Trình chiếu video clip, truyền hình trực tiếp

Thu thập tài liệu, khảo sát thực tế

Theo Thường trực HĐND tỉnh Khánh Hòa, một trong những vấn đề quan tâm nhất để tổ chức giải trình là việc lựa chọn nội dung giải trình, thường là những nội dung bức xúc, nổi cộm liên quan đến sự phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh, được cử tri và Nhân dân quan tâm; là những vấn đề cụ thể, khó có thể giải đáp hết qua các kỳ họp HĐND, phiên họp của Thường trực HĐND tỉnh. Khi đã lựa chọn được vấn đề cần giải trình, tùy từng lĩnh vực, Thường trực HĐND tỉnh giao cho các Ban của HĐND tỉnh nghiên cứu, thu thập tài liệu, tiến hành khảo sát. Từ kết quả khảo sát của các Ban, Thường trực HĐND tỉnh xây dựng kế hoạch tổ chức phiên giải trình (xác định rõ nội dung, đối tượng phải giải trình, thời gian tổ chức phiên giải trình...).

Thực tế tại Khánh Hòa nhiệm kỳ 2016 - 2021, từ những bức xúc của cử tri liên quan đến việc thực hiện các quy định của pháp luật về hoạt động quảng cáo trên địa bàn, Thường trực HĐND tỉnh đã giao Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh khảo sát thực tế và lựa chọn nội dung đề nghị UBND tỉnh, UBND thành phố Nha Trang giải trình về việc chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động quảng cáo trên địa bàn tỉnh. Trên cơ sở kết quả báo cáo khảo sát của Ban, Thường trực HĐND tỉnh ban hành Quyết định thành lập Đoàn công tác, mời một số sở, ngành, địa phương liên quan và Đài Phát thanh - Truyền hình thực hiện video clip. Sau đó, chỉ đạo xây dựng kịch bản để trình chiếu tại phiên giải trình. Từ kết quả hoạt động này, UBND tỉnh đã chỉ đạo các cơ quan liên quan thực hiện ngay các kiến nghị của Thường trực HĐND tỉnh tại phiên giải trình này và tạo được sự đồng thuận rất lớn từ UBND tỉnh và cử tri trong toàn tỉnh.

Hoặc như đầu nhiệm kỳ, khi Luật Tổ chức chính quyền địa phương vừa có hiệu lực thi hành, trong đó quy định về việc phân cấp cho chính quyền địa phương cấp huyện, xã, cơ quan nhà nước cấp dưới thực hiện nhiệm vụ của chính quyền địa phương ở tỉnh (quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 19). Tuy nhiên, do chưa có những quy định cụ thể về thẩm quyền, nội dung, nguồn lực thực hiện phân cấp... nên việc ủy quyền cho cấp dưới thực hiện các nhiệm vụ của cấp tỉnh còn nhiều hạn chế, phân cấp nội dung nhưng không giao nguồn lực... dẫn đến việc triển khai trên thực tế còn rất nhiều lúng túng. Nhận thấy vướng mắc trong vấn đề này, Thường trực HĐND tỉnh giao Ban Kinh tế - Ngân sách nghiên cứu, tìm hiểu các thông tin và quy định của pháp luật, tổ chức khảo sát thực tế... từ đó, yêu cầu UBND tỉnh giải trình tại phiên họp.

Sau khi đã lựa chọn được nội dung, xây dựng kế hoạch giải trình chi tiết, Thường trực HĐND tỉnh gửi văn bản yêu cầu các cơ quan, đơn vị liên quan báo cáo rõ về nội dung cần giải trình, gửi về Thường trực HĐND tỉnh trước khi tổ chức phiên họp từ 5 - 7 ngày. Ngay sau đó, Thường trực HĐND tỉnh giao các Ban của HĐND, Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh nghiên cứu, xem xét và nêu các vấn đề chưa rõ, chưa thống nhất cần tiếp tục trao đổi hoặc làm rõ tại phiên họp. Các vấn đề cần làm rõ được gửi đến thành viên Thường trực HĐND tỉnh, đại biểu HĐND tỉnh được mời tham dự phiên họp để nghiên cứu, tham khảo và chuẩn bị nội dung phát biểu tại phiên họp.

Ban hành nghị quyết về vấn đề giải trình

Về quy trình tổ chức hoạt động giải trình, khoản 4, Điều 72 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND năm 2015 đã có quy định tương đối chặt chẽ. Tuy nhiên, trên thực tế, để phiên giải trình có hiệu quả, mang tính thực tế cao, trước khi tiến hành giải trình về nội dung cụ thể (ví dụ như về hoạt động quảng cáo), sẽ trình chiếu video clip về thực tế của hoạt động này ở thành phố Nha Trang. Đồng thời, Thường trực HĐND tỉnh quyết định truyền hình trực tiếp đối với vấn đề giải trình để Nhân dân và cử tri theo dõi. Đây là một cách làm sáng tạo, đem lại hình ảnh thực tế sinh động, mang tính thuyết phục cao.

Ngay sau phiên họp, để những nội dung giải trình, vấn đề cần làm rõ, những giải pháp phải thực hiện... được đi vào cuộc sống, mặc dù Luật không quy định phải ban hành nghị quyết, nhưng từ thực tế ở địa phương, nhằm nâng cao hiệu quả giám sát và chế tài bắt buộc phải thực hiện kết luận của Chủ tọa phiên họp, Thường trực HĐND tỉnh Khánh Hòa ban hành Nghị quyết về vấn đề giải trình gửi đến các cơ quan, đơn vị và cá nhân liên quan biết để tổ chức thực hiện. Nghị quyết của Thường trực HĐND tỉnh phân công cụ thể nhiệm vụ giám sát của các Ban của HĐND tỉnh, nhiệm vụ giúp Thường trực HĐND tỉnh theo dõi, tham mưu và đôn đốc thực hiện kết luận cho Văn phòng Đoàn ĐBQH và HĐND tỉnh; đồng thời, tham mưu, đề xuất phương án giải quyết đối với các kiến nghị chưa được giải quyết hoặc giải quyết chưa đầy đủ để các kiến nghị thực hiện nghiêm túc. Kết quả thực hiện các kiến nghị về nội dung giải trình phải được tổng hợp, báo cáo tại phiên họp của Thường trực HĐND tỉnh (thời điểm báo cáo sẽ do Thường trực HĐND tỉnh xem xét, quyết định).