Tiếng nói cơ sởSáng tạo, linh hoạt xóa nhà tạm, nhà dột nát
"Không ai bị bỏ lại phía sau" không chỉ là một khẩu hiệu, mà đã trở thành kim chỉ nam cho nhiều địa phương trên khắp cả nước trong "xóa nhà tạm, nhà dột nát". Trong hành trình đầy ý nghĩa này, bên cạnh sự hỗ trợ từ chính sách Nhà nước, tinh thần đoàn kết, những cách làm sáng tạo, linh hoạt từ cơ sở đã tạo nên những kết quả ấn tượng.
Vượt rào cản quan niệm bằng sự linh hoạt, thấu hiểu
Hành trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Tuy vậy, trong khó khăn, cách làm hay, nhiều mô hình sáng tạo được các địa phương trong cả nước vận dụng trên cơ sở điều kiện thực tiễn đã giúp tháo gỡ những "nút thắt" để nhiều gia đình có được mái ấm kiên cố và góp phần hoàn thành mục tiêu kế hoạch Ban Chỉ đạo Trung ương đề ra.
Tại một số địa phương khu vực phía Bắc, sau khi tháo gỡ những khó khăn về nguồn vốn, việc triển khai xây dựng, sửa chữa nhà lại đối mặt với một rào cản vô hình nhưng dai dẳng - quan niệm truyền thống; đặc biệt, là về "tuổi làm nhà". Nhiều người dân vì tin vào quan niệm "năm nay không hợp tuổi" đã nhất định xin lùi thời điểm khởi công, khiến tiến độ chung bị ảnh.
Thay vì áp đặt, chính quyền cơ sở đã chọn cách tiếp cận thấu đáo và sáng tạo. Điển hình, như xã Chợ Đồn (Thái Nguyên) - đội ngũ cán bộ địa phương đã tìm ra một giải pháp vô cùng độc đáo. Theo đó, xã đã thành lập các tổ công tác đặc biệt, bao gồm cán bộ và người dân có "tuổi đẹp", để đứng tên động thổ thay cho các hộ không hợp tuổi. Đồng thời, chính quyền cũng chủ động tiếp cận, vận động những người có uy tín trong dòng họ cùng tham gia thuyết phục.
Cách làm này đã tạo ra đột phá về kết quả triển khai. Nhiều hộ dân, thay vì chờ đến cuối năm, đã khởi công xây nhà sớm hơn vài tháng. Chỉ tính riêng đến cuối tháng 7/2025, 100% số hộ thuộc diện hỗ trợ tại xã Chợ Đồn, bao gồm cả những hộ phát sinh, đều đã được khởi công xây dựng. Điều này cho thấy, sự thấu hiểu và linh hoạt trong cách làm không chỉ giải quyết được vấn đề tâm lý, mà còn đẩy nhanh tiến độ, mang lại hiệu quả thiết thực.
Nhân lên sức mạnh của nghĩa xóm, tình làng
Nếu như ở Thái Nguyên, địa phương thể hiện sự sáng tạo, thấu hiểu trong cách thì tại nhiều địa phương khác trong cả nước, sức mạnh trong cuộc thi đua “xóa nhà tạm, nhà dột nát” lại được khơi dậy từ chính tình làng nghĩa xóm, từ tinh thần "lá lành đùm lá rách" của người dân.
Điển hình như tại tỉnh Quảng Ninh, chương trình này không chỉ thuộc trách nhiệm của chính quyền địa phương mà đã trở thành một phong trào nhận được sự chung tay của cả cộng đồng. Câu chuyện của anh Chíu Chăn Sềnh, ở thôn Đoàn Kết, xã Hà Lâu (nay là xã Điền Xá) là một ví dụ cảm động.
Từng sống trong căn nhà lợp tôn cũ nát, nay đã có cho riêng mình một mái nhà kiên cố, điều khiến anh Sềnh xúc động không chỉ là khoản hỗ trợ 80 triệu đồng từ Nhà nước, mà còn là sự chung tay của bà con lối xóm. Người góp ngày công, người cho mượn gạch, người nấu bữa cơm trưa cho thợ... Những hành động nhỏ nhưng đầy ắp tình người ấy đã biến giấc mơ của anh thành hiện thực.
Cũng tại tỉnh Quảng Ninh, câu chuyện của bà con thôn Nà Luông, xã Bình Liêu càng khẳng định, khi tinh thần đoàn kết được phát huy mạnh mẽ thì việc gì cũng có thể hoàn thành. Mỗi khi có hộ được hỗ trợ xây nhà, cả thôn lại xắn tay áo vào việc, tạo nên một không khí như ngày hội. "Không quan trọng nhà ai, miễn là có thể giúp nhau dựng mái ấm", ông Phùn Sau Dùng - người có uy tín trong thôn chia sẻ.
Không chỉ góp ngày công, tại tỉnh Tuyên Quang, Bắc Ninh, nhiều hộ dân còn sẵn sàng hiến đất để giúp nhau có được mái ấm. Câu chuyện của gia đình bà Hà Thị Bàn ở xã Tân An (Tuyên Quang) là một điển hình. Giữa lúc gia đình bà Dư Thị Phùi không có đất để xây nhà, bà Bàn đã thống nhất với gia đình tặng hơn 100m² đất ở, giúp bà Phùi nhanh chóng có được căn nhà kiên cố trước mùa mưa bão. Theo Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Tuyên Quang, từ đầu năm 2025 đến nay, đã có 10 gia đình tự nguyện hiến tổng cộng hơn 1.000m² đất để hỗ trợ các hộ nghèo.
Tại Bắc Ninh, câu chuyện của chị Từ Thị Oanh (sinh năm 1996, dân tộc Sán Dìu, thuộc diện hộ nghèo tại phường Chũ) cũng rất cảm động. Sống trong căn nhà xiêu vẹo trên mảnh đất chưa được cấp sổ, chị được chính quyền và bà con lối xóm góp đất, hỗ trợ gần 100m² đất để đủ điều kiện thụ hưởng chính sách.
Những câu chuyện tương tự tỉnh Thái Nguyên, Quảng Ninh, Tuyên Quang, Bắc Ninh chắc hẳn sẽ còn nhiều trên khắp mọi miền đất nước. Tính đến hết tháng 7/2025, cả nước đã có 23/34 tỉnh, thành phố hoàn thành mục tiêu xóa nhà tạm, nhà dột nát, với khoảng 283 nghìn căn nhà được sửa chữa, xây dựng mới. Đó là kết quả của những cách làm sáng tạo, linh hoạt và sự gắn kết, sẻ chia của cộng đồng đối với những hoàn cảnh khó khăn.
