Lý do, theo VCCI là bởi mặt hàng này đang phải chịu hai loại thuế có tính chất hạn chế tiêu dùng là thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường. Hơn nữa, xăng không phải mặt hàng xa xỉ nên việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng này cũng là bảo vệ môi trường. Do đó, đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bỏ thuế này với nhiên liệu trong nước. Trong trường hợp cần thiết, cơ quan chức năng có thể điều chỉnh thuế bảo vệ môi trường cho phù hợp với mục tiêu của loại thuế này.
Cần nhắc lại rằng đây không phải là lần đầu tiên VCCI đề xuất bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng. Trước đó, hồi tháng 9.2022, khi góp ý về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về giảm 50% thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng, VCCI từng đề nghị bỏ sắc thuế này.
Tuy nhiên, theo quan điểm của Bộ Tài chính, áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là phù hợp, chưa thể bỏ. Bộ Tài chính viện dẫn, thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế được thu đối với các hàng hóa, dịch vụ Nhà nước không khuyến khích tiêu dùng hoặc cần tiêu dùng tiết kiệm, điều tiết thu nhập. Xăng là nhiên liệu gốc hóa thạch, không tái tạo, cần sử dụng tiết kiệm nên hầu hết các quốc gia đều thu thuế này.
Quan điểm này khá xuyên suốt bởi khi trả lời kiến nghị của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ Tư và Kỳ họp bất thường lần thứ Hai, Quốc hội Khóa XV, Bộ Tài chính đều cho rằng, quy định này phù hợp với mục tiêu của thuế tiêu thụ đặc biệt, phù hợp thông lệ quốc tế. Mới đây nhất, khi trả lời ý kiến của cử tri gửi đến Kỳ họp thứ Bảy, Quốc hội Khóa XV về việc đề nghị xem xét quy định áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt với mặt hàng xăng dầu ở mức phù hợp, Bộ Tài chính cho biết, theo quy định của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt thì chỉ thu thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng các loại, không thu đối với dầu. Mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với xăng là 10%, xăng E5 là 8% và xăng E10 là 7%.
Và rằng mặt hàng xăng thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt từ năm 1995. Trong bối cảnh ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu đang là vấn đề toàn cầu, cam kết của Chính phủ tại Hội nghị COP26 về giảm phát thải ròng về 0 vào năm 2050 cùng với giải pháp khác, thu thuế tiêu thụ đặc biệt như hiện nay là phù hợp, góp phần giảm phát thải.
Thực tế, chuyện bỏ hay vẫn áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với mặt hàng xăng luôn có ý kiến trái chiều. Ý kiến tán thành áp sắc thuế này về cơ bản lập luận như quan điểm của Bộ Tài chính. Luồng ý kiến không tán thành thì cho rằng, trong bối cảnh kinh tế vẫn còn nhiều khó khăn như hiện nay, bên cạnh các chính sách, giải pháp hỗ trợ để thúc đẩy kinh tế phát triển, chính sách thuế đối với xăng dầu cần được xem xét triệt để.
Phân tích rõ hơn về điều này, một chuyên gia cho rằng, cơ sở để áp thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là nhằm hạn chế ô nhiễm môi trường là chưa đúng, chưa chuẩn về cơ bản vì hiện nay nước ta chưa có giải pháp thay thế nguồn nhiên liệu này. Hơn nữa, không thể nói xăng dầu không phải mặt hàng thiết yếu để tính thuế tiêu thụ đặc biệt, trong khi đã phải chịu thuế bảo vệ môi trường vì sắc thuế này chỉ áp dụng với những hàng hóa xa xỉ, không khuyến khích tiêu dùng.
Việc sửa đổi các chính sách về thuế chưa bao giờ dễ dàng. Bởi khi bỏ, giảm hay đánh thuế với một mặt hàng nào đó luôn có hai mặt đó là có đối tượng được thụ hưởng và đối tượng phải chịu sự điều chỉnh. Trong trường hợp cụ thể ở đây là xăng - mặt hàng thiết yếu, toàn xã hội phải sử dụng nên càng cần phải phân tích kỹ lưỡng, lập luận thuyết phục dựa trên các yếu tố thực tế, các quy định pháp luật để đưa ra quyết định phù hợp.
