Lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thành công cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031, góp phần xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng xác định: “Xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân, do Đảng Cộng sản Việt nam lãnh đạo là nhiệm vụ trọng tâm của Đổi mới hệ thống chính trị”; là chủ trương lớn, nhất quán của Đảng; yêu cầu phải “Tiếp tục xây dựng Quốc hội thực sự là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho ý chí, nguyện vọng của Nhân dân”. Do đó thành công của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 có ý nghĩa then chốt, nền tảng. Đây cũng là một trong những nhiệm vụ đặc biệt quan trọng của Đảng bộ Quốc hội trong nhiệm kỳ tới, được xác định trong Báo cáo Chính trị và Nghị quyết của Đại hội.

Cuộc bầu cử sẽ diễn ra trong điều kiện, bối cảnh, tình hình có nhiều điểm mới, thay đổi so các kỳ bầu cử trước, nổi bật là các cơ quan có liên quan ở cả Trung ương và địa phương mới được tổ chức, sắp xếp lại; cơ quan bầu cử được xác lập theo mô hình tổ chức hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp; khung thời gian thực hiện các bước, quy trình bầu cử được đẩy sớm, rút ngắn để thu hẹp khoảng thời gian từ khi Đại hội Đảng toàn quốc tới khai mạc kỳ họp Quốc hội, HĐND khoá mới nhằm sớm thể chế hóa, đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống... Những vấn đề trên đòi hỏi cần có sự tập trung cao, lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, tổ chức Đảng, trong đó có vai trò vô cùng quan trọng của Đảng ủy Quốc hội và các cơ quan, tổ chức có liên quan.

Đảng bộ Ủy ban Công tác đại biểu, cùng các tổ chức đảng tiền thân trước đây, với chức năng nhiệm vụ được giao, đã lãnh đạo Cơ quan tham mưu cho quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Bầu cử quốc gia tổ chức thành công nhiều cuộc bầu cử Quốc hội, HĐND các nhiệm kỳ trước; nay trong điều kiện tình hình mới, tại Đại hội Đảng bộ vừa qua, đã xác định tiếp tục tham mưu, phục vụ với tinh thần trách nhiệm và nỗ lực quyết tâm cao nhất, tổ chức kỳ bầu cử tới đây đạt kết quả tốt đẹp. Từ thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ, chúng tôi đề nghị Đảng ủy Quốc hội, trong nhiệm kỳ tới, ngay sau Đại hội này, có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt đồng bộ một số nội dung, nhiệm vụ cụ thể sau:

1. Phối hợp lãnh đạo để quán triệt và triển khai thực hiện đầy đủ, sâu sắc toàn diện, nghiêm túc, có kết quả thực chất các văn bản của Đảng về cuộc bầu cử, nhất là Chỉ thị số 46-CT/TW ngày 16/5/2025 của Bộ Chính trị về lãnh đạo Cuộc bầu cử; các Kết luận 153, 184 của Bộ Chính trị về phương hướng bầu cử ĐBQH Khóa XVI và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 tới tất cả các tổ chức đảng, các cơ quan trong hệ thống chính trị từ Trung ương tới cơ sở. Bảo đảm cuộc bầu cử được tiến hành dân chủ, bình đẳng, đúng pháp luật, an toàn, tiết kiệm và thực sự là ngày hội của toàn dân.

Trong đó cần đặc biệt chú trọng lãnh đạo làm tốt công tác nhân sự, phát huy dân chủ gắn với sự lãnh đạo tập trung thống nhất của Đảng trong công tác cán bộ; gắn kết quả nhân sự đại hội đảng các cấp với quy hoạch cán bộ để lựa chọn, giới thiệu các cán bộ, đảng viên có lập trường, bản lĩnh chính trị vững vàng, đủ tiêu chuẩn, điều kiện tham gia làm đại biểu dân cử, không để lọt những phần tử suy thoái, cơ hội, biến chất.

Lãnh đạo bầu đủ số lượng đồng thời chú trọng tới chất lượng đại biểu, giới thiệu được những người thực sự tiêu biểu về phẩm chất, trình độ, năng lực, uy tín, để tham gia có trách nhiệm vào các cơ quan quyền lực nhà nước ở các cấp; bảo đảm cơ cấu hợp lý, nhất là tỷ lệ nữ, dân tộc, tôn giáo, tái cử, trẻ, nhà khoa học, đại diện các giới, tầng lớp, giai cấp; bảo đảm có sự kế thừa, chuyển tiếp giữa các nhiệm kỳ và tăng đại biểu hoạt động chuyên trách.

