Tăng cường hỗ trợ nữ giới trong hoạt động giữ gìn hòa bình Liên Hợp Quốc

Bổ sung lực lượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp quốc

Đại biểu bày tỏ đồng thuận với việc ban hành dự thảo luật nhằm thể chế hóa quan điểm, chủ trương của Đảng về thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ; chủ động, tích cực hội nhập quốc tế. Thể hiện Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, nỗ lực thực hiện những nghĩa vụ của một quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc. Qua đó, nâng cao uy tín, vị thế quốc gia và của lực lượng vũ trang, góp phần bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa bằng biện pháp hòa bình.

Góp ý vào thảo luật, đại biểu đồng tình với quy định bổ sung đối tượng dân sự tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. “Đây là nội dung có ý nghĩa quan trọng về đối ngoại, quốc phòng - an ninh, đồng thời thể hiện rõ trách nhiệm quốc tế của Việt Nam trong giai đoạn hội nhập sâu rộng. Việc mở rộng lực lượng tham gia phù hợp với yêu cầu thực tiễn quốc tế và định hướng của Đảng”, đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền nhấn mạnh.

Theo đại biểu, vấn đề này đã được nêu trong Đề án tổng thể Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc được Bộ Chính trị thông qua tháng 11/2012. Đề án xác định có thể xem xét cử các lực lượng như bộ binh, nhân viên dân sự, cảnh sát khi được đề nghị và phù hợp với lợi ích, nhu cầu, khả năng của Việt Nam.

Hiện nay, hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc ngày càng mở rộng, không chỉ lực lượng vũ trang mà còn cần đến lực lượng dân sự ở các lĩnh vực như pháp luật, nhân quyền, y tế, giáo dục, xây dựng thể chế, hỗ trợ chính quyền sở tại… Nhiều quốc gia như Trung Quốc, Nhật Bản, Nepal, Hoa Kỳ… đã cử viên chức Chính phủ tham gia ở cả phái bộ thực địa và các cơ quan hoạch định chính sách tại trụ sở Liên Hợp Quốc.

Trong các cuộc tiếp xúc cấp cao gần đây với Bộ Quốc phòng Việt Nam, Liên Hợp Quốc cũng đề nghị Việt Nam mở rộng lực lượng, địa bàn và phạm vi tham gia, bao gồm cả các vị trí lãnh đạo dân sự, chuyên gia dân sự tại các phái bộ thực địa và các vị trí dân sự tại Ban Thư ký.

Việc bổ sung lực lượng dân sự sẽ tạo điều kiện huy động nhân lực từ các ban, bộ, ngành, địa phương tham gia sâu rộng hơn; đồng thời, góp phần mở rộng ảnh hưởng, nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, lực lượng dân sự không được huấn luyện từ môi trường quân sự, chỉ được trang bị phương tiện nghiệp vụ như quy định tại khoản 1, Điều 12. Trong khi đó, điều kiện tham gia tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an toàn, nhưng dự thảo luật hiện chưa quy định cụ thể về lực lượng này.

Khoản 1, Điều 8 quy định chung xây dựng lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình đáp ứng yêu cầu hiện đại, chuyên nghiệp và phù hợp với tiêu chuẩn Liên Hợp Quốc. Tuy nhiên, các điều khoản khác lại tách lực lượng dân sự ra khỏi quản lý nhà nước, đào tạo, huấn luyện… và quy định chung chung là thuộc ban, bộ, ngành, địa phương mà không xác định rõ chủ thể chủ trì.

Đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền đề nghị dự thảo quy định rõ hơn về công tác đào tạo, huấn luyện đối với lực lượng dân sự. Đồng thời, cần xác định rõ cơ quan chủ trì về lực lượng dân sự tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc để bảo đảm hiệu quả thực hiện.

Hỗ trợ nữ giới tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình

Đại biểu đánh giá cao việc lồng ghép giới trong quá trình soạn thảo văn bản luật, cũng như trong các quy định cụ thể của dự thảo.

Về quy định tại khoản 2, Điều 7: tạo điều kiện, động viên tổ chức, cá nhân và khuyến khích nữ giới tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, đại biểu bày tỏ đồng tình với quy định này bởi đây là một trong những khuyến nghị của Liên Hợp Quốc nhằm tăng cường sự tham gia của nữ giới trong lực lượng gìn giữ hòa bình.

Sự tham gia của phụ nữ có thể phát huy thế mạnh riêng, nhất là trong các hoạt động dân sự, nhân đạo, tiếp xúc cộng đồng, hòa giải, đặc biệt tại các vùng hậu xung đột. Phụ nữ có khả năng tiếp cận tốt hơn với những nạn nhân là phụ nữ, trẻ em trong hoạt động hỗ trợ y tế, sức khỏe, tâm lý; phòng chống xâm hại, bạo lực giới và thúc đẩy bình đẳng giới. Thực tế, phụ nữ Việt Nam khi tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình đã được Liên Hợp Quốc đánh giá cao.

Tuy nhiên, đại biểu cũng chỉ rõ: dự thảo luật chưa đề cập cụ thể đến các chính sách hỗ trợ cho nữ giới trong điều kiện làm việc đặc thù. Điều kiện tham gia tại các phái bộ gìn giữ hòa bình rất khắc nghiệt: khí hậu khắc nghiệt, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn, nguy cơ mất an toàn cao, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến xâm hại tình dục, bạo lực giới…

Chính phủ hiện đã có quy định riêng hỗ trợ chi phí sinh hoạt cho nữ giới, theo đại biểu, cần có thêm quy định trong luật bảo đảm an toàn cho phụ nữ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ ở môi trường đặc biệt này.

Đại biểu Hoàng Thị Thu Hiền đề nghị dự thảo bổ sung các nội dung cụ thể như: tiêu chuẩn tuyển chọn riêng cho nữ giới; chương trình đào tạo và huấn luyện về phòng chống tấn công tình dục, huấn luyện tâm lý trong điều kiện đặc biệt; trang bị thiết bị hiện đại bảo đảm khả năng tự vệ; các chính sách hỗ trợ phụ nữ trong quá trình công tác và sau khi hoàn thành nhiệm vụ trở về.