Rà soát, điều chỉnh mục tiêu phù hợp giai đoạn phát triển mới

ĐBQH LƯU VĂN ĐỨC (Đắk Lắk):
Có giải pháp để các dự án, tiểu dự án không bị gián đoạn

Kết quả thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia năm 2024 đã được phản ánh khá rõ nét trong Báo cáo của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị Chính phủ bổ sung, đánh giá làm rõ hơn một số nội dung cụ thể như sau.

Thứ nhất, về việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, việc ban hành văn bản sửa đổi, bổ sung các quy định chồng chéo, bất cập theo Nghị quyết 108/2023/QH15 của Quốc hội rất chậm. Gần hết giai đoạn 1 của chương trình, ngày 14/5 vừa qua, Thủ tướng Chính phủ mới ký Quyết định 920 để thay đổi Quyết định 1719, trong khi Quốc hội có Nghị quyết từ tháng 11/2023, tức là rất chậm, ảnh hưởng tới vấn đề giải ngân, thực hiện các nội dung của chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, nay là Bộ Nông nghiệp - Môi trường, chưa ban hành văn bản sửa đổi Thông tư số 12 năm 2022 để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy giải ngân các nguồn vốn đã phân bổ của các chương trình mục tiêu quốc gia.

Thứ hai, về nhiệm vụ giải pháp trọng tâm năm 2025, đề nghị Chính phủ bổ sung nhiệm vụ thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia vào nội dung thứ năm, Mục I nhiệm vụ trọng tâm và nội dung thứ ba, Mục II mục tiêu giải pháp chủ yếu với lý các lý do sau:

Một là, năm 2025 kết thúc giai đoạn 2021 - 2025, quá trình triển khai 3 chương trình mục tiêu quốc gia có nhiều vướng mắc, nhất là Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đến năm 2023 mới cơ bản tháo gỡ được, dẫn đến tiến độ giải ngân chậm. Vì vậy, cần tập trung giải ngân để hoàn thành mục tiêu đề ra, nhất là các dự án, tiểu dự án có nguồn vốn lớn và cấp thiết đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số như chính sách về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt, nhà ở, xây dựng cơ sở hạ tầng, sinh kế, đào tạo nghề, việc làm…

Hai là, các địa phương đang tập trung cao độ triển khai chủ trương của Đảng, Nhà nước về tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại đơn vị hành chính, chấm dứt hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện, sáp nhập cấp tỉnh, cấp xã. Các Bộ chủ quản của chương trình như Bộ Nông nghiệp - Môi trường, Bộ Tài chính, Bộ Dân tộc và Tôn giáo đều có thay đổi lớn về chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy. Đề nghị Chính phủ sớm chỉ đạo tổng kết thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, có giải pháp để thực hiện chuyển tiếp trong 6 tháng cuối năm 2025 và đầu năm 2026, chuẩn bị các nội dung cho chương trình quốc gia mục tiêu quốc gia giai đoạn sau (giai đoạn 2026 - 2030) để thực hiện các dự án, tiểu dự án không bị gián đoạn, gây lãng phí nguồn lực, ảnh hưởng đến quyền lợi của các đối tượng thụ hưởng.

ĐBQH PHẠM THÚY CHINH (Hà Giang):
Tổng rà soát việc đào tạo nghề cho lao động ở miền núi, vùng đặc biệt khó khăn

Về chính sách đào tạo nghề cho lao động ở nông thôn, đặc biệt là ở miền núi, vùng đặc biệt khó khăn đang được hưởng các chế độ, chính sách trong chương trình mục tiêu quốc gia, có một vấn đề là cùng đối tượng lao động nhưng được đào tạo nhiều lần. Khi đi khảo sát tại các địa phương, tôi thấy lực lượng lao động trẻ từ khoảng 18 - 35 tuổi hầu hết không lao động tại địa phương. Nhưng kết quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn lại chủ yếu do các địa phương thực hiện. Như vậy rất khó khăn trong quản lý cũng như đào tạo lao động.

Chúng ta đã biết theo 3 chương trình mục tiêu quốc gia, hầu hết nguồn kinh phí để sử dụng cho đào tạo nghề ở lao động nông thôn từ ngân sách nhà nước. Hầu hết lực lượng lao động trẻ đều đi làm việc tại các khu công nghiệp và các khu vực có kinh tế phát triển, không lao động tại địa phương. Như vậy, đối tượng được đào tạo này sẽ không phải đối tượng chúng ta đang mong muốn. Cần phải rà soát, đánh giá tổng thể về kết quả đào tạo nghề. Có người 45 - 50 tuổi được gọi đi đào tạo hết lớp nghề này đến lớp nghề khác và trong một năm có thể đi 4 - 5 lớp đào tạo nghề, rất lãng phí mà không đạt được mục tiêu.

Tôi đề nghị Chính phủ tổng rà soát việc triển khai mục tiêu này. Nếu không thực hiện tốt nhiệm vụ đào tạo nghề, chúng ta không thể có được lực lượng lao động chất lượng, đặc biệt trong yêu cầu ngày càng cao đối với lao động đã qua đào tạo.

ĐBQH LÒ THỊ VIỆT HÀ (Tuyên Quang):
Điều chỉnh các chỉ tiêu giảm nghèo đa chiều phù hợp với giai đoạn phát triển mới

Theo báo cáo, tỷ lệ giảm nghèo đa chiều năm 2024 đạt 4,06%, đã giảm 1,65% so với năm 2023 và đạt mục tiêu đề ra theo kế hoạch cả giai đoạn. Để kết quả này trong năm 2025 đạt cao hơn, tôi đề nghị:

Thứ nhất, tiếp tục thực hiện mục tiêu giảm nghèo đa chiều của giai đoạn 2022 và 2025 bao trùm bền vững, nghiên cứu điều chỉnh các chỉ tiêu đa chiều này cho phù hợp với giai đoạn phát triển mới sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy để hạn chế tái nghèo, phát sinh nghèo và tiến tới xóa bỏ việc cho không, tức là trước đây hỗ trợ không điều kiện sẽ hướng tới hỗ trợ có điều kiện. Một trong những giải pháp là hướng dẫn và nhân rộng các mô hình nâng cao năng suất lao động và phát triển kinh tế giỏi tại địa phương để mọi người có thể học tập lẫn nhau và phát triển kinh tế.

Thứ hai, có giải pháp tách bạch mục tiêu an sinh xã hội ra khỏi chính sách hỗ trợ phát triển. Giai đoạn trước có thể rất phù hợp nhưng sang giai đoạn mới đã xuất hiện những gia đình nghèo rất khó khăn, đặc biệt có các yếu tố khác như gia đình nghèo toàn người già vì các con đi lao động ở khu công nghiệp hoặc xuất khẩu lao động, bố mẹ già ở nhà đau ốm, không thể thoát nghèo hoặc dễ tái nghèo. Đây là những bất cập khi xã hội của chúng ta đang già hóa dân số sẽ phát sinh.

Thứ ba, đề nghị Chính phủ quan tâm, rà soát các huyện nghèo, xã nghèo sau khi sáp nhập và sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính để có biện pháp hỗ trợ đồng bộ trong thời gian tới, tiến tới xóa nghèo trong cả nước để thực hiện giai đoạn phát triển kỷ nguyên mới.