Tổ chức tốt khâu hiệp thương và thực hiện đúng quy trình giới thiệu người ứng cử đã được pháp luật quy định, phát huy quyền làm chủ của Nhân dân. Làm tốt công tác tuyên truyền, động viên mọi cử tri tham gia bầu cử; bảo đảm an ninh trật tự; thường xuyên kiểm tra, giám sát, kịp thời chỉ đạo, giải quyết những vướng mắc, khó khăn ở địa phương, cơ sở và giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan theo đúng quy định; thực hiện tốt công tác bảo đảm về cơ sở vật chất, kỹ thuật, chế độ tài chính.

2. Với yêu cầu sớm bắt đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa mới để nhanh chóng triển khai các nghị quyết của Đảng sau Đại hội, Quốc hội đã có Nghị quyết rút ngắn nhiệm kỳ Khóa XV, tổ chức bầu cử sớm hơn so với các kỳ trước. Theo Luật Bầu cử sửa đổi được Quốc hội thông qua, khung thời gian các bước quy trình kể từ khi hết hạn nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử và ngày khai mạc Kỳ họp thứ Nhất phải rút ngắn đáng kể, tạo sức ép lớn về tiến độ và chất lượng công việc cần hoàn thành.

Đề nghị Đảng ủy Quốc hội quan tâm lãnh đạo Hội đồng Bầu cử quốc gia tích cực triển khai các nội dung công việc; sớm ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn, mẫu biểu, tài liệu liên quan; triển khai và chỉ đạo cấp dưới hoàn thành sớm các công việc có điều kiện trước thời hạn, nhất là đối với những công đoạn trước hạn cuối nộp hồ sơ ứng cử (gắn với ngày bế mạc Đại hội Đảng) như: dự kiến cơ cấu, thành phần, phân bổ số lượng người được giới thiệu ứng cử; thành lập các tổ chức bầu cử ở các cấp, phân công nhiệm vụ, xây dựng qui chế, kế hoạch công tác; tổ chức tập huấn, hướng dẫn công tác bầu cử…

Đặc biệt là huy động, tập trung lực lượng hoàn thành các công việc trong giai đoạn cao điểm 42 ngày trước ngày bầu cử (từ hạn cuối nộp hồ sơ ứng cử đến ngày bầu cử), trong đó có cả những việc cần làm tích cực, xuyên ngày nghỉ thứ Bảy, Chủ nhật, xuyên Tết Nguyên đán cho kịp hạn cuối của Hiệp thương lần 3 là ngay sau Tết, để lựa chọn, lập danh sách người đủ tiêu chuẩn ứng cử. Ngày bầu cử là ngày 15/3/2026, tức ngay trong tháng Giêng, rất gấp; không còn nghỉ Tết kéo dài, “Tháng giêng ăn chơi” như dân gian nói. Đồng thời, để bảo đảm cơ cấu, chất lượng đại biểu, cần quan tâm làm tốt việc bồi dưỡng kỹ năng vận động tranh cử cho các ứng cử viên tham gia lần đầu, nhất là các đối tượng nữ, dân tộc thiểu số, trẻ…

3. Trong điều kiện hệ thống chính trị các cấp mới được tổ chức, phân công lại nhiệm vụ; ở địa phương chỉ còn 2 cấp, do vậy hệ thống cơ quan tổ chức bầu cử và tính chất, quy mô nhiệm vụ liên quan cũng có sự thay đổi, điều chỉnh so với các lần bầu cử trước; có thể dẫn tới những bỡ ngỡ, chưa có kinh nghiệm, hoặc khó khăn do khối lượng công việc gia tăng, trách nhiệm nặng nề.

Chẳng hạn, do không còn cấp huyện trung gian, nên mỗi ban bầu cử ở cấp tỉnh sẽ có nhiều hơn đầu mối cấp dưới trực tiếp là cấp xã; tổ chức hiệp thương ở cấp tỉnh có sự tham gia của đại diện MTTQ cấp dưới trực tiếp, nên số lượng cấp xã tham gia rất đông; chỉ riêng việc triệu tập, bố trí đi lại, ăn nghỉ cho đầy đủ đại biểu ở xã về tỉnh dự cũng là vấn đề lớn. Việc giám sát, quản lý chất lượng nhân sự mà các xã lựa chọn giới thiệu ứng cử ĐBQH, HĐND tỉnh cũng phức tạp hơn trước đây. Cơ quan bầu cử cấp xã cũng có quy mô, phạm vi, đối tượng quản lý lớn hơn, công việc nhiều hơn. Trong khi đội ngũ cán bộ có kinh nghiệm làm bầu cử ở các địa phương, vừa qua nghỉ công tác cũng nhiều.

