Thời gian qua, tình trạng hàng loạt doanh nghiệp chậm thanh toán gốc, lãi trái phiếu dẫn tới tình trạng Người Sở hữu trái phiếu (Trái chủ) phải tụ tập đòi tiền đã gây ảnh hưởng trật tự trị an xã hội và niềm tin của nhà đầu tư. Trong thời gian qua Quốc hội, Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước đã có những động thái và chỉ đạo tích cực trong việc hỗ trợ thị trường và doanh nghiệp.
Tuy nhiên xét lại việc phát hành và phân phối Trái phiếu doanh nghiệp không chỉ là hoạt động của Tổ chức Phát hành – Doanh nghiệp và Nhà đầu tư (Tổ chức – Cá nhân) mà còn có sự tham gia của các Công ty Chứng khoán, trong vai trò là đơn vị tư vấn, đại lý phát hành, phân phối, lưu ký và đại diện người sở hữu trái phiếu. Vậy trách nhiệm của Công ty chứng khoán ở đâu khi xảy ra sự việc không đáng có nêu trên
Trong nghiệp vụ tư vấn phát hành, Đơn vị tư vấn – Công ty chứng khoán sẽ tư vấn cho doanh nghiệp về khối lượng trái phiếu phát hành, kỳ hạn, lãi suất để đảm bảo nhu cầu sử dụng vốn của doanh nghiệp cũng như phân tích tài chính, dòng tiền, tài sản bảo đảm để bảo vệ khoản đầu tư của Trái chủ. Nhưng khi đơn vị tư vấn có năng lực chưa đủ đáp ứng yêu cầu của nghiệp vụ hoặc cố tình chỉnh sửa sai thông tin, sẽ dẫn đến tình trạng doanh nghiệp sử dụng dòng vốn sai mục đích, không đúng kế hoạch, dẫn đến không có khả năng thanh toán Trái phiếu đến hạn.
Báo Đại biểu Nhân dân sẽ đi cùng với bạn đọc, phân tích năng lực của các Công ty Chứng khoán trong công tác tư vấn phát hành Trái phiếu doanh nghiệp trong thời gian qua.
Công ty CP Chứng khoán An Bình – ABS
Công ty CP Chứng khoán An Bình (ABS) là công ty con của Ngân hàng TMCP An Bình (An Bình Bank), nằm trong hệ sinh thái Tập đoàn Geleximco, có trụ sở tại Tầng 16 tòa nhà Geleximco, 36 Hoàng Cầu, Hà Nội. Với 16 năm kinh nghiệm và thừa hưởng hệ thống quản trị rủi ro của ngân hàng mẹ, đáng ra ABS phải là đơn vị có thể thẩm định năng lực của tổ chức phát hành tốt. Tuy nhiên, nhìn lại danh sách tư vấn phát hành của ABS trong 2 năm qua với tổng trị giá hang chục nghìn tỷ đồng sẽ thấy câu chuyện lại không được như vậy.
Xuyên suốt 2 năm qua, ABS đã tư vấn phát hành hàng chục gói Trái phiếu là của ABBank với tổng trị giá 11.800 tỷ đồng. Đây là hoạt động huy động vốn bình thường của các Tổ chức Tín dụng, việc công ty chứng khoán tư vấn phát hành cho ngân hàng mẹ cũng tuân thủ quy định hiện hành. Trái phiếu Ngân hàng vẫn được đánh giá là an toàn tại thời điểm này.
Không chỉ tư vấn cho ABBank, ABS cũng tích cực tư vấn cho các công ty trong hệ sinh thái Tập đoàn như Bất động sản HTL, Gelexhomes, du lịch Vạn Hương. Trái phiếu các doanh nghiệp này được Ngân hàng TMCP An Bình/ ABS thực hiện hiện đầu tư và phân nhỏ kỳ hạn bán cho các nhà đầu tư cá nhân thông qua hệ thống chi nhánh ngân hàng An Bình và ABS.
Sự việc ABS bị Uỷ ban chứng khoán phạt 300 triệu đồng do sai phạm liên quan đến đượt phát hành trái phiếu của Công ty CP Đầu tư Dịch vụ Khách hàng Soleil (đơn vị thành viên của Tân Hoàng Minh) vào tháng 10.2022 đã được nhắc nhiều trước đây.
Khách hàng lớn của ABS là một tập đoàn bất động sản có tiếng ở Việt Nam, nhiều công ty thành viên của tập đoàn này đều tư vấn phát hành trái phiếu thông qua ABS.
Đáng lưu ý, khi các Trái chủ của tập đoàn bất động sản và các thành viên nêu trên vẫn đang ngày đêm tụ tập tại trụ sở công ty, chờ tiền đầu tư Trái phiếu của mình về, thì theo báo cáo của HNX, các trái phiếu này vẫn được tổ chức phát hành trả lãi đều đặn khi đến hạn. Vậy số tiền lãi này đi về đâu? Theo tìm hiểu của Báo Đại biểu nhân dân, các trái phiếu trên khi phát hành đều được một tổ chức mua lại và chia số lượng bán cho các nhà đầu tư cá nhân.
Liên quan đến câu chuyện của ABS, Hưng Thịnh Land đang tiến hành đàm phán với các Trái chủ về việc giãn nợ, chậm thanh toán lãi trái phiếu, bao gồm cả gói Trái phiếu được tư vấn phát hành bởi ABS. Việc phân phối Trái phiếu Hưng Thịnh Land còn có sự tham gia của AZA Holding, với mức lãi suất được + 0,3%.
Ngoài ra, từ tháng 12.2022 – 2023, ABS cũng công bố vi phạm chậm thanh toán của các Gói Trái phiếu do công ty đóng vai trò lưu ký như Ozen Health and Beauty, công ty CP phát triển giáo dục Igarten, Apax Holding,
Những ảnh hưởng từ Trái phiếu đã tác động đến nhóm khách hàng sử dụng dịch vụ đầu tư cổ phiếu của ABS, theo BCTC Quý 1.2023 của doanh nghiệp, doanh thu từ hoạt động môi giới giảm mạnh chỉ đạt 8 tỷ đồng, giảm 70% so với cùng kỳ.
