Kỳ vọng những chuyển động sau phiên giải trình

Bởi lẽ, nội dung giải trình đã trực diện vào một lĩnh vực không chỉ “rất nóng - nóng từ mỗi gia đình, mỗi người dân" mà như nhận định của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, “đến mức có thể coi là hiểm họa”, tác động rất lớn đến nền kinh tế và nguy hiểm nhất là, gây tác hại trực tiếp, lâu dài đến sức khoẻ, thậm chí tính mạng người sử dụng.

Trước thời điểm Phiên giải trình được tổ chức, Chính phủ đã tập trung triển khai đợt cao điểm đấu tranh không khoan nhượng với tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả. Nhiều vụ việc gây rúng động dư luận xã hội đã được xử lý nghiêm minh.

Nhưng qua đợt cao điểm, dư luận xã hội cũng đặt ra những câu hỏi lớn: vì sao, nhiều vụ việc vi phạm diễn ra công khai, thậm chí có thể nói là “diễn ra ngay trước mắt” cơ quan quản lý, sản phẩm giả được quảng cáo rầm rộ trên các phương tiện truyền thông, nhất là các nền tảng số với sự tham gia của rất nhiều người nổi tiếng, có ảnh hưởng trên mạng xã hội nhưng việc phát hiện, xử lý vẫn rất khó khăn? Hệ thống pháp luật liên quan bị hổng? Hay các cơ quan quản lý nhà nước yếu kém, không làm tròn trách nhiệm của mình? Hay có sự bao che, tiếp tay cho các cá nhân, tổ chức vi phạm? Và quan trọng hơn, làm thế nào để ngăn chặn, đẩy lùi thuốc giả, thực phẩm giả?

Trong bối cảnh đó, Phiên giải trình được các Ủy ban của Quốc hội tổ chức chính là diễn đàn công khai, minh bạch và đa chiều để các cơ quan dân cử, cơ quan quản lý nhà nước, các đối tượng chịu sự tác động, các chuyên gia… cùng “soi chiếu”, làm rõ những vướng mắc, những lỗ hổng trong thể chế, pháp luật, nhìn thẳng, chỉ rõ những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý nhà nước phải được khắc phục triệt để trong thời gian tới.

Không né tránh, không đổ lỗi, trên tinh thần cộng đồng trách nhiệm, tập trung tìm kiếm giải pháp cụ thể, thiết thực để khắc phục các lỗ hổng, kiến tạo thể chế minh bạch, chặt chẽ, hiệu quả đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước đối với thuốc, thực phẩm vì mục tiêu cao nhất là sức khỏe của Nhân dân - Phiên giải trình một lần nữa cho thấy, chủ trương tăng cường hoạt động giám sát tại các Ủy ban của Quốc hội để kịp thời xử lý ngay các vấn đề nóng bỏng của thực tiễn cuộc sống là hoàn toàn chính xác.

Sau Phiên giải trình, cử tri và Nhân dân đang trông đợi, đặt kỳ vọng vào những chuyển biến cụ thể, mạnh mẽ: từ việc siết chặt kỷ cương quản lý nhà nước, đến những biện pháp công nghệ hiện đại, từ sự nghiêm minh của pháp luật, đến sức mạnh của truyền thông và cộng đồng.

Đặc biệt, đại diện Bộ Công an cho biết, sau khi phát hiện, xử lý các vụ sữa giả, Bộ cũng phát hiện hành vi đưa hối lộ, nhận hối lộ… và đã báo cáo Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, trong đó đã đưa 4 vụ về thực phẩm giả vào diện theo dõi, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Trung ương. Như vậy, các đối tượng bao che, tiếp tay cũng sẽ bị xử lý nghiêm minh. Đây chính là thông điệp đanh thép, thể hiện rõ tinh thần “không khoan nhượng” của Đảng và Nhà nước ta trong việc ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi các hành vi vi phạm, làm tổn hại sức khỏe của Nhân dân; đồng thời củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự nghiêm minh của pháp luật.

Các Ủy ban của Quốc hội cần tiếp tục theo dõi, giám sát, đôn đốc các cơ quan quản lý nhà nước đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện khung pháp lý, trong đó có việc sửa đổi, bổ sung Nghị định số 15/2018/NĐ-CP theo hướng tăng mức xử phạt hành chính gấp nhiều lần giá trị vi phạm, áp dụng biện pháp cấm kinh doanh vĩnh viễn với cơ sở tái phạm nghiêm trọng. Sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, các Luật có liên quan, phân định trách nhiệm cụ thể của Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Khoa học và Công nghệ… và chính quyền địa phương để tránh tình trạng chồng chéo trách nhiệm hay bỏ lọt “trận địa”.

Cùng với đó, công tác thanh tra, hậu kiểm phải được tiến hành thường xuyên, liên tục và phải từ “gốc”, tức là từ khâu nhập khẩu nguyên liệu, sản xuất, phân phối đến lưu thông thị trường chứ không phải chỉ tập trung vào các đợt cao điểm. Đồng thời, cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học - công nghệ, phổ cập hệ thống truy xuất nguồn gốc bằng QR code, mã vạch, RFID… để cơ quan quản lý và người tiêu dùng dễ dàng kiểm chứng sản phẩm. Khuyến khích phát triển các công nghệ nhận diện, cảnh báo, kiểm tra nhanh, hỗ trợ phát hiện hàng giả hiệu quả hơn. Phát triển hệ thống kiểm nghiệm, giám định chất lượng quốc gia hiện đại, đủ sức đáp ứng yêu cầu trong bối cảnh thị trường mở rộng và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Từ kinh nghiệm vừa qua cũng cho thấy, cần phát huy mạnh mẽ vai trò của truyền thông và người tiêu dùng. Một xã hội mạnh mẽ nói “không” với hàng giả, thực phẩm giả chính là chỗ dựa vững chắc cho cơ quan chức năng thực thi hiệu quả nhiệm vụ của mình.

Chỉ khi tất cả cùng vào cuộc với quyết tâm cao nhất, chúng ta mới có thể bảo vệ hiệu quả sức khỏe Nhân dân, gìn giữ niềm tin xã hội và xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh, bền vững.