Phát biểu tại lễ kỷ niệm, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Lương Nguyễn Minh Triết nhấn mạnh, trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, Quảng Nam luôn được ghi nhận là vùng đất “địa linh, nhân kiệt”. Thiên nhiên khắc nghiệt, lịch sử lắm gian nan đã hun đúc nên truyền thống yêu nước, tính cách can trường của người xứ Quảng.
Trên mảnh đất này, “Thời nào cũng có danh nhân, vùng nào cũng có nhiều bậc anh hào chí lớn” có nhiều đóng góp, cống hiến vẻ vang cho Tổ quốc và làm rạng rỡ quê hương và đồng chí Nguyễn Trác là một trong những người tiêu biểu đó.
Theo Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam, trong suốt 82 năm tuổi đời (1904 - 1986), 56 năm tuổi Đảng (1930 - 1986), 51 năm (1928 - 1979) hoạt động liên tục, oanh liệt và đầy nhiệt huyết, đồng chí Nguyễn Trác đã hiến dâng tất cả cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc ta.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, đồng chí, đồng nghiệp và quần chúng đã từng sống, chiến đấu luôn giành những tình cảm trân trọng, quý mến với một cán bộ lãnh đạo, một chiến sĩ cộng sản kiên cường, luôn thể hiện tinh thần và ý chí cách mạng liên tục, bền bỉ.
Trong quá trình xử lý công việc, đồng chí luôn giữ lập trường vững vàng, cương quyết trong mọi công việc; nêu cao tinh thần đoàn kết nội bộ và gắn bó mật thiết với quần chúng. Đồng chí Nguyễn Trác đã cùng với tập thể cấp ủy tổ chức thực hiện và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ chính trị được giao trong từng thời kỳ, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta thực hiện thắng lợi vẻ vang sự nghiệp cách mạng đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
“Lịch sử cách mạng Việt Nam mãi khắc ghi công lao to lớn của đồng chí Nguyễn Trác - Người con kiên trung của quê hương Quảng Nam; người cán bộ tận tụy, công tâm; người cộng sản trọn nghĩa, vẹn tình. Kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Trác, chúng ta rất đỗi tự hào, trân trọng và thành kính biết ơn người con ưu tú của dân tộc, của quê hương Quảng Nam, chúng ta càng thấu hiểu và khắc ghi những bài học cách mạng vô cùng quý giá cho công cuộc xây dựng, phát triển quê hương, đất nước hiện nay”, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam khẳng định.
Nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam Nguyễn Trác (bí danh Thiều), sinh ngày 4.11.1904 tại làng Hà Thanh, tổng Hạ Nông, phủ Điện Bàn (nay là làng Hà Tây, xã Điện Hòa, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam) trong gia đình có 10 anh chị em. Năm 1908, phong trào chống thuế nổ ra ở Quảng Nam và lan rộng khắp các tỉnh Trung Kỳ, gia đình đồng chí Nguyễn Trác đã tích cực tham gia phong trào này.
Sau khi học hết năm thứ hai bậc trung học, tháng 6.1927, người thanh niên Nguyễn Trác đã thoát ly gia đình vào Sài Gòn - Gia Định và làm công nhân cho hãng buôn “Grands magasins Charner” và tham gia nhiều hoạt động của tổ chức Công hội đỏ ở Sài Gòn. Qua nhiều lần thử thách, ngày 20.7.1930, đồng chí Nguyễn Trác được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam tại chi bộ hãng Charner - một chi bộ Đảng trực thuộc Thành ủy Sài Gòn do đồng chí Nguyễn Thanh An làm Bí thư.
Trong thời gian làm Bí thư Tỉnh ủy lâm thời Quảng Nam (từ năm 1936 đến 1939), đồng chí Nguyễn Trác lãnh đạo phát triển Đảng, tập hợp quần chúng, lập nhiều hội ái hữu, hội tương tế, nhóm đọc sách báo... dùng báo chí công khai đấu tranh theo khẩu hiệu của Mặt trận dân chủ, ủng hộ cuộc đấu tranh của công nhân ngành xe lửa.
Bí thư Tỉnh ủy lâm thời Quảng Nam đã cùng tập thể Tỉnh ủy lãnh đạo nhiều phong trào đấu tranh, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia như: hưởng ứng phong trào Đông Dương đại hội, lấy chữ ký kiến nghị gửi cho phái đoàn nghị sĩ Pháp sang Đông Dương điều tra tình hình; vận động bầu cử Phan Thanh vào Viện Dân biểu Trung Kỳ khóa III, để tang đồng chí Thái Thị Bôi… tạo bước phát triển mới cho phong trào cách mạng.
Đồng chí Nguyễn Trác từng giữ các chức vụ như: Thứ trưởng Bộ Tư Pháp; Bí thư Đảng Đoàn, Phó Chánh án Toà án Nhân dân tối cao; Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam; Phó Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ… Với nhiều đóng góp cho sự nghiệp cách mạng, ông vinh dự được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng; Huân chương Hồ Chí Minh; Huân chương Độc lập hạng Nhất và nhiều phần thưởng cao quý khác.