét tuyển sớm và có kết quả đã trúng tuyển sớm vẫn cần đăng ký các nguyện vọng trúng tuyển đó trên Hệ thống hỗ trợ xét tuyển chung của Bộ GD-ĐT thì nguyện vọng đó mới có giá trị xét tuyển cuối cùng.

Nguyên tắc trong xét tuyển là đảm bảo quyền lợi cao nhất cho thí sinh: các em được đăng ký xét tuyển không giới hạn số nguyện vọng xét tuyển, và không cần đăng ký phương thức hay tổ hợp xét tuyển, mà chỉ chọn ngành/trường xét tuyển để đăng ký.

 Hệ thống sẽ hỗ trợ sắp xếp các nguyện vọng, sử dụng tất cả các kết quả, dữ liệu có thể dùng để xét tuyển đã được cung cấp, để sao cho các em trúng tuyển vào nguyện vọng ưu tiên nhất trong số các nguyện vọng mà các em đủ điều kiện trúng tuyển.

Các em không nên tập trung các nguyện vọng chỉ vào một số ngành hoặc trường có mức độ cạnh tranh đều ở mức cao (tránh rủi ro là không đạt nguyện vọng nào vì mức độ cạnh tranh quá cao).

Theo đó, cách đơn giản nhất, mà lại tốt nhất, hiệu quả nhất cho thí sinh là xếp ưu tiên các nguyện vào trường vào ngành mà mình yêu thích, đam mê, có sở trường, năng lực… nhất lên trên. Đây chính là tính ưu việt của Hệ thống hỗ trợ xét tuyển chung.

- Xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Thu Thủy!