Tiếng nói cơ sởMiền núi Nghệ An tăng tốc xóa nhà tạm, nhà dột nát

Nguy cơ không kịp tiến độ vẫn hiện hữu

Giữa tháng 5, nắng đã chạm tới từng lối nhỏ vùng cao Nghệ An. Những chuyến xe vào bản dựng nhà cho dân cũng tăng tần suất. Tại huyện Quỳ Hợp, không khí xây dựng đang diễn ra khẩn trương. Giai đoạn 2023 - 2025, huyện được phê duyệt hỗ trợ 865 hộ, trong đó có 682 căn từ nguồn xã hội hóa và 183 căn từ các chương trình mục tiêu khác.

Theo báo cáo của UBND huyện, tính đến tháng 3/2025, huyện đã hoàn thành hơn 500 căn nhà, bao gồm hơn 400 căn xây mới và hơn 30 căn sửa chữa. Mục tiêu của địa phương là hoàn thành nốt 351 căn còn lại, trong đó có 130 căn xây mới và 221 căn sửa chữa (trước ngày 30/6)… Có thể nói, đây là một bài toán không đơn giản, nhất là khi thời gian không còn nhiều, giá cả nguyên vật liệu vẫn cao, và sức dân tại chỗ không đồng đều.

Còn tại Quế Phong, Chủ tịch UBND huyện Cao Minh Tú cho biết, địa phương đang chạy đua với thời gian. Nhiều căn đã lên móng nhưng nếu không tháo được nút thắt về vốn và thi công, nguy cơ không kịp tiến độ vẫn hiện hữu.

Toàn huyện Quế Phong có 82 thôn bản thuộc diện đặc biệt khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo năm 2023 lên đến 34,84%, hộ cận nghèo chiếm 31,65%. Từ năm 2023 đến nay, huyện được hỗ trợ 2.191 hộ, trong đó cần xây mới 799 căn, sửa chữa 748 căn, lắp ghép 644 căn. Tính đến giữa tháng 3/2025, vẫn còn hơn 500 căn cần hoàn thành, trong đó 130 căn xây mới và hơn 300 căn sửa chữa…

Toàn tỉnh Nghệ An, theo số liệu mới đây, đã hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa hơn 11.000 căn nhà, đạt 75% nhu cầu phê duyệt ban đầu và hơn 66% nhu cầu phát sinh. Điều đáng mừng là 8 huyện đồng bằng đã cơ bản hoàn thành… Tuy nhiên, ở các địa phương vùng sâu, vùng xa, hành trình giảm nghèo không chỉ phụ thuộc vào nguồn lực mà còn phụ thuộc vào thời tiết, giao thông và khả năng tự xoay xở của người dân địa phương…

Những nút thắt cần giải pháp tháo gỡ

Tại xã Hữu Khuông (huyện Tương Dương), Chủ tịch UBND xã Lô Văn Giáp cho biết, toàn xã có 78 hộ đặc biệt khó khăn, phần lớn là người già neo đơn. Với mức hỗ trợ 40 triệu đồng/căn, trong điều kiện không có vật liệu tại chỗ, thiếu thợ địa phương… gần như không hộ nào có khả năng tự dựng nhà.

Thực tế này cũng diễn ra ở nhiều địa phương khác. Tại xã Tiền Phong (Quế Phong), gia đình bà Lô Thị Hương cũng được phê duyệt hỗ trợ 60 triệu đồng để xây nhà mới. Tuy nhiên, do chi phí thực tế vượt quá khả năng đối ứng nên đến nay gia đình vẫn chưa thể khởi công. Trong chuyến kiểm tra thực tế mới đây, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Trung đã đến thăm, trực tiếp trao quà từ Ban Chỉ đạo Chương trình 1838, đồng thời động viên gia đình tính toán phương án phù hợp, tránh vay số tiền quá lớn để rồi rơi vào khó khăn trong trả nợ.

Không chỉ các hộ nghèo, nhiều gia đình chính sách cũng đang gặp khó. Tại bản Vinh Tiến, xã Hạnh Dịch, gia đình ông Lô Văn Thông cũng được xét hỗ trợ 30 triệu đồng sửa chữa căn nhà đã xuống cấp nghiêm trọng. Tuy nhiên, do tuổi cao, không còn khả năng lao động, gia đình vẫn chưa thể bắt tay vào sửa chữa….

Thực tế triển khai tại cơ sở cho thấy, bài toán tiến độ không thể tách rời bài toán nguồn lực. Bí thư Huyện ủy Quỳ Châu Nguyễn Thanh Hoài chỉ rõ: “Nguồn vận động xã hội hóa tại địa phương còn nhiều hạn chế, dẫn đến khó khăn nhất định trong việc xóa nhà tạm, nhà dột cho hộ nghèo, hộ khó khăn về nhà ở. Nhận diện những khó khăn, đòi hỏi các địa phương phải quyết tâm hơn nữa mới có thể đạt mục tiêu đề ra”.

Tại cuộc làm việc với một số địa phương miền núi, trong đó có huyện Quế Phong, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Đức Trung yêu cầu: phải hoàn thành số nhà đã có nguồn vốn trong quý II. Phần còn lại cần xác định rõ nguồn lực, phân bổ nhanh, bảo đảm hoàn thành trước ngày 31/8/2025.

Bí thư Tỉnh ủy cũng lưu ý địa phương chú trọng tuyên truyền, vận động để người dân cân nhắc kỹ lưỡng trước khi khởi công xây dựng nhà mới; Ban Chỉ đạo cấp huyện và các xã cần xác định rõ lộ trình, báo cáo kết quả định kỳ cho Ban Chỉ đạo cấp tỉnh; tiếp tục huy động các nguồn hợp pháp từ xã hội để bổ sung hỗ trợ cho người có công, hộ nghèo và các gia đình đặc biệt khó khăn.