Nông thôn mới Thái Nguyên - kỳ tích từ lòng dân Bài 1: Tăng tốc về đích trước khi sáp nhập tỉnh

Ngọn cờ đầu

Mục tiêu năm 2025, toàn tỉnh có 117/121 xã đạt chuẩn NTM; 40% số xã đạt chuẩn NTM nâng cao; 10% số xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; 7 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM/hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; 1 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao.

Hơn 10 năm qua, Thái Nguyên luôn là tỉnh dẫn đầu ở khu vực miền núi phía Bắc về xây dựng NTM. Chương trình xây dựng NTM tại Thái Nguyên không chỉ để lại dấu ấn là một cuộc cách mạng về hạ tầng, mà đây là một quá trình chuyển đổi toàn diện, hướng tới nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân nông thôn một cách thực chất và bền vững.

Đến cuối năm 2023, toàn tỉnh có 118/126 xã NTM, đạt tỷ lệ 93,7%. Các huyện, thị cũng đặc biệt chú trọng xây dựng và nhân rộng các mô hình xóm NTM kiểu mẫu, xóm NTM thông minh, đưa xây dựng NTM đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững.

Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh Nguyễn Thành Nam cho biết, điểm nổi bật trong phong trào xây dựng NTM của tỉnh là việc khơi dậy sức dân cùng tham gia, thực sự phát huy vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng. Người dân chủ động giám sát, đóng góp tích cực trong việc thực hiện các nội dung từ khâu lập kế hoạch, tổ chức thực hiện kế hoạch, nghiệm thu kết quả và sử dụng, như: đường giao thông, nhà văn hóa, kênh mương... Từ đó, tạo động lực, sự tin tưởng để nhân dân toàn tỉnh cùng chung tay, góp sức đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM.

Từ việc hoàn thành các tiêu chí cơ bản, tỉnh đã bước vào giai đoạn mới, tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng các tiêu chí đối với các địa phương đã đạt chuẩn, đẩy mạnh xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu tại các xã này, định hướng phát triển NTM đi vào chiều sâu, hiệu quả, bền vững gắn với quá trình đô thị hóa và quá trình sắp xếp các đơn vị hành chính, đồng thời ưu tiên nguồn lực thực hiện NTM ở các xã đặc biệt khó khăn.

Với sự tiếp sức của nhân dân, Thái Nguyên đang hoàn thành mục tiêu huyện NTM, xã NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu. Trong đó "nâng tầm" toàn diện, đầu tư lớn hơn về hạ tầng giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế; chuyển dịch mạnh mẽ hơn trong cơ cấu kinh tế, hướng tới sản xuất hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao; nâng cao rõ rệt về thu nhập bình quân đầu người, giảm nghèo đa chiều, cải thiện đời sống văn hóa và bảo vệ môi trường.

Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh huy động trên 78,2 nghìn tỷ đồng đầu tư cho xây dựng NTM, trong đó người dân đã chủ động vay ngân hàng để đối ứng gần 70,7 nghìn tỷ đồng, đối ứng hiện vật và sức lao động khoảng 1,7 nghìn tỷ đồng.

Tính riêng năm 2024, các địa phương trong tỉnh đã tập trung xây dựng, cải tạo và nâng cấp được trên 380km đường giao thông nông thôn. Từ sự đóng góp đối ứng tích cực của người dân, những năm qua, hạ tầng giao thông nông thôn trên địa bàn tỉnh đã có sự thay đổi ngoạn mục.

Hết quý I.2025, toàn tỉnh đã có 115/121 xã đạt chuẩn NTM (95,04%); 50/115 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (43,5%); 12/115 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu (10,43%); 6 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ, đạt chuẩn NTM. Tỉnh đã hoàn tất các thủ tục đề nghị Trung ương xét, công nhận huyện Phú Lương đạt chuẩn NTM và Đại Từ được công nhận huyện NTM nâng cao đưa tổng số 7 đơn vị cấp huyện đạt chuẩn NTM, 1 huyện đạt chuẩn NTM nâng cao.

Trong giai đoạn 2020-2025, Thái Nguyên đề ra mục tiêu có 95% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, ít nhất 6 đơn vị cấp huyện hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới và đạt chuẩn. Như vậy đến nay các mục tiêu đều đã hoàn thành và hoàn thành vượt mức, về đích trước 6 tháng so với kế hoạch đề ra.

Sức mạnh lòng dân

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên Nguyễn Thanh Bình cho biết, quyết tâm hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch đề ra trong năm 2025 - năm về đích của nhiệm kỳ 2020 - 2025, UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể; UBND các địa phương cấp huyện tiếp tục tập trung triển khai thực hiện hiệu quả chương trình.

Trong đó, nhiệm vụ thực hiện thường xuyên là tổ chức kiểm tra tiến độ, kết quả và hướng dẫn thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM tại những địa phương đăng ký đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu… để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Cùng với đó, khẩn trương thực hiện quy trình thẩm định các xã đạt chuẩn NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu, huyện NTM và đánh giá xếp hạng sản phẩm OCOP theo đề nghị của các địa phương.

Thời gian vừa qua, tỉnh cũng đã sát sao chỉ đạo các huyện, thành phố đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo giải ngân 100% kế hoạch vốn ngân sách Trung ương, ngân sách tỉnh hỗ trợ thực hiện Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM. Đồng thời, bảo đảm việc sử dụng vốn tập trung, tiết kiệm, hiệu quả, không để phát sinh nợ đọng xây dựng cơ bản. Theo đó, việc huy động nguồn lực từ người dân (bằng tiền, hiện vật hoặc ngày công lao động), doanh nghiệp, tổ chức phải bảo đảm sự tham gia đóng góp trên tinh thần tự nguyện, công khai, minh bạch. Tỉnh cũng khuyến khích các địa phương ưu tiên, lồng ghép, dành mọi nguồn lực để hoàn thành các chỉ tiêu, tiêu chí huyện NTM, NTM nâng cao; xã NTM, xã NTM nâng cao và các xã đã đạt chuẩn NTM theo Bộ tiêu chí giai đoạn trước để đáp ứng đầy đủ mức đạt chuẩn theo yêu cầu của Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM giai đoạn 2021-2025.

Có được những kết quả nổi bật trong xây dựng NTM, các địa phương trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên thay đổi tích cực, toàn diện, từ diện mạo nông thôn đến đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Đó là những tuyến đường hoa đẹp như bức tranh, những cánh đồng, mảnh vườn xanh tươi hoa trái trĩu cành, những công trình điện - đường - trường - trạm được đầu tư, nâng cấp khang trang.

Những trái ngọt trong xây dựng NTM của Thái Nguyên hôm nay là nhờ sự cộng đồng trách nhiệm của người dân trong việc chung tay bảo vệ môi trường; tự làm sạch - đẹp không gian sống của gia đình cũng như thôn, xã qua việc chỉnh trang khuôn viên nhà cửa, tường rào, cổng ngõ, xây dựng vườn mẫu. Để “làm mới” xã NTM, người dân chủ động thay đổi, dịch chuyển hướng sản xuất từ nông hộ sang liên kết, từ nhỏ lẻ sang tập trung, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Chính quyền cũng nỗ lực huy động và sử dụng có hiệu quả nguồn lực đầu tư, triển khai các giải pháp ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số. Đây là minh chứng của việc phát huy nội lực, sự hưởng ứng mạnh mẽ phong trào thi đua "Thái Nguyên chung sức xây dựng NTM" giai đoạn 2021-2025, gắn với Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM và đô thị văn minh” của người dân và cả hệ thống chính trị.