Thoát nghèo nhờ trồng cây luồng
Được hỗ trợ giống và phân bón, hướng dẫn kỹ thuật thâm canh, phục tráng rừng luồng, nhiều nông dân ở Thanh Hóa đã tìm được “chìa khóa” thoát nghèo.
Mang lại giá trị kinh tế cao
Đại diện một hộ nông dân trồng cây luồng ở bản Hậu, xã Tam Lư, huyện Quan Sơn chia sẻ, năm 2015 được sự hỗ trợ, động viên của UBND huyện Quan Sơn, gia đình đã chuyển đổi sang trồng cây luồng. Sau khi 1ha cây luồng đầu tiên mang lại giá trị cao nhờ chăm sóc đúng kỹ thuật, đến năm 2018, gia đình đã trồng thêm 4ha kết hợp với vầu, keo, nuôi thêm lợn, gà để lấy ngắn nuôi dài.
Với cây luồng mỗi năm, gia đình khai thác 2 đợt, trong đó, đợt 1 là phát quang, đợt 2 khai thác xen kẽ. Đến nay, mô hình kinh tế rừng của gia đình đã được mở rộng lên 6ha, thu nhập bình quân đạt 100 triệu đồng/năm, riêng cây luồng thu nhập khoảng 50 - 60 triệu đồng/năm. Với thu nhập này, gia đình không lo thiếu ăn, thiếu mặc, đời sống vật chất đầy đủ và tiện nghi hơn.
Một số hộ dân ở đây còn mở xưởng sản xuất và chế biến các sản phẩm từ cây luồng như làm đũa để bán cho doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Việc mở rộng sản xuất tạo thêm việc làm cho khoảng 15 lao động với thu nhập từ 5 - 7 triệu đồng/người/tháng. Đến nay thương hiệu đũa làm từ cây luồng tại huyện Quan Sơn đã từng bước khẳng định chỗ đứng trên thị trường và tiếp tục mở rộng quy mô, nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng.
Đại diện UBND xã Tam Lư cho biết, tính đến cuối năm 2022 tổng diện tích rừng luồng trên địa bàn xã là gần 2.000ha và đã được cấp chứng chỉ FSC. Nhờ trồng luồng, nhiều hộ có thu nhập khá, từ 30- 60 triệu đồng/năm, thu nhập bình quân 40 triệu đồng/người/năm.
Xã Tam Lư có 96% đồng bào dân tộc Thái. 5 năm qua, toàn xã có khoảng hơn 100 hộ nhờ cây luồng mà thoát nghèo. Nếu như 2016 tỷ lệ hộ nghèo tại xã là hơn 40% thì hiện nay chỉ còn 4,8%.
Giai đoạn 2016 - 2021, huyện Quan Sơn đã ban hành chính sách hỗ trợ phát triển vùng luồng thâm canh, phục tráng nhằm hỗ trợ phân bón, chuyển giao khoa học kỹ thuật mới cho người dân trồng luồng. UBND huyện cũng vận động các hộ dân người dân tộc thiểu số tham gia trồng cây luồng và thu hút đầu tư mở rộng mạng lưới chế biến lâm sản, đa dạng hóa sản phẩm tiêu dùng để khai thác hiệu quả, bền vững giá trị từ cây luồng.
Bảo đảm sinh kế cho người dân
Cũng tại Thanh Hóa, dự án “Phát triển bền vững và toàn diện chuỗi giá trị tre và nghêu tại Việt Nam” do Liên minh châu Âu tài trợ được thực hiện bởi Oxfam và Trung tâm Nghiên cứu Lâm sản ngoài gỗ được triển khai vào năm 2018 ở huyện Quan Hóa đã góp phần nâng cao giá trị cây tre, phát triển kinh tế - xã hội địa phương, bảo đảm sinh kế cho người dân.
Dự án được triển khai từ tháng 5.2018, giúp hình thành 25 tổ nhóm với 928 hộ tham gia, trong đó có 4.176 người được tập huấn gồm 586 phụ nữ được tham gia. Đặc biệt, đã cấp chứng chỉ rừng bền vững cho hơn 2.369ha trên 4 xã: Thanh Xuân, Phú Xuân, Phú Lệ, Phú Sơn.
Với việc tham gia Dự án, ý thức, tư duy của bà con thay đổi đáng kể. Người dân biết cách chăm sóc cây luồng khoa học hơn, phục tráng rừng luồng, bón phân để cây luồng to hơn. Ngoài ra, người dân còn trồng xen kẽ các cây giá trị khác, thậm chí cả cây gỗ lớn để đỡ và chắn gió lớn, mưa bão cho rừng luồng.
Nhờ được Trung tâm Nghiên cứu Lâm sản ngoài gỗ hỗ trợ kỹ thuật, cây luồng trong dự án to, cao và thẳng hơn, đạt giá trị làm thành phẩm tốt hơn, tỷ lệ luồng hư hỏng thấp, góp phần giúp nhà máy, doanh nghiệp, thương lái thu mua giá trị cao hơn. Trước đây, luồng chỉ có giá 12.000 - 12.500 đồng/10kg, nhưng với khu vực rừng luồng được cấp chứng chỉ FSC bền vững thì thu mua với giá 14.000 -15.000 đồng/10kg. Trung bình mỗi ngày xưởng thu mua của các hộ khoảng 20 tấn luồng và sơ chế theo yêu cầu của đối tác như làm đũa dùng 1 lần, sấy khô bán cho nhà máy sản xuất bàn, ghế ngồi, thớt…
Công ty cổ phần BWG Mai Châu là doanh nghiệp thu mua, khai thác và chế biến cây luồng của huyện Quan Hóa. Giám đốc điều hành sản xuất BWG Mai Châu cho biết, cây luồng là cây duy nhất nhà máy nhập dùng để chế biến và công suất chế biến được 50 - 60 tấn cây/ngày và nhập từ vùng FSC Quan Hóa là chính. Việc chuẩn hóa nguồn nguyên liệu, bảo đảm vùng nguyên liệu cho sản xuất của nhà máy góp phần giúp cho đầu ra tốt hơn, đặc biệt là đáp ứng tiêu chí khắt khe của thị trường châu Âu, bảo đảm gia tăng giá trị sản phẩm.
Bên cạnh đó, hiệu quả của chuỗi giá trị luồng và chứng chỉ FSC bảo đảm khai thác rừng không ảnh hưởng đến hiện trạng, tránh khai thác tận cùng… Việc thị trường trong nước và nước ngoài đón nhận các sản phẩm từ cây luồng không chỉ giúp cho bà con nâng cao thu nhập mà còn giúp địa phương phát triển kinh tế bền vững.
