Từ những bước đi đầu tiên đến hành trình đổi mới mạnh mẽ
Việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp xã đã được tỉnh Thái Nguyên triển khai thực hiện từ nhiều năm trước tại các địa phương trong tỉnh, với những bước đi thận trọng, bài bản và có giá trị thực tiễn sâu sắc. Đặc biệt, sau sắp xếp, các địa phương đã phát huy hiệu quả trên các mặt, góp phần nâng cao chất lượng quản lý và phục vụ Nhân dân…
Huyện Đại Từ là một trong những địa phương của tỉnh đã tiên phong thực hiện việc sáp nhập ĐVHC cấp xã, khi thành lập thị trấn Hùng Sơn trên cơ sở sáp nhập thị trấn Đại Từ và xã Hùng Sơn từ năm 2014. Đây là bước thử nghiệm đầu tiên, được đánh giá cao về cách làm, tinh thần cầu thị, đặc biệt là sự đồng thuận từ Nhân dân. Việc sáp nhập đã mở ra một không gian phát triển đô thị mới cho huyện Đại Từ, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quy hoạch, đầu tư phát triển kinh tế - xã hội và cải thiện đời sống dân sinh.
Tiếp đó, năm 2023, huyện Đại Từ tiếp tục sắp xếp xã Quân Chu và thị trấn Quân Chu với nhiều điểm đặc thù. Đặc biệt, với việc đưa Quân Chu về mô hình phù hợp với thực tiễn quản lý, địa phương đã tiết kiệm ngân sách, đồng thời sắp xếp hiệu quả lại đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã.
Thực hiện Nghị quyết số 1240 của UBTVQH về việc sắp xếp ĐVHC cấp xã của tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2023 - 2025, tỉnh đã thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp xã tại 4 huyện: Đại Từ, Phú Lương, Đồng Hỷ và Định Hóa. Sau khi sắp xếp, số lượng ĐVHC cấp xã của tỉnh Thái Nguyên giảm từ 178 xuống còn 172, gồm 121 xã, 41 phường và 10 thị trấn.
Mặc dù bước đầu cũng gặp không ít khó khăn về địa bàn dân cư, phong tục tập quán và hệ thống cơ sở vật chất chưa đồng bộ, nhưng với sự đồng thuận của người dân, các địa phương đã sớm đi vào hoạt động ổn định, hiệu quả - đây là minh chứng rõ ràng cho hiệu quả của việc “lấy dân làm gốc”. Nhân dân đồng thuận, hệ thống chính trị cơ sở hoạt động ổn định, các công trình phúc lợi được phân bổ hài hòa, không có điểm nóng phát sinh. Những “cuộc thử nghiệm” về mô hình sắp xếp ĐVHC này, dù quy mô khác nhau nhưng đã giúp Thái Nguyên tích lũy nhiều kinh nghiệm quý báu về phương pháp sắp xếp, cách thức tổ chức thực hiện cũng như công tác dân vận sâu sát, thấu tình đạt lý.
Quyết tâm chính trị lớn, lộ trình cụ thể
Thực hiện chủ trương sáp nhập một số tỉnh, không tổ chức cấp huyện, sáp nhập đơn vị cấp xã và mô hình địa phương 2 cấp nhằm đáp ứng yêu cầu trong kỷ nguyên mới; trên cơ sở cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn, phù hợp với bối cảnh và xu hướng phát triển của cả nước nói chung, tỉnh Thái Nguyên nói riêng, UBND tỉnh đã xây dựng dự thảo Đề án sắp xếp, tổ chức lại ĐVHC cấp xã của tỉnh Thái Nguyên năm 2025 với dự kiến giảm từ 172 xuống còn 55 xã, phường, bảo đảm đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương là giảm từ 60 đến 70% ĐVHC cấp xã. Dự thảo Đề án đã được Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh thảo luận, thống nhất cao và sẽ được tổ chức lấy ý kiến Nhân dân từ ngày 18.4 đến ngày 20.4.2025.
Trong quá trình sắp xếp, tỉnh sẽ triển khai mô hình nhập 2 đơn vị thành 1, đối với các địa phương có quy mô dân số và diện tích dưới chuẩn; 3 đơn vị thành 1, thậm chí 4 hoặc nhiều hơn thành 1 đối với các địa bàn đặc thù khi cần mở rộng không gian phát triển đô thị, nông thôn mới. Mỗi mô hình đều được cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo phù hợp với thực tiễn, không máy móc, rập khuôn.
Nguyên tắc bất biến, đồng thời cũng chính là kim chỉ nam cho hoạt động sắp xếp ĐVHC của tỉnh đó là “Chính quyền phải sát dân và vì dân; người dân phải có tiện ích và lợi ích”. Sau khi sắp xếp, việc quản lý và sử dụng tài sản công phải được thực hiện một cách hiệu quả, ưu tiên cho các lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, quốc phòng - an ninh…, nhằm phục vụ tốt hơn cho người dân. Đặc biệt, sẽ có thêm nhiều các thiết chế văn hóa - xã hội, phục vụ cộng đồng.
Xuyên suốt quá trình triển khai thực hiện sắp xếp, tư duy “trên dưới đồng lòng, dọc ngang thông suốt” được cấp ủy, chính quyền các cấp tỉnh Thái Nguyên đặt lên hàng đầu. Quá trình thực hiện được triển khai rất khẩn trương, bài bản, khoa học, công tâm, khách quan và luôn lắng nghe ý kiến của Nhân dân để tạo sự đồng thuận…
Trên hành trình thực hiện chủ trương tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực hiệu quả quản lý Nhà nước, tỉnh Thái Nguyên đã có những bước đi thận trọng, bài bản và có giá trị thực tiễn sâu sắc. Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, quá trình sắp xếp ĐVHC cấp xã được triển khai với quyết tâm chính trị cao, sự vào cuộc đồng bộ, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở. Tin tưởng rằng, với sự ủng hộ của Nhân dân, sự đồng hành của cả hệ thống chính trị và sự dẫn dắt đúng đắn từ Trung ương, Thái Nguyên sẽ trở thành điểm sáng trong công cuộc sắp xếp ĐVHC, đồng thời hiện thực hóa khát vọng về một chính quyền phục vụ - vì dân - sát dân - do dân.
