Một đất nước khó có thể phát triển bứt phá khi mà chi phí cho bộ máy chiếm khoảng 70% ngân sách, chỉ còn 30% ngân sách dành cho đầu tư phát triển. Trong khi đó, việc tối ưu hóa của cuộc Cách mạng Công nghệ 4.0, đòi hỏi bộ máy phải có sự thay đổi để theo kịp hội nhập. Đây là một trong những yêu cầu đặt ra buộc chúng ta phải thúc đẩy tiến độ cải cách bộ máy.
Với tinh thần “không thể chậm trễ”, ở lần thực hiện sắp xếp này, chúng ta đã đạt được những kết quả bước đầu khá tích cực. Kết quả này được thể hiện bởi số lượng đầu mối giảm khá nhiều khi thực hiện việc sáp nhập, cơ cấu bên trong của các bộ, ngành Trung ương, quán triệt đúng tinh thần một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính. Việc sắp xếp, sáp nhập các cơ quan ở trung ương chúng ta đã tính toán một cách cẩn trọng, thấu đáo, nhận được sự đồng thuận, ủng hộ cao của Nhân dân, đặc biệt là cán bộ, công chức, viên chức trong quá trình sắp xếp.
Do đó, việc nghiên cứu định hướng sáp nhập một số đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã cũng sẽ được thực hiện trên tinh thần thận trọng, khách quan và bảo đảm sự đồng thuận cao nhất của người dân. Kết luận 127-KL/TW cũng nêu rõ, việc nghiên cứu phải tiến hành khách quan, dân chủ, khoa học, cụ thể, sâu sắc, cầu thị, sát đúng với tình hình thực tiễn; khắc phục triệt để chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, chia cắt về địa bàn, lĩnh vực, tổ chức trung gian cồng kềnh; bảo đảm hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, nâng cao vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.
Tinh gọn bộ máy đồng nghĩa với việc cắt giảm các khâu trung gian, các cơ quan đang trùng nhiệm vụ để phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn, cũng như giảm đi gánh nặng ngân sách. Tuy nhiên, cũng cần nhấn mạnh rằng, tinh gọn không có nghĩa là cắt giảm cơ học mà tinh giản để loại bỏ những vị trí không cần thiết, giảm những công việc không hiệu quả. Từ đó, tập trung nguồn lực cho những lĩnh vực then chốt, những con người thực sự xứng đáng và phù hợp, như Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, không để cơ quan nhà nước là "vùng trú an toàn" cho cán bộ yếu kém.
Muốn sáp nhập đơn vị cấp tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập một số đơn vị cấp xã không cơ học, chúng ta cần có sự nghiên cứu, tính toán phương án sáp nhập một cách khoa học. Theo đó phải căn cứ vào quy mô dân số, diện tích tự nhiên. Đối với cấp tỉnh việc sáp nhập cần phải tính tới quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành.
Tương tự, khi sáp nhập một số đơn vị cấp xã, ngoài căn cứ vào quy mô dân số, diện tích, chúng ta cũng phải xác định rõ mô hình chính quyền địa phương cấp xã đối với khu vực đô thị, nông thôn, miền núi, đồng bằng, hải đảo. Và đặc biệt, cần lưu ý đến yếu tố văn hóa, lịch sử, tôn giáo… Có như vậy, việc sáp nhập mới nhận được sự đồng thuận, ủng hộ cao của người dân - đối tượng ảnh hưởng trực tiếp từ việc sáp nhập đơn vị hành chính.
Sắp xếp tinh gọn bộ máy nói chung, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, đơn vị cấp xã là công việc khó, nhạy cảm, phức tạp. Bởi tác động trực tiếp đến cuộc sống của cán bộ, công chức và ảnh hưởng đến thói quen, tập quán của người dân địa phương. Do đó, chúng ta cần được thực hiện thận trọng, giải quyết chế độ chính sách một cách “hợp tình hợp lý” cho cán bộ, công chức, viên chức - đối tượng bị ảnh hưởng trực tiếp từ việc tinh giản sau sáp nhập.
Chúng ta cũng đã trải qua thời kỳ chia tách, sáp nhập tỉnh, thành phố và đặc biệt gần đây nhất đã thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2023 - 2025. Mỗi lần sáp nhập, chia tách đều phù hợp với tình hình thực tiễn của đất nước.
Ở lần sáp nhập tỉnh, cấp xã lần này cũng xuất phát từ yêu cầu khách quan. Sáp nhập để bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn, đáp ứng với yêu cầu đổi mới của đất nước, để phục vụ người dân, doanh nghiệp tốt hơn.
