Huy động sự tham gia của tư nhân vào phát triển đường sắt

Chiều tối 12/6, tại trụ sở các cơ quan của Quốc hội (22 Hùng Vương, Hà Nội), Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đã dự và phát biểu chỉ đạo tại Phiên họp toàn thể lần thứ 13 của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, thẩm tra sơ bộ Tờ trình bổ sung của Chính phủ về dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy chủ trì phiên họp.

Tham dự có các Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường; các ĐBQH là thành viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường; đại diện Thường trực một số cơ quan của Quốc hội.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan mong muốn, trong quá trình thẩm tra dự thảo Luật, các đại biểu sẽ tập trung thảo luận vào các cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù được đề xuất luật hóa trong dự thảo Luật Đường sắt (sửa đổi), nhằm góp phần hoàn thiện dự thảo Luật, mở ra không gian phát triển mới cho ngành đường sắt, tạo động lực cho phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị, dự thảo Luật cần gắn với Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, nhằm huy động sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào phát triển đường sắt.

Cho ý kiến thẩm tra sơ bộ về dự thảo Luật, các đại biểu tán thành với việc luật hóa các cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù nhằm phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, trao quyền chủ động và trách nhiệm cho các cấp; rút ngắn trình tự, thủ tục để đẩy nhanh tiến độ triển khai; khuyến khích huy động nguồn lực tư nhân đầu tư phát triển đường sắt.

Việc luật hóa các cơ chế, chính sách đặc thù trong dự thảo Luật thể hiện nỗ lực mạnh mẽ nhằm tháo gỡ vướng mắc trên nhiều mặt về quy hoạch, vốn, thủ tục, đất đai, công nghệ, phòng chống tham nhũng… cho các dự án đường sắt trọng điểm. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, do các cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù chưa thực hiện thí điểm nên cần đánh giá tác động kỹ lưỡng.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Trần Văn Khải nhận thấy, nội dung Tờ trình của Chính phủ chưa làm rõ đầy đủ sự cần thiết và mục tiêu của các chính sách đặc thù, cũng như nguồn lực bảo đảm thi hành. Báo cáo đánh giá tác động tuy khẳng định các cơ chế mới đã được cơ quan có thẩm quyền đồng ý về chủ trương, nhưng thực tế mới chỉ chấp thuận chủ trương chung, chưa cho ý kiến cụ thể đối với từng chính sách đặc thù. Do đó, cơ quan soạn thảo cần làm rõ thêm và báo cáo cấp có thẩm quyền về những chính sách cụ thể này.

Ngoài ra, đánh giá tác động kinh tế - xã hội còn định tính, thiếu số liệu cụ thể về chi phí, lợi ích dài hạn; chưa đánh giá tác động môi trường và chưa làm rõ ảnh hưởng đến phòng, chống tham nhũng, lợi ích nhóm khi thực hiện các cơ chế mới, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Trần Văn Khải nêu rõ.

Trên cơ sở tiếp thu các ý kiến góp ý tại phiên họp và các hội thảo góp ý về dự thảo Luật, Thường trực Ủy ban sẽ hoàn thiện dự thảo báo cáo thẩm tra dự án Luật để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi trình Quốc hội thảo luận tại Kỳ họp thứ Chín.

Quan tâm tới tính đồng bộ của pháp luật, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi cho rằng, các cơ chế, chính sách đặc biệt, đặc thù được đề xuất trong dự thảo Luật có khả năng quy định trái hoặc khác với quy định của pháp luật. Do vậy, cơ quan soạn thảo cần rà soát nhằm bảo đảm tính thống nhất giữa các nội dung trong dự thảo Luật, bảo đảm tính đồng bộ của hệ thống pháp luật.

Liên quan đến cơ chế giám sát, minh bạch đi kèm các chính sách đặc thù, một số đại biểu hoan nghênh dự thảo Luật đã bổ sung bước đầu một số quy định tăng cường giám sát, như Điều 41 dự thảo Luật quy định thành lập tổ thẩm định đấu thầu liên ngành để kiểm tra, giám sát quá trình lựa chọn nhà thầu. Song đại biểu cũng đề nghị, cần mở rộng hơn nữa các biện pháp bảo đảm minh bạch và giám sát hiệu quả đối với những “cơ chế mở” này.

Phát biểu kết thúc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung các tài liệu gồm: báo cáo thẩm định, tổng hợp ý kiến góp ý, báo cáo đánh giá thực trạng và rà soát pháp luật liên quan nhằm hoàn thiện hồ sơ dự án Luật.