Đây là những khó khăn, thách thức; đòi hỏi các cơ quan làm công tác bầu cử phải có chương trình, kế hoạch triển khai thật sự bài bản, khoa học, chi tiết, phù hợp với thực tiễn; các cấp ủy Đảng, Hội đồng Bầu cử quốc gia cần đặc biệt chú ý, sát sao nắm chắc tình hình để lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời khi có tình huống phát sinh.

4. Để cuộc bầu cử ĐBQH và đại biểu HĐND các cấp thực sự là ngày hội của toàn dân, ngày người dân thực hiện quyền làm chủ trực tiếp, đòi hỏi sự vào cuộc có trách nhiệm của cả hệ thống chính trị. Trong đó có các cơ quan Ủy ban MTTQ, các đoàn thể Nhân dân với vai trò tập hợp các lực lượng, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tham gia xây dựng nhà nước. Hội đồng Bầu cử quốc gia; các tiểu ban Nhân sự, Thông tin - Tuyên truyền, Pháp luật - Giải quyết khiếu nại tố cáo, Đảm bảo An ninh trật tự; Ủy ban bầu cử các cấp với vai trò tổ chức, chỉ đạo công tác bầu cử. Chính phủ và HĐND, UBND, Ban Bầu cử các cấp với vai trò tổ chức thực hiện pháp luật bầu cử trên địa bàn. Các cơ quan thông tin, tuyên truyền, đảm bảo an ninh trật tự… Ở mỗi cấp đều có các cơ quan tham mưu, thực hiện các nhiệm vụ chuyên sâu như: Văn phòng Hội đồng Bầu cử quốc gia; Ủy ban Công tác đại biểu; Ủy ban Dân nguyện và giám sát, ở Quốc hội; các cơ quan tổ chức, kiểm tra, nội vụ, thanh tra từ Trung ương tới các địa phương…

Số lượng các cơ quan có trách nhiệm tham gia rất đông; đòi hỏi sự lãnh đạo, điều phối chặt chẽ để phát huy vai trò và sự phối hợp đồng bộ. Đề nghị Đảng ủy Quốc hội, Hội đồng Bầu cử quốc gia quan tâm chỉ đạo và phối hợp với cấp ủy các cấp tăng cường lãnh đạo, đôn đốc, kiểm tra, giám sát thực thi.

5. Cuộc bầu cử lần này có cả những yếu tố thuận lợi và thách thức từ sự phát triển của khoa học công nghệ. Sự nâng cấp, phát triển hạ tầng thông tin trên khắp các địa bàn; quá trình chuyển đổi số trên các lĩnh vực, nhất là trong quản lý hành chính, tạo nhiều điều kiện, có thể hỗ trợ tốt cho công việc liên quan đến tổ chức, phục vụ bầu cử; do đó cần quan tâm khai thác, phát huy.

Chẳng hạn như việc khai thác, sử dụng Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để lập và niêm yết danh sách cử tri, quản lý in thẻ cử tri chính xác và thuận lợi hơn; các phần mềm liên thông hỗ trợ nghiệp vụ, thông tin, quản lý hồ sơ, mẫu biểu, báo cáo, thông tin, tuyên truyền… nếu được xác lập và vận hành thông suốt cũng sẽ rất hiệu quả và hữu ích, giảm tải cho các cơ quan thực thi, bảo đảm chất lượng, tiến độ công việc. Bên cạnh đó, việc kiểm soát các kênh thông tin trên mạng, chống lại các thông tin giả mạo xuyên tạc, bôi nhọ, nói xấu, gây nhiễu, phá hoại cuộc bầu cử hoặc ảnh hưởng xấu đến ứng cử viên, làm sai lệch kết quả… cần có biện pháp ngăn ngừa. Những việc trên đề nghị có sự quan tâm chỉ đạo triển khai từ sớm và đúng mức.

Chúng tôi tin tưởng, dưới sự lãnh đạo sáng suốt của Trung ương Đảng; của Đảng ủy Quốc hội và sự vào cuộc có trách nhiệm của các cấp ủy, cơ quan, tổ chức có liên quan; cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026 - 2031 sẽ thắng lợi toàn diện, góp phần xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam và tạo tiền đề cho thành công của nhiệm kỳ Quốc hội, HĐND mới trong giai đoạn vươn mình, phát triển mạnh mẽ của đất nước, dân tộc đi đến ấm no, hạnh phúc.