Hoàn thiện chính sách thuế, hướng đến mô hình quản lý đơn giản, minh bạch

Thu thuế từ thương mại điện tử trong 5 tháng đầu năm tăng tới 55%

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính, ĐBQH Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) nêu thực tế, hiện nay công tác quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử cho thấy không ít khó khăn. Thực tế xảy ra nhiều vụ việc gian lận về thuế, vừa ảnh hưởng đến thu ngân sách, vừa tạo sự cạnh tranh không lành mạnh đối với các tiểu thương, hộ kinh doanh truyền thống, kể cả các siêu thị và trung tâm thương mại. Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi 9 luật trong lĩnh vực tài chính và ngân sách nhà nước, trong đó có quy định về quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng mạng xã hội, thương mại điện tử. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết, giải pháp căn cơ đề xuất với Chính phủ nhằm tăng cường quản lý đối với thương mại điện tử?

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, trong thời gian vừa qua, Bộ Tài chính đã triển khai rất quyết liệt nội dung quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Bộ đã ban hành các quy định về hóa đơn chứng từ, trách nhiệm khấu trừ, nộp thuế của các sàn thương mại điện tử; các hộ cá nhân kinh doanh có thể ủy quyền cho sàn lập hóa đơn điện tử, định danh số cá nhân bán hàng qua mạng xã hội. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông chính sách, phối hợp với các sàn thương mại điện tử trong và ngoài nước để tuyên truyền đến các đối tượng có liên quan; ứng dụng khoa học, công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý thuế, vận hành các cổng điện tử, kê khai nộp thuế.

Hiện nay, những vấn đề liên quan đến thuế đã được ứng dụng công nghệ thông tin, thậm chí sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để quản lý, đạt những kết quả bước đầu. Theo đó, đã chuẩn hóa được 95% các cơ sở dữ liệu về dân cư, kết nối, chia sẻ thông tin với ngân hàng, với các website về thương mại điện tử. Đã có 158 nhà cung cấp nước ngoài kê khai và nộp thuế, qua đó thu được 23 nghìn tỷ đồng tiền thuế, 106 nghìn hộ cá nhân kinh doanh kê khai và đã nộp 1,2 nghìn tỷ đồng tiền thuế qua Cổng thông tin điện tử. Thu thuế thương mại điện tử trong 5 tháng đầu năm nay đạt kết quả rất đáng mừng khi tăng tới 55%, với số tuyệt đối trên 75 nghìn tỷ đồng.

Cùng với những giải pháp đang triển khai, Bộ trưởng nêu rõ, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện quy định để xác định rõ hoạt động kinh doanh thương mại điện tử, định danh các tổ chức, cá nhân có kinh doanh thương mại điện tử, hướng dẫn các dịch vụ kê khai, nộp thuế điện tử.

Bỏ thuế khoán - bước đi căn cơ và cần thiết

Trong Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã đề ra một giải pháp để thúc đẩy sự phát triển hộ kinh doanh một cách chuyên nghiệp là bỏ thuế khoán. Tại Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội cũng đã quyết định bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026.

ĐBQH Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đề nghị Bộ trưởng cho biết, Chính phủ đã có kế hoạch và giải pháp như thế nào để chuẩn bị cho việc thực thi cách thu thuế mới với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán để các hộ kinh doanh cảm thấy thuận lợi hơn, chuyên nghiệp hơn và hứng khởi hơn trong việc nộp thuế?

“Hiện nay hệ thống thuế của chúng ta đã được các cơ quan quốc tế đánh giá cơ bản tiếp cận các thông lệ quốc tế”. Khẳng định điều này, song, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng thừa nhận, vẫn còn vấn đề liên quan đến tính minh bạch trong một số loại thuế hiện đang thu theo phương thức thủ công. Đây là rào cản rất lớn dẫn đến sự không minh bạch trong quản lý thuế.

Vừa qua, Nghị quyết 68-NQ/TW và Nghị quyết 198/2025/QH15 đã nêu yêu cầu bỏ hình thức thuế khoán chậm nhất trong năm 2026. Theo Bộ trưởng, cơ chế thuế khoán tuy phù hợp trong một giai đoạn nhất định, nhưng đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ lạm dụng và gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh, không tạo được động lực cho hộ kinh doanh để phát triển lớn lên thành doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Do đó, Bộ trưởng đánh giá việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng đắn của Đảng, Nhà nước, là bước đi căn cơ và cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp và mở rộng khu vực kinh tế chính thức.

Tuy nhiên, trong quá trình mới triển khai thực hiện sẽ có những tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh. Vì vậy, Bộ trưởng cho biết, hiện nay Bộ Tài chính đang chuẩn bị đồng bộ về pháp lý cũng như về công nghệ để hỗ trợ thực hiện, bảo đảm thuận lợi và giảm gánh nặng về thủ tục cũng như chi phí cho các hộ kinh doanh.

Trong đó, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục rà soát hoàn thiện chính sách thuế, đề xuất sửa đổi Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân hướng đến mô hình quản lý thuế mới, kê khai đơn giản, minh bạch và dễ thực hiện; đơn giản hóa các sổ sách, hóa đơn, chứng từ để bảo đảm hộ kinh doanh sẽ không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế, như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền để giúp thu đúng, thu đủ, giảm thời gian, chi phí cho các hộ kinh doanh.

Cung cấp miễn phí hệ thống khai nộp thuế điện tử, phần mềm hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt là hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu, đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế, tăng cường kết nối dữ liệu. Tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế, tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý, kế toán thuế cho các hộ kinh doanh.