Danh hiệu “Công dân Quảng Ninh Ưu tú” được xét tặng vào dịp kỷ niệm Ngày thành lập tỉnh Quảng Ninh (30.10) hàng năm với số lượng xét tặng không quá 10 cá nhân trong mỗi năm để bảo đảm tính tiêu biểu, xuất sắc. Việc xét tặng được áp dụng cho cá nhân có thành tích đặc biệt xuất sắc tiêu biểu trong 9 lĩnh vực, gồm: lao động, sản xuất, kinh doanh; quản lý nhà nước, công tác Đảng, MTTQ và đoàn thể; quốc phòng, an ninh; văn hóa, thể thao và du lịch; nghiên cứu khoa học; giáo dục và đào tạo; y tế; hoạt động xã hội; dân tộc, tôn giáo. Cá nhân được tặng danh hiệu “Công dân Quảng Ninh ưu tú” sẽ được nhận Bằng chứng nhận, vật phẩm lưu niệm, tiền thưởng 50 triệu đồng và được ghi vào Sổ vàng truyền thống của tỉnh.
Theo đánh giá của Ban Pháp chế HĐND tỉnh, trong những năm qua, công tác thi đua khen thưởng luôn được tỉnh quan tâm, chỉ đạo tổ chức các phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp trong các tầng lớp nhân dân và cán bộ, đảng viên với các hình thức thi đua phong phú, nội dung thiết thực bám sát nhiệm vụ chính trị và phù hợp với điều kiện thực tế của mỗi cơ quan, đơn vị, địa phương; đã lựa chọn được nhiều tập thể, cá nhân có thành tích tiêu biểu để kịp thời biểu dương, tôn vinh, khen thưởng theo quy định của Luật Thi đua khen thưởng trên các lĩnh vực; thúc đẩy tinh thần thi đua trong lao động sản xuất qua đó tạo động lực góp phần hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an ninh chính trị, bảo đảm trật tự an toàn xã hội đã đề ra trong nghị quyết đại hội đảng bộ tỉnh.
Nhằm tiếp tục tạo sự chuyển biến sâu sắc trong thực hiện phong trào thi đua yêu nước của tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã ban hành Chỉ thị số 37- CT/TU ngày 21.7.2023 về đổi mới phong trào thi đua yêu nước trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh giai đoạn 2023 - 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó có chủ trương ban hành cơ chế, tạo cơ sở pháp lý cho việc thực hiện quy định về các danh hiệu thi đua và chính sách khen thưởng đặc thù của tỉnh. Căn cứ các quy định của pháp luật, việc ban hành Nghị quyết quy định về tặng danh hiệu công dân Quảng Ninh ưu tú là phù hợp chủ trương của Tỉnh ủy và tình hình thực tiễn của địa phương.
Tại kỳ họp, nhiều ý kiến cũng nhấn mạnh, việc quy định về tặng danh hiệu “Công dân Quảng Ninh ưu tú” là cần thiết trong quá trình xây dựng và phát triển, góp phần lan tỏa phong trào thi đua trong cộng đồng xã hội, khích lệ tinh thần ái quốc trong mọi tầng lớp nhân dân. Đây cũng là hành động cụ thể hóa thực hiện Nghị quyết số 17-NQ/TU ngày 30.10.2023 của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về xây dựng và phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Quảng Ninh trở thành nguồn lực nội sinh, động lực cho phát triển nhanh, bền vững.