Nhiều kết quả tích cực
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng cho biết, cả nước có hơn 87% người trưởng thành có tài khoản thanh toán tại ngân hàng và nhiều ngân hàng đã có trên 95% số lượng giao dịch được xử lý trên kênh số. Tăng trưởng về số lượng giao dịch thanh toán qua di động (Mobile) và QR code bình quân qua các năm 2017 - 2023 đạt trên 100%/năm. Hạ tầng công nghệ ngân hàng thường xuyên được đầu tư nâng cấp, phát triển, bảo đảm hoạt động liên tục, thông suốt, an toàn. Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng xử lý bình quân 830.000 tỷ đồng/ngày (tương đương 40 tỷ USD), hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân 20 - 25 triệu giao dịch/ngày. Các công nghệ số mới, thành tựu của cuộc Cách mạng công nghệ 4.0 cũng được ứng dụng mạnh mẽ để phục vụ nhu cầu phát triển sản phẩm, dịch vụ mới và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng cao của người dân, doanh nghiệp.
Ngoài ra, ngành ngân hàng cũng đã phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong công tác phòng chống tội phạm và đặc biệt đã tiên phong triển khai hiệu quả các nhiệm vụ tại Đề án 06 nhằm thúc đẩy, tạo thuận lợi cho các ngân hàng, tổ chức trung gian thanh toán cung ứng các sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn, bảo mật, tiện ích, đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của khách hàng; trong đó tập trung triển khai, kết nối với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cho phép các tổ chức tín dụng có thể xác minh thông tin nhận biết khách hàng, làm sạch dữ liệu và hỗ trợ khách hàng trong tiếp cận các dịch vụ ngân hàng.
Thông tin thêm về kết quả chuyển đổi số ngành ngân hàng, ông Phạm Anh Tuấn, Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, hạ tầng phục vụ chuyển đổi số ngành ngân hàng luôn được chú trọng đầu tư, nâng cấp, phát triển. Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% như tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền... Nhiều ngân hàng Việt Nam có tỷ lệ trên 95% giao dịch thực hiện trên kênh số. Hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt và hoạt động ngân hàng số trong 3 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm 2023 tiếp tục đạt được những chuyển biến tích cực. Giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt tăng 56,57% về số lượng và 31,35% về giá trị; qua kênh Internet tăng tương ứng 48,81% và 25,73%; qua kênh điện thoại di động tăng tương ứng 58,70% và 33,12%.
Tại NHNN, 100% các thủ tục hành chính đủ yêu cầu được cung cấp dưới hình thức dịch vụ công toàn trình và tích hợp trên Cổng dịch vụ công quốc gia; trên 90% hồ sơ công việc được xử lý và lưu trữ trên môi trường số. Đến cuối năm 2023, đã có 87,08% người trưởng thành tương ứng 182 triệu tài khoản thanh toán vượt kế hoạch đặt ra tại Quyết định 1813 của Thủ tướng Chính phủ. Bên cạnh đó, tại các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, 80% hồ sơ công việc được xử lý trên môi trường số; 55% nghiệp vụ ngân hàng được số hóa hoàn toàn; 49% khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán điện tử; 66% số lượng giao dịch của khách hàng thực hiện trên môi trường số; 17 tổ chức tín dụng đã số hóa hoàn toàn với các dịch vụ cho vay cá nhân, nhỏ lẻ.
An toàn bảo mật là thách thức lớn
Mặc dù, chuyển đổi số ngân hàng đã đạt được những thành quả đáng khích lệ nhưng theo đại diện Ngân hàng Nhà nước vẫn còn nhiều thách thức. Cụ thể, một số thể chế, chính sách vẫn còn nhiều vướng mắc; hạ tầng số, nền tảng số còn chưa theo kịp nhu cầu thực tế; công tác bảo đảm an ninh an toàn, bảo mật thông tin chưa ngăn chặn được các mã độc tống tiền; các doanh nghiệp tham gia phát triển các công nghệ mới (Fintech) còn hạn chế; còn thiếu hụt nhân lực trình độ cao, nhất là nhân lực công nghệ thông tin…
Do đó, đại diện Ngân hàng Nhà nước cho biết thời gian tới sẽ ưu tiên tập trung tiếp tục nâng cấp, hoàn thiện các hạ tầng công nghệ và và chú trọng công tác bảo đảm an ninh an toàn và bảo mật thông tin trong quá trình chuyển đổi số ngân hàng. Thống nhất chỉ đạo toàn ngành sắp xếp, bố trí nguồn lực hợp lý cho hoạt động chuyển đổi số và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, phân tích dữ liệu để cung ứng sản phẩm, dịch vụ tiện ích tới người dân, doanh nghiệp. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, giáo dục tài chính cho người dân, doanh nghiệp sử dụng dịch vụ ngân hàng trên kênh số một cách an toàn, hiệu quả.
Theo Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Phạm Đức Long, xu hướng chuyển đổi số ngành ngân hàng trong thời gian tới cần được xem xét, thúc đẩy qua các khía cạnh; đầu tiên cần phải khai thác hiệu quả dữ liệu thông qua thí điểm, xây dựng các quyết định pháp lý liên quan... Điều này sẽ giúp tạo nên nhiều giá trị cho ngành ngân hàng nói riêng và hoạt động của nền kinh tế nói chung. Nếu không có sự hỗ trợ đầy đủ của dữ liệu, các ứng dụng thực tế, công nghệ của ngành tài chính - ngân hàng sẽ chưa đạt yêu cầu về chuyển đổi số. Đồng thời, NHNN xem xét triển khai một số nội dung liên quan như: AI (trí tuệ nhân tạo) ứng dụng trong dữ liệu, điều hành chính sách tiền tệ; xây dựng hệ thống kết nối online để phục vụ công tác quản lý nhà nước và bảo đảm hoạt động của các tổ chức tín dụng an toàn, hiệu quả…
Do đó, chuyển đổi số ngành ngân hàng cần nâng cao năng lực quản trị số của NHNN và các cơ quan quản lý tài chính khi đưa ra các quyết sách dựa trên dữ liệu. Đặc biệt, hiện nay tình hình tấn công vào hệ thống cũng như đánh cắp thông tin của người dùng trên các nền tảng trực tuyến ngày càng gia tăng và có chiều hướng phức tạp, nhất là về vấn đề chiếm quyền hệ thống thông tin đe dọa nghiêm trọng đến các ngân hàng và nền kinh tế…
