Phát biểu tại phiên thảo luận sáng nay 31.5 tại hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023, ĐBQH Trần Thị Vân (Bắc Ninh) khẳng định, 3 giải pháp mang tính định lượng trực tiếp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế gồm: chính sách giảm thuế VAT 2%, gói tín dụng 120 nghìn tỷ và chỉ tiêu giải ngân 95% vốn đầu tư công, được cộng đồng doanh nghiệp, nhân dân đang rất kỳ vọng và mong đợi.
Về chủ trương phát triển và quản lý nhà ở xã hội với đích đến và đối tượng thụ hưởng trực tiếp là đội ngũ công nhân lao động, ĐBQH nhắc lại nhóm các gói hỗ trợ giảm lãi suất 2% cho DN vay xây nhà cho công nhân, gói 15 nghìn tỷ cho công nhân vay mua nhà ở xã hội qua Ngân hàng Chính sách; và mới đây nhất là gói 120 nghìn tỷ. Chỉ trong vòng hơn 1 năm (2021-2022) đã có 3 gói hỗ trợ mà đích đến và người thụ hưởng là công nhân lao động. Điều này, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm của Quốc hội, Chính phủ đối với công nhân lao động trong cả nước, bà Vân nói.
Tuy nhiên, đại biểu cũng băn khoăn: 2 gói hỗ trợ theo Nghị quyết 43 đang giải ngân rất thấp (gói giảm lãi suất 2% hiện mới giải ngân được 330/40.000 tỷ chưa được 1%, gói 15 nghìn tỷ được trên 34%). Bây giờ Chính phủ tiếp tục ban hành gói 120 nghìn tỷ, trong đó đối tượng và thời gian kết thúc của 3 gói tín dụng này đang trùng lắp, đều hết năm 2023. Hai gói tín dụng trước còn chưa hấp thụ hết thì liệu gói 120 nghìn tỷ có khả thi hay không, nhất là khi Luật Đất đai, Luật Kinh doanh Bất động sản, Luật Nhà ở đang sửa đổi các quy hoạch chưa phê duyệt xong, bà Vân đặt vấn đề. Vì vậy, đại biểu đề nghị Chính phủ cân nhắc việc gộp 3 gói hỗ trợ thành 1 và đề xuất cho kéo dài đến hết năm 2025 thì mục tiêu xây dựng 1 triệu căn hộ Chính phủ đề ra mới có thể hoàn thành.
Cũng theo đại biểu, cả nước hiện có 7 triệu công nhân lao động trực tiếp tại các khu công nghiệp, khu chế xuất và theo báo cáo của Bộ Xây dựng, nhà ở phục vụ cho công nhân mới đáp ứng khoảng gần 30%. Phần lớn công nhân lao động ngoại tỉnh đang thuê trọ do tư nhân xây dựng. Các phòng trọ này đa số chật hẹp (từ 3 - 4 m2/ người) và hoàn toàn không đảm bảo những điều kiện tối thiểu về diện tích, ánh sáng, vệ sinh và phòng cháy chữa cháy.
Trước Kỳ họp thứ Năm, Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh có buổi làm việc với Liên đoàn Lao động tỉnh và tiếp xúc với gần 1.000 cử tri công nhân lao động, thăm khu nhà trọ công nhân, khảo sát nhu cầu nhà ở, nhà trọ, vay vốn đối với trên 200 chủ nhà trọ và gần 300 công nhân trên địa bàn phường Vân Dương, thành phố Bắc Ninh.
Qua khảo sát, chỉ có 27/300 công nhân có nhu cầu định cư và mua nhà (chiếm gần 10%) và đều là các công nhân có gia đình và đã làm ở Bắc Ninh từ 5 -10 năm. 19/300 công nhân có nhu cầu ở trong ký túc xá, chiếm 6,5%. Số còn lại chỉ có nhu cầu thuê trọ (chiếm hơn 80%), là những công nhân xác định chỉ đến địa phương làm việc, sau 1 thời gian lại về quê sinh sống. Họ còn trẻ, tuổi đời từ 18 – 25 tuổi, chưa lập gia đình và đây là đối tượng đông, chiếm đến 70% số lao động ngoại tỉnh ở Bắc Ninh.
Theo ĐBQH Trần Thị Vân, các hộ gia đình, cá nhân – những người tự bỏ tiền xây nhà trọ đang giúp nhiều địa phương giải quyết chỗ ở cho hàng triệu công nhân lao động trong cả nước. Đây là loại hình cần khuyến khích, xã hội hoá và Chính phủ cần có các chính sách để hỗ trợ đối tượng này. Người làm chính sách cần phân định rõ định cư và chỗ ở chỉ để làm việc, là hoàn toàn khác nhau.
“Chúng ta cần tách bạch nhu cầu mua nhà và nhu cầu chỗ ở của công nhân. Không phải ai làm ở khu công nghiệp cũng có nhu cầu định cư và mua nhà tại địa phương nơi họ đến làm việc. Thời gian vừa qua, Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều chính sách hỗ trợ cho chủ đầu tư xây nhà ở xã hội, cho công nhân vay mua nhà nhưng các hộ gia đình, cá nhân xây nhà cho công nhân thuê lại không là đối tượng của các chính sách hỗ trợ này”, đại biểu phân tích.
Chính vì vậy, ĐBQH Trần Thị Vân đề nghị Quốc hội, Chính phủ rà soát và bổ sung đối tượng được quy định tại điểm c, khoản 1 Điều 15, Nghị quyết 100/2015 đó là các hộ gia đình, cá nhân xây mới, cải tạo và sửa chữa nhà cho công nhân thuê, được hưởng các gói hỗ trợ giảm lãi suất nêu trên. Góp phần thực hiện mục tiêu kép vừa hỗ trợ cho ngươi dân nhường đất cho phát triển công nghiệp có sinh kế bền vững vừa hạ giá thuê cho công nhân. Đồng thời, ban hành các quy định, quy chuẩn chung để quản lý nhà trọ, hướng dẫn lộ trình và thời gian thực hiện. Đây cũng là cơ hội để giảm giá thuê, nâng cao chất lượng nhà trọ và đời sống vật chất, tinh thần của công nhân lao động.
