Hỏi: Chính quyền địa phương tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc nào?
Đáp: Theo quy định mới nhất trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ Chín, tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương tuân thủ 5 nguyên tắc sau:
Một là, tuân thủ Hiến pháp và pháp luật, quản lý xã hội bằng pháp luật; thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ. HĐND làm việc theo chế độ tập thể và quyết định theo đa số. UBND ở cấp chính quyền địa phương hoạt động theo chế độ tập thể UBND kết hợp với trách nhiệm của Chủ tịch UBND.
Hai là, tổ chức chính quyền địa phương tinh, gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu quản trị địa phương chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch, bảo đảm trách nhiệm giải trình gắn với cơ chế kiểm soát quyền lực.
Ba là, bảo đảm quyền con người, quyền công dân; phát huy quyền làm chủ của Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự kiểm tra, giám sát của Nhân dân.
Bốn là, bảo đảm nền hành chính thống nhất, thông suốt, liên tục.
Năm là, những công việc thuộc thẩm quyền của chính quyền địa phương phải do địa phương quyết định, địa phương tổ chức thực hiện và tự chịu trách nhiệm.
Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) gồm 7 chương, 50 Điều, được Quốc hội thông qua với tỷ lệ rất cao với 458/459 ĐBQH có mặt tham gia biểu quyết tán thành, đạt tỷ lệ 99,78% (bằng 95,82% tổng số ĐBQH). Luật sẽ có hiệu lực thi hành ngay từ ngày 1.3.2025.
Theo quy định của Luật, đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm có: tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương; huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương; xã, phường, thị trấn; đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do Quốc hội quyết định thành lập.
Tùy theo điều kiện địa lý, dân cư, yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, đơn vị hành chính cấp huyện tại các đảo, quần đảo có thể không tổ chức đơn vị hành chính cấp xã.
Nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp được xác định trên cơ sở phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và cơ quan nhà nước ở địa phương và của chính quyền địa phương các cấp theo hình thức phân quyền, phân cấp...
